(QBĐT) - Hiện nay, tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống (TH, HNCHT) vẫn còn tồn tại ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở Quảng Bình. Thực trạng này không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây ra những hệ lụy như suy thoái giống nòi, tăng tỷ lệ bệnh tật, ảnh hưởng đến chất lượng dân số.
Nhằm góp phần nâng cao nhận thức pháp luật, từ đó giảm thiểu tình trạng TH, HNCHT cho đồng bào dân tộc thiểu số, Trung tâm Nghiên cứu kiến thức bản địa và Phát triển (CIRD) phối hợp với Trung tâm Trợ giúp pháp lý (TGPL) Nhà nước tỉnh đã triển khai dự án “Nâng cao nhận thức pháp luật và hỗ trợ pháp lý đối với các vấn đề về TH, HNCH cho phụ nữ, trẻ em vị thành niên là người dân tộc thiểu số tại hai huyện Tuyên Hóa và Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình”.
Dự án được triển khai chính thức từ tháng 6-2019 tại 5 xã có đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống gồm: Thượng Hóa, Hóa Sơn, Trọng Hóa, Dân Hóa (Minh Hóa) và xã Lâm Hóa (Tuyên Hóa). Các địa phương triển khai dự án là nơi có văn hóa, phong tục đa dạng, tỷ lệ người không biết chữ cao, nhiều người không hiểu rõ tiếng phổ thông nên khi thực hiện dự án, CIRD đã phối hợp với chính quyền địa phương thành lập được 5 câu lạc bộ (CLB) gia đình và pháp luật tại 5 địa phương triển khai.
 |
Trong đó tạo ra 15 nhóm nòng cốt gồm những người dân bản địa sống trong cộng đồng. Các thành viên được tham gia các lớp tập huấn của dự án để tuyên truyền và tư vấn các kiến thức liên quan đến hôn nhân và gia đình cho người dân. Nhóm nòng cốt này cũng là cầu nối giữa cộng đồng với chính quyền và Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh khi có nguy cơ xảy ra TH, HNCH, bạo lực gia đình hoặc các vấn đề về hôn nhân, gia đình khác.
Các hoạt động truyền thông, tư vấn pháp luật cho người dân được dự án triển khai bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú như: sân khấu hóa, lồng ghép nội dung tuyên truyền luật vào các vở kịch, trò chơi mang tính hài hước để người dân có thể hiểu và ghi nhớ lâu hơn; khuyến khích sự sáng tạo của người dân với nhiều hình thức thi tìm hiểu pháp luật, dựa trên các tình huống thực tế để có được hiệu quả tuyên truyền cao; đưa nội dung tuyên truyền vào các trường phổ thông trên địa bàn; đưa nội dung hoạt động vào chương trình công tác của các chi hội phụ nữ, thanh niên ở thôn, bản....
Chị Hồ Thị Kiêng, Chủ nhiệm CLB Gia đình và pháp luật xã Dân Hóa cho biết: Người dân ở các bản xã Dân Hóa có biết tiếng Kinh nhưng không thành thạo, họ chỉ nghe một số từ cơ bản, khi tuyên tuyền từ ngữ liên quan đến pháp luật thì nhiều người không hiểu. Vì thế, khi có các chương trình tập huấn, tuyên truyền kiến thức thì chủ nhiệm CLB và các thành viên nòng cốt phải đứng ra phiên dịch lại bằng tiếng dân tộc thì bà con mới hiểu được. Các lớp tập huấn, buổi truyền thông của dự án đã nâng cao được nhận thức của người dân về các vấn đề TH, HNCH, Luật Bình đẳng giới, Luật Phòng chống bạo lực gia đình…
Để tuyên truyền cho thế hệ trẻ, những người là đối tượng tảo hôn tiếp cận được các kiến thức, tài liệu liên quan đến TH, HNCHT và bạo lực gia đình, dự án đã tổ chức hoạt động truyền thông tại nhà trường về phòng chống TH, HNCH và bạo lực gia đình cho học sinh THCS là người dân tộc thiểu số thuộc huyện Minh Hóa. Hoạt động đã thu hút được 523 học sinh tham gia với nhiều hình thức như: vẽ tranh, dựng video, kịch, viết bài, thuyết trình, thi trắc nghiệm về pháp luật.
Đặc biệt, dự án đã thiết lập, vận hành đường dây nóng liên lạc tại Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh với số điện thoại là 023.23.82.82.87. Số điện thoại và quy trình TGPL được đưa về gần hơn với người dân, từ đó giúp họ có thể tiếp cận tốt hơn với dịch vụ này. Nếu trước đây, đường dây nóng này không nhận được các cuộc gọi TGPL từ người dân thì đến nay đã có nhiều người gọi điện đến để yêu cầu được tư vấn pháp luật; đại diện, bào chữa cho các vụ án liên quan đến TH, HNCHT, bạo lực gia đình, các vụ án liên quan đến hiếp dâm và xâm hại tình dục trẻ em trên địa bàn tỉnh.
Ông Châu Văn Huệ, Phó Giám đốc CIRD cho biết: Sau 19 tháng thực hiện, số người được nâng cao nhận thức pháp luật về TH, HNCHT đã tăng vượt kế hoạch đề ra cho toàn dự án. Tính đến hiện tại đã có 3.986 người được tiếp cận công lý tốt hơn, trong đó có 3.523 người được tiếp cận thông qua các hoạt động tập huấn, truyền thông và mô hình của dự án (đạt 503%), có 423 người được tiếp cận thông qua các hoạt động tư vấn và TGPL tại địa bàn (đạt 141%), người dân tộc thiểu số chiếm hơn 88% và nữ giới chiếm gần 68% đối tượng được hưởng lợi.
Đến nay, dự án đã kết thúc và đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Để nâng cao nhận thức về pháp luật, đi tới chấm dứt nạn TH, HNCHT, dự án mong muốn các cấp chính quyền cần tiếp tục hỗ trợ, tạo điều kiện để các CLB gia đình và pháp luật tiếp tục hoạt động hiệu quả và nhân rộng cho các địa phương khác; duy trì đường dây nóng TGPL miễn phí cho người dân; tăng cường vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc điều hành, quản lý hoạt động của CLB, phát huy vai trò của các thành viên tại các khu dân cư trong việc giải quyết mâu thuẫn gia đình, kịp thời phát hiện, ngăn chặn các trường hợp TH, HNCHT, bạo lực gia đình...
T. Hoa
