Chính sách BHXH tự nguyện là một bước đi để hoàn thiện chính sách BHXH đa tầng theo tinh thần Nghị quyết số 28-NQ/TW. Người dân tham gia vào chính sách có thể là nông dân, thợ xây, thợ mộc, tiểu thương... Họ là những người không đi làm hưởng lương hàng tháng, nên chính sách BHXH tự nguyện sẽ giúp họ có điều kiện được hưởng lương khi hết tuổi lao động. Ngoài ra, những người lao động làm việc ở các cơ quan, đơn vị nhà nước hoặc các công ty thuộc diện đóng BHXH bắt buộc, nhưng vì những nguyên nhân khách quan họ phải nghỉ việc giữa chừng mà chưa đủ điều kiện nghỉ hưu thì họ cũng có thể đóng BHXH tự nguyện để được hưởng chế độ hưu trí.

 

Sau gần 16 năm công tác, do cơ quan giải thể, bà Nguyễn Thị Cẩm Huyền ở phường Đồng Sơn (TP. Đồng Hới) phải nghỉ việc giữa chừng. Ở thời điểm nghỉ việc, bà Huyền chưa đủ năm công tác và năm đóng BHXH bắt buộc nên chưa đủ điều kiện để hưởng chế độ hưu trí. Sau khi tìm hiểu chính sách BHXH tự nguyện, bà Huyền đã tham gia đóng thêm những năm còn thiếu theo quy định và bắt đầu năm 2020, bà Huyền được hưởng chế độ hưu trí. Bà Huyền là 1 trong 66 trường hợp phải nghỉ việc giữa chừng trên địa bàn tỉnh được hưởng chế độ hưu trí sau khi tham gia đóng thêm BHXH tự nguyện.   

 

Khác với những trường hợp nêu trên, bà Dương Thị Lý (trú tại thôn 1B, xã Đồng Trạch, huyện Bố Trạch), mặc dù năm nay đã 63 tuổi nhưng vẫn tham gia BHXH tự nguyện. Bà Lý đóng BHXH tự nguyện ở mức thấp nhất (154.000 đồng/tháng) và 10 năm nữa bà cũng sẽ được nhận lương hưu như cán bộ nhà nước. Theo chính sách BHXH hiện hành, trường hợp như bà Lý sẽ tham gia BHXH tự nguyện trong vòng 10 năm, sau đó có thể đóng luôn 10 năm sau và nhận lương hưu như người đóng đủ 20 năm.

Với chính sách như hiện nay, trên địa bàn tỉnh, không ít người cao tuổi, dù đã 60-70 tuổi, nhưng vẫn tham gia BHXH tự nguyện. Họ mong muốn đến khi già yếu không có sức lao động, sẽ có lương hưu, nhận thẻ BHYT miễn phí và có tiền mai táng, không còn phải lo lắng cho tuổi già.

 

Thời gian qua, với sự phấn đấu của ngành BHXH từ tỉnh đến các huyện, thị xã, thành phố, cùng với sự phối hợp tích cực của Mặt trận các cấp, các hội đoàn thể, ngành Bưu điện..., số người tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn tỉnh Quảng Bình đã có bước phát triển vượt bậc. Trong năm 2019, toàn tỉnh phát triển mới được gần 5.800 người tham gia BHXH tự nguyện, nâng tổng số người dân tham gia BHXH tự nguyện lên trên 13.380 người. Tham gia BHXH tự nguyện, người dân được hưởng chế độ hưu trí và tử tuất theo quy định của Luật BHXH năm 2014.

 

Mục tiêu cải cách chính sách BHXH không chỉ quan tâm đến lao động khu vực chính thức mà còn chú trọng đến lao động là nông dân, lao động khu vực phi chính thức. Muốn thực hiện đạt mục tiêu này, chính sách BHXH tự nguyện đã được Bộ LĐ-TB và XH, BHXH Việt Nam kiến nghị đến Chính phủ cần mở rộng quyền lợi khi người dân tham gia BHXH tự nguyện.

 

Chính sách BHXH tự nguyện sẽ được cải cách bằng cách bổ sung 3 gói quyền lợi, gồm BHXH tự nguyện hiện hành bổ sung chế độ thai sản; chế độ ốm đau; chế độ trợ cấp gia đình, trẻ em. Đồng thời, thời gian tham gia BHXH tự nguyện cũng được BHXH Việt Nam kiến nghị cần rút ngắn xuống còn 10 năm để thu hút người dân tham gia hiệu quả hơn, hướng đến mục tiêu mọi người đều có lương hưu khi về già.

 

 

Năm 2019, mặc dù gặp rất nhiều khó khăn, huyện Lệ Thủy đã bứt phá để vươn lên, trở thành một “hiện tượng” trong việc thu hút các đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Trong năm, toàn huyện đã phát triển mới thêm gần 1.000 người tham gia đóng BHXH tự nguyện, tăng gấp 2 lần so với năm 2018, nâng số người tham gia đóng BHXH tự nguyện lên 2.016 người.

 

Theo ông Đặng Ngọc Đại, Phó Giám đốc BHXH huyện Lệ Thủy, để đạt được những kết quả đáng khích lệ như trên, thời gian qua, BHXH huyện Lệ Thủy đã phối hợp chặt với cấp ủy, chính quyền địa phương tổ chức các hoạt động tuyên truyền, đối thoại về chính sách BHXH và BHYT. Bên cạnh đó, đơn vị chú trọng xây dựng đội ngũ đại lý thu ngay tại cơ sở để họ làm nhiệm vụ phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT.

 

Thông qua việc xây dựng mạng lưới tại cơ sở, hoạt động trên nguyên tắc “đi từng nhà, gõ từng cửa và rà từng đối tượng”, đội ngũ nhân viên đại lý thu đã tuyên truyền một cách đầy đủ, chính xác những thông tin liên quan đến quyền, lợi ích của người dân khi tham gia đóng BHXH tự nguyện và BHYT hộ gia đình.

 

Không chỉ ở Lệ Thủy, trong 2 năm qua, các cơ quan BHXH trên địa bàn tỉnh phối hợp với cơ quan Bưu điện, chính quyền địa phương và các tổ chức đoàn thể xã hội tổ chức hàng trăm buổi tuyên truyền trực tiếp về chính sách BHXH tự nguyện. Các hội nghị này được bố trí thời gian tổ chức phù hợp, ưu tiên các ngày nghỉ. Người dân tại các thôn được thông tin qua giấy mời, qua hệ thống loa truyền thanh... nên số người dân tham gia hội nghị luôn đông đủ, thậm chí còn vượt số lượng dự kiến.

 

Với quan điểm "không chỉ nâng cao nhận thức của người dân mà còn nhằm mục đích để người dân tin vào chính sách của Ðảng và Nhà nước, tin vào cơ quan thực hiện chính sách", tại các hội nghị này, nếu người dân đăng ký tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình sẽ được cơ quan BHXH huyện cấp sổ, thẻ tại chỗ.

 

Trường hợp người dân không mang theo tiền khi đến các hội nghị tuyên truyền, vẫn có thể đăng ký tham gia, sau đó nhân viên các đại lý thu của BHXH sẽ đến tận nhà để thu tiền, hoàn thiện hồ sơ và trong vòng 10 ngày sẽ giao sổ cho người dân. Sau khi đã đăng ký lần đầu, những lần tiếp theo, khách hàng chỉ cần đến các đại lý thu, điểm giao dịch bưu điện gần nhất để đóng tiền cho những lần tiếp theo. Trường hợp nếu không đi được, người dân chỉ cần gọi điện cho nhân viên đại lý thu đến tận nhà để thu tiền, làm sao thuận lợi nhất cho người dân…