Ông Đinh Hữu Nam, Giám đốc BHXH huyện Minh Hóa cho biết, đến nay, trên địa bàn huyện Minh Hóa mới chỉ có 245 người tham gia BHXH tự nguyện. Đây là con số còn thấp so với kỳ vọng và chưa đạt kế hoạch được giao. Theo ông Nam, hạ tầng kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn; kinh tế của nhiều hộ không ổn định, trông chờ vào mùa vụ, thiên tai lại thường xuyên xảy ra là nguyên nhân dẫn tới người lao động và người dân ở huyện miền núi Minh Hóa tham gia BHXH tự nguyện còn thấp so với các địa phương khác trong tỉnh.

 

Mặt khác, mặc dù thời gian qua, BHXH huyện Minh Hóa đã chú trọng công tác tuyên truyền các chính sách BHXH, tuy nhiên, nhiều người dân vẫn chưa mặn mà tham gia BHXH tự nguyện; chưa có thói quen tham gia BHXH tự nguyện khi trẻ để về già được hưởng lương hưu. Thậm chí, nhiều người chưa nhận thức đầy đủ về ý nghĩa, tầm quan trọng của BHXH tự nguyện, có sự nhầm lẫn giữa BHXH tự nguyện và các loại hình bảo hiểm thương mại khác.

 

Ông Đinh Hữu Nam thông tin thêm, thời gian qua, trên địa bàn huyện Minh Hóa có một lực lượng lớn lao động đi làm công nhân ở các tỉnh phía Nam trở về địa phương. Đây là những lao động đã có thời gian đóng BHXH bắt buộc ở các công ty, có nhiều người đã có thời gian đóng BHXH bắt buộc gần 10 năm. Tuy nhiên, đáng tiếc là phần lớn những lao động này khi thôi việc trở về địa phương đã không tiếp tục đóng BHXH tự nguyện cho những năm còn lại để được hưởng lương hưu mà chọn việc hưởng chế độ BHXH 1 lần. 

Người dân đến Trung tâm giao dịch một cửa BHXH huyện Minh Hóa làm các thủ tục liên quan đến chế độ chính sách BHXH

“Chúng tôi đã tìm mọi cách để giải thích, động viên bà con tiếp tục đóng BHXH tự nguyện để sau này được hưởng lương hưu và các chế độ khác, nhưng người lao động lại từ chối. Đơn cử như trường hợp của chị Đinh Thị Nhất ở xã Hồng Hóa đã có thời gian đóng BHXH được 8 năm 9 tháng ở một công ty tại Bình Dương. Khi thôi việc trở về địa phương, chị Nhất đến đây để làm thủ tục hưởng chế độ BHXH 1 lần. Thấy chị Nhất đã có thời gian đóng BHXH khá dài, chúng tôi động viên chị nên tiếp tục đóng BHXH tự nguyện để sau này được hưởng lương hưu, tuy nhiên chị Nhất vẫn chọn việc hưởng chế độ BHXH 1 lần”, ông Nam chia sẻ.

 

Ngoài ra, theo một cán bộ của BHXH huyện Minh Hóa, hiện mức đóng BHXH tự nguyện tuy đã rất linh hoạt nhưng nhìn chung vẫn còn ở mức cao, đặc biệt là đối với người dân sinh sống trên địa bàn huyện miền núi Minh Hóa. Cụ thể, mức đóng BHXH tự nguyện hàng tháng tính bằng 22% mức thu nhập tháng do người tham gia lựa chọn. Mức thu nhập tháng thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn (hiện nay là 700.000 đồng), cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở (hiện nay là 26.000.000 đồng). Do đó, mức đóng hàng tháng hiện nay thấp nhất là 154.000 đồng, cao nhất là 5.722.000 đồng. Với mức đóng này, rất ít lao động tự do và người dân sinh sống trên địa bàn huyện Minh Hóa có thể tham gia được. Một khó khăn nữa là thời gian đóng BHXH tối thiểu để được hưởng BHXH là 20 năm, được cho là còn khá dài.

 

Gia đình anh Đinh Lâm Tới, ở xã Xuân Hóa (Minh Hóa) có một cửa hàng gia công đồ sắt. Hiện cả hai vợ chồng anh đều chưa tham gia BHXH tự nguyện. Anh Tới cho biết, gia đình anh mới tìm hiểu qua và chưa thật sự hiểu rõ về lợi ích từ tham gia BHXH tự nguyện. Hơn nữa, với thời gian đóng BHXH lên tới 20 năm, gia đình anh lo lắng không đủ điều kiện để tham gia đến cùng.

 

 

BHXH tự nguyện là một trong những chính sách ưu việt của Đảng và Nhà nước, bắt đầu thực hiện kể từ ngày 1-1-2008 theo quy định của Luật BHXH năm 2006; trong đó, có các nội dung quy định về đối tượng, mức đóng, phương thức đóng, mức hưởng các chế độ BHXH tự nguyện. Đến ngày 20-11-2014, Quốc hội đã thông qua Luật BHXH số 58/2014/QH13 để thay thế Luật BHXH năm 2006 quy định về chính sách BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện, có hiệu lực từ ngày 1-1-2016.

 

“Theo Luật BHXH 2014, đối tượng tham gia BHXH tự nguyện không bị khống chế trần tuổi. Cụ thể, nam từ đủ 60 tuổi trở lên, nữ từ đủ 55 tuổi trở lên đều được tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện. Trước đó, Luật BHXH năm 2006 quy định trần tuổi tham gia BHXH tự nguyện đến đủ 60 tuổi đối với nam, 55 tuổi đối với nữ (trừ trường hợp có từ đủ 15 năm đóng BHXH thì được tiếp tục đóng đến khi đủ 20 năm để được hưởng lương hưu). Luật BHXH 2014 cũng đã bổ sung linh hoạt các phương thức đóng (ngoài phương thức đóng hàng tháng, 3 tháng, 6 tháng hoặc 12 tháng một lần); đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm (60 tháng) một lần. Người tham gia BHXH tự nguyện cũng có thể đóng một lần cho những năm còn thiếu đối với người tham gia BHXH đã đủ điều kiện về tuổi để hưởng lương hưu theo quy định nhưng thời gian đóng BHXH còn thiếu không quá 10 năm (120 tháng) thì được đóng cho đủ 20 năm để hưởng lương hưu”, ông Đinh Hữu Nam cho biết.

 

Có thể thấy, đối tượng tham gia BHXH tự nguyện chủ yếu là lao động tự do, lao động trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp... thường có thu nhập thấp và không ổn định. Đặc biệt, với địa bàn huyện miền núi Minh Hóa còn nhiều khó khăn, việc vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện là không hề dễ. Để phát triển các đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trong thời gian tới, ông Đinh Hữu Nam cho biết, BHXH Minh Hóa đã xác định các giải pháp, như: tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến nhân dân về lợi ích việc tham gia đóng BHXH tự nguyện, nhất là đối với người lao động ở khu vực thị trấn, những người làm tiểu thương, nông dân sản xuất kinh doanh giỏi có trang trại, có thu nhập ổn định...; tích cực phối hợp với Hội Nông dân, Liên đoàn Lao động huyện, Bưu điện Minh Hóa triển khai có hiệu quả việc tuyên truyền chế độ, chính sách BHXH và BHYTnhằm nâng cao nhận thức cho người dân và các đối tượng tham gia trên địa bàn, đặc biệt là đối tượng lao động xa quê. Cán bộ, nhân viên BHXH huyện Minh Hóa tiếp tục thực hiện có hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác phát triển đối tượng và giải quyết chế độ BHXH; đồng thời, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, giải quyết kịp thời đầy đủ chế độ chính sách BHXH nói chung và BHXH tự nguyện nói riêng cho người tham gia...

Theo quy định của Chính phủ, từ ngày 1-1-2018, Nhà nước sẽ hỗ trợ một phần tiền đóng BHXH tự nguyện cho các đối tượng sau: hỗ trợ 30% mức đóng với người thuộc diện hộ nghèo, 25% với người thuộc diện hộ cận nghèo, 10% với các đối tượng khác. Theo đó, mức hỗ trợ tiền đóng hàng tháng cho người tham gia BHXH tự nguyện trong giai đoạn 2018-2020 là 46.200 đồng/tháng với người nghèo, 38.500 đồng/tháng với người cận nghèo và 15.400 đồng/tháng với các đối tượng khác.

Phan Phương