(QBĐT) - Cái lạnh của mùa đông đã dắt díu nhau tràn về nơi đơn vị tôi đóng quân mấy đợt. Những ngày cuối năm nhiệm vụ nặng nề hơn tôi chẳng còn thời gian mà gian díu với từng cơn gió nhẹ, mà hẹn hò với từng sợi heo may len lén luồn qua khe cửa nhỏ. Sáng nay lên sở chỉ huy nhận nhiệm vụ, lại cảm nhận thêm đợt lạnh mới đang tràn về. Mưa bụi lất phất, cái lạnh la cà, trườn dọc hành lang ven bên sườn núi. Phía ngoài doanh trại, các cô cậu học trò đã khoác áo ấm, mấy em gái đã choàng khăn len, khăn voan muôn màu sặc sỡ…

Tôi bâng khuâng nhớ về những ngày mùa đông xa lắc xa lơ năm nào. Mùa đông ấu thơ, rét mướt cùng bạn bè chăn trâu trên cánh đồng, mót khoai đem nướng, chưa chín đã giành nhau ăn, miệng mặt đen ngòm thổi phù phù đầy thích thú. Nhớ khoảng không gian êm đềm, bình lặng nơi cánh đồng có lũy tre và đàn cò, vạc lượn lờ bay. Ở đó, màu xanh của lúa ngô, khoai sắn… bị phủ lấp bởi sương giăng buổi sáng.

Rướn mắt nhìn mới thấy những bông hoa cải vàng tô điểm bằng những hạt sương mai lóng lánh. Có cảm nhận hình như đám cải vàng đang cố vén màn sương để khoe sắc. Những luống lạc như lúa dậy thì bắt đầu xanh tốt, hai bên luống những người dân làng tôi còn trồng thêm rau cải để tăng thêm đồng thu nhập. Vì thế, những ruộng hoa màu đông như đã được lấp đầy bởi một màu xanh tươi tốt.

Đã ngàn đời xưa, cánh đồng quê mãi vẫn như bầu sữa mẹ nuôi nấng cả làng trong những ngày giáp hạt. Mẹ tôi xuống đồng tần tảo bòn từng bó rau đem ra chợ bán, khi thì chọn những bẹ cải to đủ già, hái cả gánh về phơi héo để muối dưa. Những đĩa dưa vàng óng, thơm mùi chua chua, mằn mặn ấp ủ cả tuổi thơ của bao thế hệ trẻ làng. Những đĩa khoai xéo, sắn luộc là món thường nhật trong mỗi bữa ăn ở nông thôn ngày ấy. Buổi sáng ăn vội củ khoai với mấy quả cà muối, thế là lại vui vẻ đến trường. Những dưa cà, khoai sắn, rạ rơm ấy nuôi lớn bao tâm hồn của lớp lớp những người con quê hương dần khôn lớn…

Khi vào học cấp ba, bạn bè bắt đầu viết lưu bút cho nhau. Những nét chữ trao gửi nỗi niềm yêu thương của năm tháng học trò, của người ở lại và người ra đi. Biết bao bạn bè viết tặng cho nhau mấy vần thơ đầy tâm huyết vào quyển sổ lưu bút rồi đêm về thao thức khôn nguôi. Có người bạn viết kín cả mấy trang giấy mà chưa chia sẻ hết nỗi niềm thương yêu gửi trao.

Cũng có người chưa trao gửi được điều gì thì giờ chia tay đã đến và rồi xa nhau mấy chục năm trời. Những đêm đông, khi đang mải mê học bài, cơn gió đông luồn vào ô cửa nhỏ rồi chạm đến đánh thức làm xao động những cảm xúc tuổi học trò. Cái lạnh đầu đông để người thiếu nữ đang yêu lặng thầm đan tặng bạn mình chiếc khăn nồng ấm. Và rồi, nó thành kỷ vật đi theo ai đó suốt cả cuộc đời…

Tiết ngày đông mịt mù sương khói của những buổi sáng mai ăn vội củ khoai để kịp đi bộ trên con đường đất đá gập ghềnh đến trường cùng nhóm bạn thân. Gió đông thốc vào chiếc áo bông sờn vai, cũ kỹ, luồn cái lạnh đến tim gan, chân tay tím tái. Vậy mà vẫn cứ vui đùa cùng nhau, cùng nhau bền bỉ đến trường luôn đúng giờ học.

Một lần giữa cơn mưa phùn lất phất tôi cùng người bạn ấy đến trường, đường trơn, gió mạnh bạn bị trượt ngã, áo quần lấm lem. Vậy là có người tình nguyện nhiệt tình kéo dậy, vuốt bùn giúp cho, bạn ấy mỉm cười với một ý nghĩ xa xôi trong cái lạnh của ngày đông quê nhà. Kỷ niệm đó trở thành ký ức ngọt ngào, đẹp nhất trong quãng thời gian “ướp mộng học trò”. Kể từ đó cho đến mãi sau này nhớ lại khoảnh khắc trong trẻo ấy, lại đánh thức, khơi gợi bao kỷ niệm buồn vui của tuổi hồn nhiên áo trắng. Đôi khi lòng chợt hỏi: “Em còn nhớ hay em đã quên?/Những tháng năm tuổi hồng vương lên lá/Em với ai hẹn hò rất lạ/Để rồi xa biền biệt phương nào?/Em còn nhớ hay em đã quên?...”.

Những ngày đông tuổi học trò trong vắt, tĩnh lặng trôi theo âm điệu bài thơ: “Đêm trên sông nghe câu hò nức nở/Chạnh lòng ai một khúc nhạc ly hương/… Ai xa quê mà không chút bùi ngùi/Theo con nước lòng xuôi về đất mẹ...”. Những vần thơ ấy đưa tuổi thơ tôi về với những suy tưởng xa xôi.

Chẳng thề hẹn nhưng rồi ngày chia xa đã tới. Mỗi đứa biền biệt mỗi phương trời, cũng có thể chẳng bao giờ gặp lại nhau nữa. Cũng có thể phải mất nhiều năm sau chúng tôi mới có dịp hạnh ngộ với bạn bè, thầy cô.

Có lẽ mùa đông dễ làm cho lòng người xao xuyến, nhớ nhung. Những người lính xa nhà thì nỗi nhớ như dâng lên gấp bội. Nhớ thương nhất vẫn là năm tháng học trò. Làm sao không nhớ không thương những buổi sáng tinh mơ, mấy đứa túm năm túm ba trước lớp học, luôn nở nụ cười chào nhau ấm áp cả sân trường. Nhớ cái cổng trường xiêu vẹo sau cơn bão. Nhớ đội tranh, vác tre đến xây dựng trường. Nhớ buổi lao động xã hội chủ nghĩa trồng cây trên núi… Nhớ tiếng trống tùng! tùng! tùng!... vang dậy, thổn thức khối óc, con tim.

Tôi giật mình khi hiệu lệnh kẻng đến giờ giao ban. Trong mơ hồ, tâm tưởng như thanh âm tiếng trống trường ấm áp tuổi thơ dội về. Chỉnh đốn lại quân phục, bước vào phòng họp. Tôi gói lại những quăng quật của dòng suy nghĩ cùng tiếng trống năm xưa vào lòng để tiếp nhận nhiệm vụ của một người lính chốn biên cương khi mùa hoa họa mi bắt đầu nở rộ…

Nguyễn Bá Thuyết