(QBĐT) - Phát triển kinh tế biển phải gắn với bảo vệ nguồn lợi thủy sản, góp phần bảo đảm trật tự an ninh, bảo vệ chủ quyền quốc gia trên các vùng biển, thực hiện các cam kết quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc gia nhập... Chính vì vậy, việc sớm thành lập lực lượng Kiểm ngư Quảng Bình là rất cần thiết, để có lực lượng đủ mạnh thực thi các nhiệm vụ trên biển, giúp ngư dân yên tâm bám biển, bảo vệ chủ quyền biển, đảo.
Quảng Bình có đường bờ biển dài hơn 116km, với 5 cửa sông đổ ra biển, trong đó có 2 sông lớn là sông Gianh và sông Nhật Lệ là nơi tập trung các cảng cá lớn của tỉnh và khu vực. Với vùng thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế rộng trên 20.000km², nguồn lợi hải sản phong phú về chủng loại và trữ lượng tạo cho Quảng Bình có được những tiềm năng, lợi thế phát triển nghề khai thác hải sản. Hàng năm, giá trị sản xuất thủy sản bình quân tăng 7,7%.
Trong bối cảnh nguồn lợi thủy sản, đa dạng sinh học và các hệ sinh thái biển đang có xu hướng suy giảm nhanh chóng, cường lực khai thác lớn, phát triển thiếu bền vững; bên cạnh đó, tổ chức bộ máy để thực thi pháp luật tại các địa phương ven biển chưa được kiện toàn, thiếu đồng bộ, thiếu nguồn nhân lực, phương tiện để thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm trên biển dẫn đến tình trạng vi phạm pháp luật về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản chiếm tỷ lệ rất cao.
Cụ thể, tình trạng vi phạm khai thác đánh bắt cá bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) vẫn diễn ra nhiều, các hoạt động khai thác có tính chất hủy diệt nguồn lợi như sử dụng chất nổ, công cụ kích điện, nghề giã cào đánh bắt sai tuyến, khai thác hải sản non... ngày càng phức tạp, tinh vi đã làm suy kiệt nguồn lợi thủy sản, tác động trực tiếp đến sản xuất, thu nhập, đời sống của ngư dân, tác động tiêu cực kinh tế-xã hội, nhất là vùng ven biển.
 |
Những năm qua, tỉnh ta vẫn chưa có lực lượng Kiểm ngư, các hoạt động kiểm tra, kiểm soát và bảo vệ, phát triển nguồn lợi thủy sản trên các vùng biển đều do lực lượng thanh tra chuyên ngành thuộc Phòng Hành chính-Thanh tra (Chi cục Thủy sản) thực hiện.
Phòng chỉ bố trí được 2 công chức thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành, do vậy chưa bao quát hết tất cả các nhiệm vụ theo quy định mà chỉ kiểm soát được một số vùng nội thủy, vùng bờ và vùng lộng thuộc quyền quản lý. Việc kiểm soát chống khai thác IUU và các hành vi vi phạm khác còn hạn chế; các nhiệm vụ về công tác điều tra vi phạm, hoạt động hợp tác quốc tế về kiểm ngư; bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam trên các vùng biển theo quy định của pháp luật…chưa được thực hiện.
Về phương tiện, trang thiết bị, hiện tỉnh có 1 tàu công vụ KN-613-QB, công suất 385CV; 1 tàu công vụ KN-614-QB, công suất 275CV; 1 ca nô KN-615-QB, công suất 40CV. Trong đó tàu công vụ KN-613-QB đang trong tình trạng xuống cấp, hư hỏng do thời gian sử dụng đã lâu (đóng mới từ năm 1999), công suất tàu nhỏ, tốc độ chậm nên việc truy đuổi, bắt giữ, xử lý tàu cá vi phạm rất khó khăn, tàu chỉ hoạt động trong điều kiện sóng gió cấp 5 trở xuống.
Công cụ hỗ trợ cho lực lượng thanh tra chuyên ngành chưa được trang bị, nguồn kinh phí cấp hàng năm rất hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu bám biển, thực hiện hoạt động kiểm tra, kiểm soát về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
Luật Thủy sản năm 2017 đã quy định, thành lập lực lượng Kiểm ngư địa phương là lực lượng có chuyên môn cao thực hiện nhiệm vụ thực thi pháp luật Việt Nam và điều ước quốc tế có liên quan về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
Đặc biệt, khi Luật Thanh tra năm 2022 có hiệu lực từ 1/7/2023 thì lực lượng thanh tra chuyên ngành tại các chi cục không còn nữa, do vậy, việc thành lập Phòng Kiểm ngư thuộc Chi cục Thủy sản tỉnh là cần thiết và cấp bách.
Khi được thành lập, lực lượng Kiểm ngư sẽ là tổ chức hành chính chuyên trách, có cơ chế và được tổ chức hoạt động thường xuyên trên các vùng biển nên sẽ kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý các vi phạm theo quy định của pháp luật; tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật Việt Nam, pháp luật quốc tế, pháp luật các nước có liên quan trong lĩnh vực thủy sản; điều động lực lượng phối hợp tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn; tham gia công tác phòng, chống thiên tai; bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam trên biển; triển khai các hoạt động hợp tác quốc tế về kiểm ngư…
|
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ NN-PTNT, đến nay, cả nước đã có 15/28 tỉnh, thành phố ven biển trên toàn quốc đã thành lập tổ chức Kiểm ngư; trong đó, 14 tỉnh thành lập Kiểm ngư cấp phòng, trạm thuộc Chi cục Thủy sản, riêng tỉnh Kiên Giang đã thành lập Chi cục Kiểm ngư thuộc Sở NN-PNNT.
|
Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) Mai Văn Minh cho biết: Thời gian qua, sở đã xây dựng đề án thành lập Phòng Kiểm ngư (thuộc Chi cục Thủy sản). Cùng với đó, sở cũng đã gửi Sở Nội vụ thẩm định, bảo đảm đầy đủ sự cần thiết, cơ sở pháp lý; trên cơ sở đó tổng hợp tiếp thu, giải trình ý kiến và bổ sung, điều chỉnh hoàn thiện đề án. Hiện, Sở NN-PTNT đã trình UBND tỉnh dự thảo đề án thành lập Phòng Kiểm ngư và tại phiên họp ngày 22/5/2023, Ban cán sự Đảng UBND tỉnh đã thảo luận, thống nhất báo cáo xin ý kiến của Thường trực Tỉnh ủy về thành lập Phòng Kiểm ngư thuộc Chi cục Thủy sản, dự kiến có 21 người (bao gồm 1 trưởng phòng, 1 phó trưởng phòng, 3 công chức, 16 viên chức).
Lực lượng Kiểm ngư tỉnh sớm được thành lập sẽ khắc phục được được các khó khăn, bất cập của lực lượng thanh tra chuyên ngành thủy sản tại địa phương, góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác tuần tra, kiểm tra, kiểm soát và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản trên biển, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay toàn tỉnh đang nổ lực chống khai thác IUU, chuẩn bị đón và làm việc với Đoàn thanh tra của Ủy ban châu Âu vào tháng 10 tới.
Thanh Hoa
