Theo câu chuyện Bí thư kiêm Chủ tịch UBND xã Lộc Ninh Nguyễn Văn Cội kể, thì cư dân Lộc Ninh vốn thuộc xứ Đàng Ngoài theo Chúa Nguyễn Hoàng di cư vào từ thế kỷ XVI, gặp đất lành nên định cư lâu dài. Vốn dĩ nông dân, mang trong mình nền văn hóa, văn minh lúa nước, khi ổn định cuộc sống, người Lộc Ninh tiếp tục duy trì và phát triển nghề nông thành nghề nghiệp chính. Từ trong lao động sản xuất hình thành nên Lễ hội cầu mùa, Lễ hội xuống đồng... với ước mong bình dị cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, đời sống ấm no, đủ đầy.

Lễ hội xuống đồng tại xã Lộc Ninh.

Lễ hội xuống đồng ở Lộc Ninh gắn liền với lịch sử phát triển của xã và được chia làm 3 thời kỳ: trước Cách mạng Tháng Tám; sau Cách mạng Tháng Tám đến năm 1988 và từ sau năm 1988 đến nay. HTX Phú Lộc ban đầu do nhu cầu phát triển sản xuất chia tách thành HTX dịch vụ nông nghiệp Phú Xá, Hữu Cung, Quang Lộc. Trong giai đoạn này, Lễ hội xuống đồng được tổ chức hàng năm trang trọng, văn minh, tiết kiệm, thiên về phần hội nhiều hơn.

 

Ông Nguyễn Văn Cội cho biết thêm: “Bây giờ tập quán canh tác thay đổi theo hướng hiện đại hóa; tỷ lệ áp dụng cơ giới hóa vào đồng ruộng ngày càng cao nên Lễ hội xuống đồng cũng biến chuyển theo cho phù hợp. Trước đây, trong phần hội, xã viên là những nam thanh, nữ tú được chọn vào các đội cấy, đội cày tranh tài cùng với các đội bạn. Đội cày có từ một đến ba nam giới sức khỏe, có kinh nghiệm. Phương tiện là những con trâu, bò to khỏe, thuần thục để cày.

 

Trong một khoảng thời gian nhất định, đội nào cày nhiều diện tích hơn, bảo đảm cày đúng độ sâu, đường cày thẳng, không bị sót thì đội đó dành phần thắng. Đội cấy có từ ba đến năm nữ, hình thức thi đấu phải cấy nhanh, đều, thẳng. Tép mạ chỉ từ hai đến ba tẻ chứ không được vượt quá trên bốn tẻ. Cây mạ sau khi cấy không xiêu vẹo. Trên một diện tích như nhau, nếu đội nào hoàn thành trước, bảo đảm đầy đủ các tiêu chí trên là đội chiến thắng.

 

Hiện tại trong Lễ hội xuống đồng chúng tôi tổ chức không có phần thi cấy, thi cày. Mong muốn sẽ sớm khôi phục lại để Lễ hội xuống đồng tạo nên một nét văn hóa độc đáo, đặc sắc riêng của những người làm nông nghiệp ở Lộc Ninh”.

 

Những nam thanh, nữ tú trong đội cấy, đội cày xưa bây giờ đầu đã hai thứ tóc, vẫn nhớ đến Lễ hội xuống đồng lại cùng trẩy hội cùng cháu con. Họ ra đồng, hòa vào không khí lao động khẩn trương, động viên mọi người hăng hái thi đua lao động sản xuất, cày bừa, gieo cấy. Phấn đấu hoàn thành kế hoạch đông-xuân, ước mong một vụ mùa thắng lợi, vững vàng trên con đường hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.

 

 

Chuẩn bị cho vụ đông-xuân năm 2015 - 2016, nhân dân xã Lộc Ninh đón nhận thêm một tin mừng, xã nhà được công nhận đạt 19/19 tiêu chí, cán đích nông thôn mới theo đúng yêu cầu, tiến độ đề ra. Năm 2015, kinh tế- xã hội của xã đạt nhiều kết quả quan trọng, tạo tiền đề căn bản cho kế hoạch phát triển giai đoạn 5 năm tiếp theo 2016-2020: Giá trị thương mại dịch vụ trên 231 tỷ đồng, tăng 13% so với năm 2014; giá trị tiểu thủ công nghiệp 42,32 tỷ đồng, tăng 14,5%.

Sau lễ hội người dân Lộc Ninh nhanh chóng bắt tay vào sản xuất vụ đông-xuân 2015 - 2016.

Tổng diện tích gieo cấy đạt 381 ha, sản lượng lương thực trên 2.088 tấn, giá trị nông nghiệp 34,4 tỷ đồng, tăng 10%. Thu nhập bình quân đầu người 25 triệu đồng/năm; tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 0,94%. Tổng thu ngân sách trên địa bàn hơn 8,1 tỷ đồng.

 

Ông Nguyễn Hồng Quân, Phó Chủ tịch UBND xã Lộc Ninh cho biết: “Diện tích vụ đông-xuân 2015 - 2016, toàn xã có 205 ha, tập trung ở 3 hợp tác xã: Phú Xá 70 ha, Hữu Cung 55 ha và Quang Lộc 80 ha. Để bảo đảm cho vụ mùa, UBND xã đã chỉ đạo bà con nông dân nắm bắt kỹ lịch thời vụ, tổ chức thực hiện tốt các khâu dịch vụ như giống, phân bón, làm đất, sửa chữa hệ thống kênh mương thủy lợi, phát động nhân dân diệt chuột; làm tốt công tác bảo vệ thực vật, phòng trừ sâu bệnh...

 

Đặc biệt, xã vận động nhân dân thay đổi cơ cấu bộ giống mới năng suất, chất lượng cao, bố trí từ 50 đến 70% diện tích giống chiêm muộn ở các chân ruộng sâu nhằm tránh rét, tăng năng suất, sản lượng”.

 

Về cơ cấu giống, trên đồng ruộng xã Lộc Ninh có khoảng 60 ha sử dụng giống X23, X24; 40 ha gieo giống VN20; 54 ha gieo giống HT1 và lúa nếp; 45 ha sử dụng giống lúa lai P6; diện tích còn lại khoảng 15 ha gieo các loại giống truyền thống... Sau ngày ra quân làm lễ xuống đồng, Lộc Ninh đã gieo được khoảng gần 50% diện tích lúa đông-xuân.

 

“Trong định hướng phát triển kinh tế lâu dài, Lộc Ninh chú trọng tăng tỷ trọng ngành nghề, dịch vụ, thương mại, công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp; giảm dần tỷ trọng nông nghiệp. Tuy nhiên, với trên 70% dân số chuyên về nông nghiệp thì sản xuất nông nghiệp vẫn đóng vai trò quan trọng, nhằm gắn tăng trưởng nông nghiệp với ổn định an ninh lương thực trên địa bàn xã và thành phố Đồng Hới”- ông Nguyễn Hồng Quân chia sẻ.