(QBĐT) - Quy chế làm việc của mỗi cấp ủy là văn bản cụ thể hóa các nguyên tắc, quy định của Điều lệ Đảng, các quy định của Bộ Chính trị, Ban Bí thư thành các nguyên tắc, chế độ quy định, hoạt động của tổ chức đảng cơ sở. Trong đó, quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn của tập thể cấp ủy và từng cấp ủy viên, cũng như quy định các mối quan hệ giữa cấp ủy đảng với các cơ quan tham mưu, giúp việc của cấp ủy cấp trên, với thủ trưởng cơ quan, đơn vị và các đoàn thể chính trị-xã hội... Những điều khoản quy định trong quy chế buộc tất cả mọi thành viên trong cấp ủy phải chấp hành và thực hiện một cách nghiêm túc, bảo đảm sự lãnh đạo tập trung thống nhất của Đảng trong mọi lĩnh vực công tác.

Việc xây dựng và thực hiện quy chế làm việc của cấp ủy, tổ chức đảng là nhiệm vụ bắt buộc, là cơ sở pháp lý để cấp ủy, tổ chức đảng và thành viên thực hiện đúng chế độ làm việc, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm, bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ trong lãnh đạo, chỉ đạo và điều hành hoạt động của cấp ủy, tổ chức đảng; góp phần siết chặt kỷ luật, kỷ cương của Đảng, xây dựng nội bộ đoàn kết, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị.

Xây dựng và thực hiện tốt quy chế làm việc của cấp ủy là việc làm quan trọng, có ý nghĩa quyết định đối với việc nâng cao chất lượng hoạt động của một tổ chức đảng, nhằm thực hiện tốt vai trò lãnh đạo của tổ chức đảng, phát huy tốt trách nhiệm cá nhân cấp ủy viên, nhất là người đứng đầu và giải quyết tốt các mối quan hệ của cấp ủy. Xây dựng và thực hiện tốt quy chế làm việc sẽ khắc phục được tình trạng buông lỏng vai trò lãnh đạo của Đảng, đồng thời khắc phục tình trạng cấp ủy làm thay, lấn sân công việc của chính quyền, tránh được vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ và những biểu hiện mất đoàn kết nội bộ.

Nếu quy chế làm việc không xác định rõ và thực hiện đúng trách nhiệm, các mối quan hệ và quá trình hoạt động không thực hiện đầy đủ quy chế sẽ dẫn đến tình trạng độc đoán, chuyên quyền, vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, lợi dụng chức quyền để làm việc sai trái.

Xác định rõ vai trò và tầm quan trọng của việc kiểm tra, giám sát (KT, GS) việc xây dựng và thực hiện quy chế làm việc của các cấp ủy trực thuộc là một giải pháp để kịp thời chấn chỉnh những hạn chế, khuyết điểm trong quá trình thực hiện quy chế. Trong năm 2024, Đảng ủy, Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Đảng ủy Khối các cơ quan tỉnh tăng cường công tác KT, GS việc xây dựng và thực hiện quy chế làm việc của cấp ủy, trong đó: Ban Thường vụ Đảng ủy khối tiến hành kiểm tra với 2 tổ chức đảng và 2 đảng viên là cấp ủy viên cơ sở; giám sát với 2 tổ chức đảng và 4 đảng viên là cấp ủy viên cơ sở. UBKT Đảng ủy khối giám sát với 5 tổ chức đảng và 8 đảng viên là cấp ủy viên cơ sở.

Qua KT, GS thấy rằng đa số các cấp ủy cơ sở đã kịp thời xây dựng quy chế làm việc ngay sau đại hội. Các nội dung trong quy chế của cấp ủy cơ bản đã bảo đảm tính nhất quán, tuân thủ các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách; cơ bản bám sát Điều lệ Đảng, hướng dẫn thi hành Điều lệ Đảng, quy định của Trung ương về chức năng, nhiệm vụ tổ chức cơ sở đảng theo các loại hình và quy chế của cấp ủy cấp trên. Nội dung quy chế đã xác định được trách nhiệm, quyền hạn của tập thể (ban chấp hành, ban thường vụ) và trách nhiệm, quyền hạn cá nhân (ủy viên ban chấp hành, ban thường vụ, bí thư, phó bí thư) và các mối quan hệ của cấp ủy.

Tuy nhiên, trong quá trình xây dựng và tổ chức thực hiện quy chế làm việc của các cấp ủy còn có một số mặt hạn chế, đó là:

Một số cấp ủy chưa quan tâm đúng mức việc xây dựng, ban hành quy chế làm việc, một số nội dung trong quy chế không đúng quy định của Đảng, Nhà nước, chưa thật sự phù hợp với tổ chức, bộ máy, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức cơ sở đảng hoặc chưa xác định rõ giữa trách nhiệm, quyền hạn của tập thể cấp ủy và ban thường vụ cấp ủy. Có những nơi, có những việc chưa dựa vào quy chế để làm căn cứ, cơ sở giải quyết công việc. Một số cấp ủy, việc sửa đổi, bổ sung quy chế làm việc vẫn chưa được chú trọng đúng mức, thậm chí có nơi trong từ đầu nhiệm kỳ đến nay chưa sửa đổi, bổ sung; có nơi triển khai nhưng quá trình bổ sung, sửa đổi vẫn chưa bảo đảm, bám sát các quy định mới của Đảng để tổ chức thực hiện. Việc hướng dẫn các cấp ủy, tổ chức đảng trực thuộc xây dựng, sửa đổi, bổ sung và thực hiện quy chế làm việc còn hạn chế.

Từ thực trạng nêu trên, Đảng ủy, UBKT Đảng ủy khối đã yêu cầu các cấp ủy kịp thời khắc phục những hạn chế, khuyết điểm, đồng thời thực hiện tốt việc sửa đổi, bổ sung và thực hiện quy chế làm việc của cấp ủy, trong đó tập trung thực hiện tốt các nội dung sau:

Một là, nâng cao nhận thức của cấp ủy viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy trong việc xây dựng và thực hiện quy chế làm việc của cấp ủy. Mỗi cấp ủy phải nhận thức đúng, đầy đủ các nguyên tắc sinh hoạt đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Quy định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của tập thể và cá nhân, từ đó nâng cao năng lực, vai trò lãnh đạo của Đảng, tạo sự đoàn kết, thống nhất nội bộ.

Hai là, trong quá trình thực hiện quy chế làm việc phải thường xuyên rà soát và đối chiếu với các quy định của Trung ương để kịp thời sửa đổi, bổ sung quy chế cho phù hợp. Đặc biệt, thời gian qua, đã có các quy định, hướng dẫn mới của Trung ương về thi hành Điều lệ Đảng, về thực hiện công tác KT, GS và thi hành kỷ luật trong Đảng, các quy định của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ công tác của đảng bộ, chi bộ cơ sở trong các loại hình cơ sở đảng, các cấp ủy cơ sở cần bám sát vào đặc điểm tình hình, quy mô tổ chức đảng của đơn vị để rà soát, bổ sung, sửa đổi quy chế làm việc bảo đảm các quy định, hướng dẫn của cấp ủy cấp trên.

Ba là, mỗi cấp ủy, tổ chức đảng và đảng viên phải thường xuyên tự KT, GS việc thực hiện quy chế làm việc, nêu cao ý thức trách nhiệm, vai trò tiên phong, gương mẫu, chấp hành và thực hiện nghiêm các quy định của quy chế; kịp thời báo cáo đề xuất sửa đổi và bổ sung những nội dung quy chế không còn phù hợp.

Bốn là, hàng năm, gắn việc kiểm điểm tập thể, cá nhân về vai trò, trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng, kiểm điểm sâu sắc việc chấp hành quy chế làm việc, phải xem việc xây dựng và thực hiện tốt quy chế là một trong những giải pháp quan trọng nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của cấp ủy, tổ chức đảng trong cơ quan, đơn vị.