Trong thời gian khoảng 1 tháng (từ cuối tháng 4 đến cuối tháng 5/2023), đoàn giám sát của Ủy ban MTTQVN tỉnh đã hoàn thành xong kế hoạch giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong thực hiện dự án đường bộ cao tốc Bắc-Nam phía Đông đi qua địa phận tỉnh Quảng Bình tại 6 xã, 6 huyện, thị xã, thành phố và 4 sở, ngành liên quan.

 

Theo đó, 6 xã được giám sát, gồm: Mai Thủy (Lệ Thủy), Xuân Ninh (Quảng Ninh), Cự Nẫm (Bố Trạch), Quảng Thanh (Quảng Trạch), Quảng Hải (TX. Ba Đồn), Nghĩa Ninh (TP. Đồng Hới); 6 huyện, thị xã, thành phố: Lệ Thủy, Quảng Ninh, Bố Trạch, Quảng Trạch, TX. Ba Đồn, TP. Đồng Hới và 4 sở, ngành, gồm: Tài nguyên-Môi trường, Giao thông vận tải, Tài chính, Kế hoạch-Đầu tư.

 

Theo đánh giá của Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban MTTQVN tỉnh, Trưởng đoàn Giám sát Trương Văn Hởi: "Qua giám sát cho thấy, cấp ủy, chính quyền, Mặt trận và các tổ chức chính trị-xã hội cấp huyện, cấp xã và sở, ngành liên quan đã phát huy tinh thần trách nhiệm cao, tích cực, quyết tâm trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện dự án. Công tác tuyên truyền, vận động, hướng dẫn, đối thoại với nhân dân được quan tâm thực hiện kịp thời, thường xuyên. Việc thực hiện chính sách, quy định pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho các hộ gia đình, cá nhân bị tác động bởi dự án được triển khai kịp thời, công khai, minh bạch, đúng quy định, bảo đảm kế hoạch. Tuy nhiên, từ thực tiễn cơ sở, đoàn giám sát của Ban Thường trực Ủy ban MTTQVN tỉnh cũng đã nắm bắt, tổng hợp được nhiều tâm tư, kiến nghị của nhân dân và khó khăn, vướng mắc tại các địa phương”.

 

Theo đó, một số hộ gia đình, cá nhân còn tâm tư khi giá bồi thường đất bị Nhà nước thu hồi thấp hơn so với giá thị trường nên chưa đồng ý nhận tiền bồi thường, gây khó khăn, ảnh hưởng đến tiến độ giải phóng mặt bằng (GPMB). Nhiều hộ dân ở các huyện: Quảng Ninh, Bố Trạch và TP. Đồng Hới kiến nghị: Đối với trường hợp bị thu hồi đất vườn có diện tích lớn hơn 1.000m² (5 lần hạn mức giao đất ở) chỉ được hỗ trợ về việc làm, không được hỗ trợ bằng tiền với mức hỗ trợ bằng 50% giá đất của thửa đất như phần diện tích dưới 1.000m² là chưa phù hợp, ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân có diện tích đất vườn bị thu hồi lớn hơn 1.000m², so với những người có diện tích bị thu hồi đất ít hơn 5 lần hạn mức (dưới 1.000m²). Nhiều hộ dân kiến nghị giá hỗ trợ về di dời và xây dựng lăng mộ hiện nay chưa phù hợp với giá thực tế, gây khó khăn cho các hộ gia đình khi thực hiện việc di dời mồ mả. Bên cạnh đó, do sự chênh lệch lớn về giá bồi thường giữa đất vườn trồng cây lâu năm và đất trồng cây lâm nghiệp khá cao (35.000 đồng và 8.000 đồng/m2) nên một số hộ dân chưa nhất trí nhận tiền đền bù, hỗ trợ, thực hiện kiến nghị, đề xuất tập thể, gây khó khăn trong công tác vận động, GPMB dự án.

 

Theo tiến độ triển khai thực hiện dự án, việc xây dựng các khu tái định cư, khu nghĩa trang của các địa phương triển khai chậm, đang gặp khó khăn, vướng mắc trong thực hiện các thủ tục theo quy định về xây dựng, bảo vệ môi trường, phòng cháy chữa cháy. Công tác thẩm định phải có thời gian nên ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện, người dân bị giải tỏa nhà ở, di dời lăng mộ đề nghị sớm hoàn thành việc xây dựng khu tái định cư, khu nghĩa trang.

 

Qua giám sát cho thấy, một số hộ dân ở các huyện, thị xã, thành phố có diện tích đất còn lại không nằm trong diện GPMB nhưng gặp khó khăn trong sản xuất, sinh hoạt có nguyện vọng được giải tỏa hết diện tích và chuyển đến nơi ở mới. Hiện tại, mốc chỉ giới hành lang an toàn giao thông đường cao tốc chưa bàn giao cụ thể nên ảnh hưởng đến việc kiểm đếm tài sản, bồi thường, hỗ trợ cho người dân và công tác quản lý, sử dụng đất theo quy định của chính quyền địa phương.

 

Một số vấn đề nảy sinh từ thực tiễn liên quan đến dự án chưa được quy định trong các văn bản hiện hành, cơ quan có thẩm quyền hướng dẫn giải quyết có lúc chưa kịp thời, chính quyền các địa phương lúng túng trong tổ chức thực hiện. Việc thẩm định, phê duyệt các khu tái định cư, khu nghĩa trang phải thực hiện nhiều thủ tục hành chính, thời gian kéo dài, do đó, các địa phương khó hoàn thành tiến độ GPMB của dự án.

 

Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban MTTQVN tỉnh Trương Văn Hởi cho biết: “Từ kết quả giám sát, Ban Thường trực Ủy ban MTTQVN tỉnh cũng đề xuất, kiến nghị UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo triển khai dự án tiếp tục chỉ đạo Sở Tài nguyên-Môi trường, Sở Xây dựng phối hợp chặt chẽ với các huyện, thị xã đẩy nhanh tiến độ thẩm định, thiết kế và thực hiện các thủ tục liên quan đến khu tái định cư và nghĩa trang để sớm triển khai xây dựng các công trình này; giải quyết sớm, bảo đảm hài hòa quyền lợi cho người dân ở các xã liền kề, tạo đồng thuận trong nhân dân và ổn định về tình hình an ninh chính trị ở địa phương”.

 

Đoàn giám sát đã đề nghị Sở Tài nguyên-Môi trường tiếp tục nghiên cứu, tham mưu UBND tỉnh về giá đất nông nghiệp tại các xã, gồm: Quảng Thạch, Quảng Tiến, Quảng Châu, Quảng Hợp (Quảng Trạch), Trường Thủy (Lệ Thủy) và sớm có ý kiến giải quyết vướng mắc về tranh chấp tài sản rừng thông của Công ty TNHH Đức Lê với 6 hộ dân tại xã Vạn Ninh. Đoàn giám sát cũng đề nghị các sở, ngành liên quan hướng dẫn đơn giá một số loại cây trồng chưa được quy định để chính quyền cấp huyện căn cứ trong việc áp giá bồi thường, hỗ trợ cho người dân; đẩy nhanh công tác thẩm định các dự án đầu tư xây dựng (khu tái định cư, khu nghĩa trang...) thuộc tiểu dự án GPMB sau khi UBND các huyện, thị xã bổ sung đầy đủ các hồ sơ liên quan.

 

 

Tính đến giữa tháng 6/2023, chiều dài các đoạn tuyến đã bàn giao cho các ban quản lý dự án là 97,3km/126,43km (đạt 77%); trong đó: Quảng Trạch đạt 82,2%, TX. Ba Đồn đạt 70,4%, Bố Trạch đạt 72%, TP. Đồng Hới đạt 97,3%; Quảng Ninh đạt 88,4% và Lệ Thủy đạt 65%. Tổng số tiền chi trả bồi thường, hỗ trợ cho các hộ gia đình, cá nhân là 935,4 tỷ/2.693,7 tỷ đồng, đạt gần 36%.

 Hiền Chi