QTO - Tham dự hội thảo tổng kết chương trình “Tăng cường hỗ trợ nạn nhân tại các quốc gia thành viên ASEAN” do Trung tâm Hành động bom mìn khu vực ASEAN (ARMAC) tổ chức tại Campuchia, ông Đinh Ngọc Vũ, Phó Giám đốc Trung tâm Hành động bom mìn (QTMAC) tỉnh đã có bài phát biểu sâu sắc về thực tiễn ở Quảng Trị. Phóng viên Báo và phát thanh, truyền hình tỉnh vừa có cuộc trò chuyện với ông Ngọc Vũ sau sự kiện này.

Cầu nối hỗ trợ nạn nhân bom mìn

- P.V: Được biết, ông vừa trở về từ  hội thảo do ARMAC tổ chức. Theo ông, hội thảo này có ý nghĩa như thế nào?

- Ông Đinh Ngọc Vũ: Với tôi, hội thảo do ARMAC tổ chức có ý nghĩa rất đặc biệt, không chỉ tổng kết nỗ lực chung mà còn mở ra nhiều hướng hợp tác mới giữa các quốc gia ASEAN trong hỗ trợ nạn nhân bom mìn. Tôi đánh giá cao cách ARMAC tạo ra không gian chia sẻ thực tiễn, mô hình và kinh nghiệm triển khai giữa các nước. Đây là cơ hội để các địa phương như Quảng Trị học hỏi, kết nối tốt hơn với mạng lưới các tổ chức, chuyên gia, nhà tài trợ quốc tế… Chúng tôi rất vui mừng khi QTMAC - trung tâm hành động bom mìn cấp tỉnh đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam được mời tham dự và chia sẻ tại hội thảo lần này. Điều đó thể hiện vai trò tiên phong của Quảng Trị trong lĩnh vực hành động bom mìn nhân đạo nói chung và hỗ trợ nạn nhân bom mìn nói riêng.

Ông Đinh Ngọc Vũ, Phó giám đốc QTMAC tỉnh trao chứng nhận hoàn thành khóa học và sách nhận dạng bom mìn, vật nổ cho các học viên - Ảnh: NVCC

- P.V: Công tác hỗ trợ nạn nhân bom mìn ở Quảng Trị hiện đang gặp thuận lợi, khó khăn gì, thưa ông?

- Ông Đinh Ngọc Vũ:  Quảng Trị là tỉnh ô nhiễm bom mìn nặng nhất cả nước. Vì vậy, công tác hỗ trợ nạn nhân bom mìn được đưa vào các chiến lược phát triển cấp tỉnh khá sớm. Công tác này cũng đã và đang nhận được sự quan tâm, vào cuộc của nhiều đối tác, tổ chức quốc tế, như: NPA, RENEW, HI, MAG, CRS, PTVN… Việc thành lập QTMAC từ sớm giúp tỉnh có một cơ chế điều phối tập trung, linh hoạt và hiệu quả. Tuy nhiên, công tác hỗ trợ nạn nhân bom mìn của tỉnh vẫn còn một số khó khăn, như: Thiếu nguồn lực tài chính ổn định; cơ sở dữ liệu về nạn nhân bom mìn và người khuyết tật chưa được cập nhật kịp thời, đầy đủ; các đánh giá nhu cầu còn rời rạc... Sự phối hợp giữa các tổ chức quốc tế, đối tượng người hưởng lợi, cơ quan điều phối cấp cơ sở và nhà tài trợ đôi khi chưa đồng bộ.

- P.V: Vượt qua khó khăn, QTMAC và các tổ chức, dự án đã có hoạt động gì để hỗ trợ nạn nhân bom mìn?

- Ông Đinh Ngọc Vũ: Là trung tâm điều phối hoạt động bom mìn, chúng tôi đã cùng đối tác đẩy mạnh điều phối nhiều hoạt động thiết thực, như: Trao học bổng cho nạn nhân, con em nạn nhân bom mìn; hỗ trợ khẩn cấp, cung cấp dịch vụ phục hồi chức năng, hỗ trợ chân tay giả; hỗ trợ sinh kế... QTMAC phối hợp tổ chức cho nạn nhân bom mìn tham gia nhiều diễn đàn, hội nghị, hội thảo quốc tế và trong nước. Dữ liệu về nạn nhân đang được chúng tôi từng bước chuẩn bị để cập nhật vào hệ thống, giúp cải thiện việc theo dõi và điều phối. Vai trò là cầu nối tin cậy giữa các tổ chức trong nước và quốc tế được QTMAC tiếp tục phát huy.

- P.V: Nỗ lực ấy mang lại kết quả thế nào, thưa ông?

- Ông Đinh Ngọc Vũ:  Hiện nay, nhận thức xã hội về vai trò của nạn nhân bom mìn đã thay đổi. Một số nạn nhân sau khi được hỗ trợ đã trở thành nhân vật truyền cảm hứng, tiếp sức cho người đồng cảnh. Việc tiếp cận dịch vụ phục hồi chức năng, sinh kế... trở nên thuận lợi hơn với các nạn nhân. Đặc biệt, hoạt động hỗ trợ nạn nhân bom mìn được lồng ghép vào các chính sách phát triển của tỉnh. Thành công ấy có được một phần nhờ sáng kiến thành lập QTMAC, cơ quan điều phối trực thuộc Ban Chỉ đạo Khắc phục hậu quả bom mìn cấp tỉnh và Sở Ngoại vụ.

Nhờ được sự hỗ trợ của các chương trình, dự án, ông Phạm Quý Thí, một nạn nhân bom mìn đã vượt qua khó khăn, trở thành tuyên truyền viên về phòng tránh tai nạn bom mìn - Ảnh: Q.H

“Gỡ khó” bằng hợp tác khu vực

- P.V: Điều gì còn khiến ông và cộng sự trăn trở trong công tác hỗ trợ nạn nhân bom mìn?

- Ông Đinh Ngọc Vũ: Điều chúng tôi trăn trở nhất là tính bền vững. Không phải nạn nhân nào cũng có thể tiếp cận dịch vụ một cách liên tục, lâu dài. Bên cạnh đó, hệ thống dữ liệu về nạn nhân bom mìn chưa được cập nhật thường xuyên do thiếu ngân sách, khiến việc đánh giá nhu cầu, lập kế hoạch tổng thể gặp trở ngại. Ngoài ra, các chương trình hỗ trợ thường ngắn hạn, phụ thuộc vào tài trợ bên ngoài, trong khi nhu cầu của nạn nhân là dài hạn và đa chiều. Việc thiếu nhân lực chuyên sâu về hỗ trợ tâm lý cũng là một khoảng trống lớn cần được lấp đầy.

- P.V: Trước thực tế ấy, theo ông, việc hợp tác với các nước trong khu vực ASEAN có ý nghĩa như thế nào?

- Ông Đinh Ngọc Vũ: Hợp tác khu vực là một giải pháp chiến lược. Khi các quốc gia ASEAN cùng chia sẻ thông tin, mô hình thành công và các công cụ đánh giá nhu cầu nạn nhân, chúng ta sẽ xây dựng được một mạng lưới hỗ trợ mạnh mẽ hơn, nhất là trong việc huy động nguồn lực. Thông qua ARMAC, các địa phương như Quảng Trị có cơ hội học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia như: Campuchia, Lào, Thái Lan… và cũng có thể đóng góp bài học kinh nghiệm. Việc xúc tiến thành lập mạng lưới hỗ trợ nạn nhân ASEAN sẽ là một bước tiến quan trọng trong kết nối thực chất và lâu dài.

- P.V: Thời gian tới, QTMAC Quảng Trị sẽ làm gì để công tác hỗ trợ nạn nhân bom mìn có bước phát triển mới?

- Ông Đinh Ngọc Vũ:  Chúng tôi xác định, trước tiên, cần tiếp tục xây dựng, phát triển cơ sở dữ liệu nạn nhân bom mìn cấp tỉnh thống nhất. Cùng với đó, nhiệm vụ quan trọng là phối hợp với các sở, ngành tăng cường tiếp cận cộng đồng; chủ động phối hợp các đối tác để huy động nguồn lực; thúc đẩy sự tham gia của chính các nạn nhân vào quá trình thiết kế, giám sát, đánh giá chương trình hỗ trợ... Không thể “đơn thương độc mã”, chúng tôi sẽ đồng hành với ARMAC và các quốc gia ASEAN trong chia sẻ kinh nghiệm, nâng cao năng lực và vận động chính sách ở tầm khu vực.

- P.V: Xin cảm ơn ông!

Quang Hiệp (thực hiện)