Hoàn cảnh gia đình khó khăn, kinh tế eo hẹp nên khi nhân viên thu BHXH nhiều lần đến tuyên truyền, vận động đóng BHXH tự nguyện, dù rất muốn tham gia nhưng chị Hà Thị Hương (SN 1985) ở bản Km14, xã Ngân Thủy đành lắc đầu từ chối. “Vợ chồng tôi quanh năm chỉ biết bám vào nương rẫy để kiếm sống, lo cho gia đình 5 miệng ăn, 2 đứa con còn đi học cũng mướt mồ hôi rồi. Tháng nào cũng thiếu trước hụt sau, tiền đóng học cho con nhiều lúc còn khất lần khất lữa mãi. Với mức thu nhập bấp bênh, eo hẹp như hiện tại, BHXH tự nguyện với chúng tôi vẫn chỉ là ước mơ xa mà thôi”, chị Hương chia sẻ.

 

Hoàn cảnh khó khăn, thu nhập thấp là lý do khiến chị Hà Thị Hương và nhiều người dân xã Ngân Thủy khó có điều kiện tham gia BHXH tự nguyện dù rất muốn. Thời gian qua, để nâng cao nhận thức, hiểu biết của người dân về BHXH tự nguyện, chính quyền địa phương đã tích cực phối hợp với ngành BHXH đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động bằng nhiều hình thức. Ngoài phối hợp tổ chức các hội nghị tuyên truyền, đối thoại về chính sách BHXH tự nguyện, bảo hiểm y tế (BHYT), xã còn chỉ đạo các tổ chức, đoàn thể trên địa bàn chủ động tuyên truyền lồng ghép trong các cuộc họp.

 

Hệ thống loa truyền thanh của xã và của các bản hàng tuần vẫn đều đặn phát sóng tuyên truyền về quyền, lợi ích cũng như thủ tục, cách thức tham gia BHXH tự nguyện. Đặc biệt, hai nhân viên thu BHXH trên địa bàn xã (1 nhân viên thu của xã và 1 nhân viên thu bưu điện) luôn tích cực bám làng, bám bản, “đi từng ngõ, gõ từng nhà” để tuyên truyền, vận động.

Chủ tịch UBND xã Ngân Thủy Hồ Văn Núi cho biết: Toàn xã hiện có 683 hộ với 2.706 khẩu, trong đó có đến 209 hộ nghèo (chiếm 30,74%) và 54 hộ cận nghèo (chiếm trên 7,9%), thu nhập bình quân đạt gần 22 triệu đồng/người/năm. Mặc dù chính quyền xã đã triển khai nhiều giải pháp, nhưng việc phát triển người tham gia BHXH tự nguyện của địa phương gặp không ít khó khăn khi đời sống, kinh tế của bà con bấp bênh, mức thu nhập thấp.

Thêm vào đó, nhận thức của nhiều người dân vẫn còn hạn chế, họ chưa nắm rõ những chính sách, quyền lợi khi tham gia BHXH tự nguyện. Đặc biệt, khi áp dụng Nghị định số 07/2021/NĐ-CP, ngày 27/1/2021 của Chính phủ quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025, từ ngày 1/1/2022, mức đóng BHXH tự nguyện điều chỉnh theo hướng tăng thêm. Theo đó, mức tham gia thấp nhất là 330.000 đồng/tháng, tăng 176.000 đồng/tháng so với mức đóng của năm 2021… Điều này cũng tác động trực tiếp đến những người đang đóng BHXH tự nguyện và gây ra nhiều khó khăn trong công tác duy trì, phát triển người tham gia.

Hiện nay, số người tham gia BHXH tự nguyện của Ngân Thủy đang rất khiêm tốn. Phần vì đa số người dân có hoàn cảnh khó khăn, phần vì tâm lý của họ có nhiều dao động. Chưa kể đến số người thu nhập thấp, không có điều kiện tham gia, nhưng một số người có chút của ăn của để cũng không mặn mà với BHXH tự nguyện vì họ đã tham gia các loại hình bảo hiểm thương mại khác.

Trường hợp của bà Trần Thị Dược (SN 1964) ở bản Km14 là một ví dụ. Ngoài tham gia BHYT cho cả gia đình, nhiều năm nay, bà còn tham gia thêm bảo hiểm AIA với mức đóng 15 triệu đồng/năm. Nhân viên thu BHXH nhiều lần đến vận động, nhưng bà Dược vẫn từ chối với lý do: “Tôi đóng bảo hiểm AIA từ trước nên không muốn bỏ ngang. Bây giờ mà bảo chi tiền để đóng thêm BHXH tự nguyện thì điều kiện kinh tế gia đình không cho phép”.

“Từ đầu năm 2023 đến nay, dù chính quyền địa phương và ngành BHXH đã rất nỗ lực, nhưng toàn xã chỉ phát triển được 1 người tham gia BHXH tự nguyện. Tính đến thời điểm hiện tại, Ngân Thủy chỉ có 8 người đóng BHXH tự nguyện. Con số này phản ánh rõ những khó khăn, trắc trở của xã khi cố gắng đưa chính sách an sinh xã hội nhân văn này đến gần hơn với người dân. Thiết nghĩ, nếu muốn thay đổi tình hình, không chỉ cần đến sự cố gắng của chính quyền địa phương và ngành BHXH mà rất cần sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp, ngành với những cơ chế phù hợp để người dân miền núi, rẻo cao dễ dàng tiếp cận hơn với loại hình bảo hiểm nhiều ưu việt này”, Chủ tịch UBND xã Ngân Thủy Hồ Văn Núi bày tỏ.