(QBĐT) - Vài năm trở lại đây, tình trạng sạt lở hai bên bờ sông Kiến Giang diễn ra ngày càng nghiêm trọng. Sạt lở đã “nuốt” nhiều diện tích đất sản xuất, đất vườn và các công trình của người dân các xã Văn Thủy, Thái Thủy, Trường Thủy, Mai Thủy, Mỹ Thủy, Xuân Thủy... Đáng lo ngại hơn, nhiều hộ dân trong khu vực sạt lở đang phải sống trong cảnh nơm nớp, lo âu vì nhà cửa đang đứng trước nguy cơ bị cuốn theo sông.

Ông Phan Thanh Hà, Chủ tịch UBND xã Mai Thủy cho biết: “Khoảng 5 năm trở lại đây, tình trạng sạt lở 2 bờ sông Kiến Giang diễn ra hết sức nghiêm trọng. Có đoạn nước sông đã “ăn” sâu vào đất liền cả chục mét làm diện tích đất sản xuất của bà con bị giảm đáng kể, đe dọa đến nhà cửa, vườn tược và các công trình của nhân dân. Theo thống kê, xã Mai Thủy hiện có 11 hộ bị ảnh hưởng trực tiếp và hàng chục hộ khác bị mất đất sản xuất do sạt lở”.

Ông Nguyễn Văn Lịch, 80 tuổi, thôn Thái Xá, xã Mai Thủy lo lắng: “Cứ tình trạng sạt lở như thế này thì chỉ vài năm nữa, gia đình tôi sẽ mất nhà, mất vườn”. Vườn nhà ông Lịch có chiều rộng khoảng 50m, cách bờ sông chừng 60m.

Trong vòng 5 năm qua, sạt lở đã cuốn trôi của gia đình ông gần 500m2 đất. Diện tích đất còn lại phía bờ sông cũng xuất hiện đường nứt rộng gần 20cm, nhiều chỗ bị sụt lún và có thể sạt lở bất cứ lúc nào. Lo lắng trước tình trạng sạt lở xảy ra, ông Lịch đã gửi đơn lên xã, huyện để xin chuyển nhà đến nơi ở mới.

Tại các xã Trường Thủy, Thái Thủy, Mỹ Thủy, Xuân Thủy, tình trạng sạt lở đất hai bên bờ sông cũng đang diễn ra nghiêm trọng, cuốn trôi hàng chục ha đất sản xuất, đất vườn của người dân. Ông Nguyễn Văn Bử, ở thôn Xuân Bồ, xã Xuân Thủy cho hay: “Khoảng 5 năm trở lại đây, sông Kiến Giang đã cuốn trôi của tôi khoảng 3 sào đất vườn, làm ảnh hưởng đến kinh tế, sản xuất của gia đình”.

Trước đây, khoảng 1ha đất trồng keo của ông cách bờ sông Kiến Giang khá xa, sát mặt nước còn là một bãi đất bồi trồng màu. Tuy nhiên, do sạt lở liên tục xảy ra nên phần đất bồi đã bị cuốn hết, phía sát bờ là một vực sâu, có nguy cơ sạt lở tiếp bất cứ lúc nào.

Bà Trần Thị Ngọc Trâm, Trưởng phòng Tài nguyên-Môi trường huyện Lệ Thủy cho rằng, tình trạng sạt lở ở các xã thượng nguồn sông Kiến Giang đã xuất hiện khá lâu. Nguyên nhân là do mưa lũ, địa chất và có thể liên quan đến việc khai thác cát, sỏi. Những thuyền khai thác trái phép thường hút cát gần bờ và từng nhiều lần bị xử phạt. Trong năm 2017, huyện đã  xử phạt 8 vụ vi phạm với số tiền 50 triệu đồng.

Riêng xã Mai Thủy, năm 2017, xử phạt 5 vụ vi phạm với số tiền 19 triệu đồng; năm 2018, xử phạt 2 vụ với tiền 6,5 triệu đồng. Hiện, trên địa bàn huyện có Công ty TNHH vật liệu xây dựng Phú Hà được cấp phép khai thác cát, sỏi 18 năm trên sông Kiến Giang với diện tích gần 5ha qua một số xã đầu nguồn theo quy định. Hợp tác xã Hợp Thành đóng trên địa bàn huyện cũng đang làm các thủ tục để được cấp phép khai thác.

Để tăng cường công tác phòng, chống sạt lở 2 bên bờ sông Kiến Giang, huyện Lệ Thủy đã cho thành lập tổ tuần tra cấp huyện, ban cấp xã, đội ở cấp thôn để bảo vệ, ngăn chặn tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép trên sông. Đồng thời, huyện tuyên truyền, vận động người dân không khai thác cát, sỏi trái phép và giám sát chặt chẽ các đơn vị được khai thác.

Đồng chí Đặng Đại Tình, Chủ tịch UBND huyện Lệ Thủy cho biết: “Sắp tới, huyện sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra, tìm ra nguyên nhân chính của việc sạt sở để có phương án khắc phục lâu dài. Còn trước mắt, những hộ có nhu cầu di dời do sạt lở, huyện sẽ có chính sách cấp đất, hỗ trợ một phần kinh phí để bà con di dời; đồng thời đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát tình hình khai thác cát, sỏi trên địa bàn, nếu phát hiện trường hợp nào vi phạm sẽ xử lý nghiêm minh”…

Xuân Vương