(QBĐT) - Qua điện thoại, ông Hồ Ba, Bí thư Chi bộ bản Ba Loóc, xã Dân Hóa, huyện Minh Hóa nói: “Chú xem có đoàn cứu trợ nào không dẫn lên giúp bà con dân bản với. Sau những đợt lũ, đường, cầu vào bản bị lũ cuốn trôi rồi nên cứ mưa xuống là bị cô lập. Hiện có một nhà dân bị nước cuốn trôi giờ phải đi ở nhờ, 2 nhà đang bị nước lũ đe dọa cuốn trôi. Toàn bộ lúa rẫy vụ này của dân bản gần như mất trắng”…

Hai hôm sau, tôi dẫn đoàn cứu trợ lên và chứng kiến cảnh tượng tan hoang của bản làng sau những cơn lũ quét vừa qua. Con đường từ bản Hà Vi vào Ba Loóc không thể đi lại được vì sạt lở đất, xói mòn nhiều chỗ. Để tiếp cận được với bản, chúng tôi phải đi vòng qua bản Ka Định, về Hà Nông rồi theo con đường bê tông mới.

Tuy nhiên, đoàn cứu trợ vẫn không lên được bản vì chiếc cầu ngầm qua khe Ba Loóc lên bản đã bị lũ cuốn hoàn toàn. Hiện trường để lại chỉ còn hai mố cầu cùng các tảng đá to hàng tấn nằm ngổn ngang dưới con suối từ đợt lũ tháng 9 vừa qua. Giờ đây, chỉ cần một trận mưa là cả bản làng bị cô lập hoàn toàn.

Khi chúng tôi đến, trời lại đổ mưa, những cơn mưa rừng xối xả khiến nước suối dâng cao và chảy cực xiết. Trưởng bản Hồ Xây nói: “Bản miềng có 59 hộ dân, 314 nhân khẩu. Cuộc sống của bà con trước đây chủ yếu dựa vào nương rẫy nhưng năm nay mưa nhiều và lũ quét nên lúa rẫy gần như mất trắng. Gạo hỗ trợ từ Chương trình 30a của Chính phủ đã cắt. Giờ bản làng vẫn còn bị cô lập, không biết thời gian tới bà con lấy gì ăn đây”.

Nhiều nhà dân bản Ba Loóc trước nguy cơ sạt lở.

Hiện bản có nhà bà Hồ Thị Xoi bị lũ cuốn trôi vẫn chưa thể làm lại được, bởi bà đang mắc bệnh thần kinh không còn tỉnh táo. Nhà bà có tất cả 3 người con. Chồng bà mất cách đây khá lâu trong một cơn bạo bệnh, một đứa con gái lấy chồng xa cũng đã qua đời. Người con trai đầu lập gia đình rồi ra ở riêng, còn bà ở với vợ chồng đứa con trai út cùng 3 đứa cháu nội.

Anh Hồ Xai, con trai bà Xoi kể lại: “Thời điểm xảy ra lũ quét, nước cuốn trôi toàn bộ nhà cửa và tài sản trong nhà. Lúc đó, tôi chỉ kịp đưa mẹ, vợ con chạy thoát thân. Đến sáng hôm sau quay lại thấy chẳng còn thứ gì ngoài một một con mương do nước lũ tạo thành. Giờ gia đình muốn làm lại nhà lắm nhưng chưa có đủ tiền, trời lại mưa gió suốt nên không thể vào rừng lấy gỗ được”.

Ngoài nhà bà Hồ Thị Xoi bị lũ cuốn trôi hoàn toàn, trong bản còn hộ ông Hồ Đông và Hồ Xay đang trong tình trạng bị nước suối xói vào sát nhà. Cả hai ngôi nhà này có thể bị cuốn trôi bất cứ lúc nào nếu xảy ra một trận lũ quét. Ông Hồ Đông lo lắng: “Chừ chưa có điều kiện để làm lại nhà mới nên cũng liều ở vậy thôi. Nhưng mỗi lần mưa, nước chảy xiết là cả nhà không thể ngủ được vì sợ lũ cuốn trôi”.

Tại bản còn có điểm trường tiểu học và điểm trường mầm non cũng đang bị mưa lũ tấn công. Riêng điểm trường mầm non thì bị xói lở xung quanh, nước cuốn trôi toàn bộ sân vườn và hành lang của lớp học. Còn nhà ở của giáo viên tiểu học thì bị đột nát, nước chảy lênh láng. Những ngày qua, các thầy cô giáo cắm bản nơi đây phải sống trong điểu kiện hết sức khó khăn.

Thầy Phạm Đức Song, một giáo viên cắm bản lâu năm tâm sự: “Sau những đợt lũ vừa qua, điều kiện ăn ở, đi lại của anh em giáo viên hết sức vất vả. Sợ nhất là mỗi khi trời mưa, vì anh em phải cố gắng vượt qua dòng nước lũ để đến lớp. Do cầu, đường vào bản bị lũ cuốn trôi nên không thể đưa xe máy vào chỗ ở được, đêm đến phải thay nhau giữ xe và canh lũ”.

Những năm trước, bản Ba Loóc được xem như là “vựa lúa” rẫy của xã Dân Hóa. Hiện cả xã có khoảng 60 ha đất trồng lúa rẫy thì bản Ba Loóc chiếm khoảng một nửa. Nhiều hộ dân trong bản trồng lúa rẫy có năm đạt gần 2 tấn khoảng chục hộ đạt sản lượng một tấn. Nhờ trồng lúa rẫy kết hợp với gạo hỗ trợ từ Chương trình 30a mà nhiều hộ dân trong bản có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Năm nay, sau khi gieo trồng, lúa phát triển rất tốt, hứa hẹn sẽ mang lại vụ mùa bội thu.

Thế nhưng, khi lúa bắt đầu thu hoạch thì gặp trận lũ quét cuốn trôi phần nhiều, số còn lại không thể thu hoạch được vì mưa lũ triền miên. Trò chuyện với chúng tôi, già làng Hồ Keo buồn bã nói: “Lúa rẫy đã bị cuốn trôi cả rồi chú ơi. Già sống ở đất này hơn 80 mùa rẫy nhưng chưa thấy năm nào mưa lũ to và mất mùa như năm nay. Không biết thời gian tới dân bản sống thế nào nữa”.

Theo Bí thư Chi bộ Hồ Ba lên thăm rẫy, chúng tôi mới thấy hết nỗi buồn của bà con. Hàng chục ha lúa rẫy dưới chân núi Giăng Màn gieo trồng, chăm sóc từ đầu năm nay đã đổ vì lũ quét, nhiều hạt lúa bắt đầu lên mầm. Số còn lại cũng đã rụng hết hạt, cây nào còn hạt thì bị lép hết. Chị Hồ Thị Tăng buồn bã nói: “Lúa trôi theo dòng nước lũ cả rồi chú à!”. Năm trước, hai rẫy lúa của chị Tăng thu hoạch xong cũng được gần tấn rưỡi thóc, còn năm nay chị đi mót lại may cũng được vài chục cân.

Buồn nhất vẫn là Hồ Ba, bởi những năm trước, anh được mệnh danh là “vua” lúa rẫy khi mỗi năm thu hoạch khoảng 2 tấn thóc, nay trắng tay. Ngồi trò chuyện với tôi mà mắt Hồ Ba đượm buồn: “Thời điểm này năm trước, anh em miềng còn vui vẻ ăn cơm mới, mừng mùa lúa rẫy bội thu. Vậy mà năm nay thì...”.

Bỏ qua chuyện lúa rẫy, tôi chuyển qua nói chuyện trồng rừng thì anh có vẻ phấn khởi: “Vừa rồi, dân bản miềng đã được giao đất giao rừng rồi đó. Người nhiều nhất cũng được khoảng 4 - 5 ha, người ít cũng được 2 - 3ha. Nhận được đất thấy ai cũng mừng, nhưng giờ thì lấy đâu ra tiền để mua giống đây.

Có lẽ ra Tết, tôi sẽ chỉ đạo cho bà con phải cố gắng để trồng rừng, người có tiền thì mua giống trồng hết diện tích được giao, người ít tiền thì trồng ít. Nhưng nếu được Nhà nước hỗ trợ cho cây giống để cả bản trồng thì vui biết mấy chú hè?”. Nói xong, mắt anh Hồ Ba lại đượm buồn. Tôi cố động viên anh rằng: “Chắc rồi Nhà nước sẽ quan tâm, sẽ hỗ trợ cây giống cho bà con trồng rừng như các vùng đồng bào khác”.

Chúng tôi rời bản Ba Loóc trong một chiều mưa, con suối dưới bản vẫn ngổn ngang những tảng đá, tiếng nước chảy ào ào như xát thêm vào nỗi lòng người dân. Sau lưng tôi là những rẫy lúa ngút ngàn đang đổ roạp, lên mầm và những ngôi nhà đang sống chêng vênh bên miệng thủy thần... Những cảnh tượng đó khiến lòng tôi không khỏi day dứt.

Xuân Vương