(QBĐT) - Mỗi năm, mảnh đất nắng gió Quảng Bình luôn phải đối mặt với những hiểm họa khôn lường từ thiên tai, bão lũ. Tính mạng và cuộc sống mưu sinh của người dân luôn bị đe dọa bởi chính sự thất thường của thời tiết. Đồng hành cùng nhân dân vùng bão lũ Quảng Bình, thời gian qua, Dự án Quản lý rủi ro thảm họa dựa vào cộng đồng ở khu vực nông thôn và đô thị đã từng bước góp phần giảm thiểu những ảnh hưởng tiêu cực của thiên tai dưới tác động của biến đổi khí hậu tới người dân khu vực đô thị, phụ cận đô thị và nông thôn của tỉnh ta.

Dự án Quản lý rủi ro thảm họa dựa vào cộng đồng ở khu vực nông thôn và đô thị tại tỉnh Quảng Bình do Hội Chữ thập đỏ Cộng hòa Liên bang Đức tài trợ và được triển khai trong 3 năm (từ tháng 4-2015 đến tháng 3-2018). Tổng mức kinh phí dự kiến là 600 nghìn Euro.

Với mục tiêu góp phần giảm thiểu tác động tiêu cực của hiểm họa ngày càng thường xuyên và nghiêm trọng trong bối cảnh biến đổi khí hậu ở khu vực thành thị, ngoại ô và nông thôn thuộc tỉnh Quảng Bình, đối tượng hưởng lợi trực tiếp từ dự án bao gồm 4.000 người và hơn 24.000 người được hưởng lợi gián tiếp.

Bắt đầu từ tháng 4-2015, dự án được triển khai tại phường Phú Hải và xã Bảo Ninh của thành phố Đồng Hới, xã Thuận Hóa và xã Mai Hóa của huyện miền núi Tuyên Hóa. Đây là những địa phương thường xuyên gặp phải những thảm họa do thiên tai gây ra trong thời gian qua. Cuộc sống của người dân nơi đây luôn bị đảo lộn bởi chính sự khắc nghiệt của thiên tai.

Trong khi đó, một thực tế chứng minh rằng chính cộng đồng và chính quyền địa phương là những người sẽ thực hiện những hoạt động ứng phó đầu tiên khi cần giải quyết hậu quả tức thì của thảm họa. Bởi vậy, sự đồng hành của dự án sẽ được cụ thể hóa bằng việc trang bị những kiến thức, kỹ năng thiết yếu cho người dân vùng thiên tai khi thảm họa hoặc tình huống khẩn cấp xảy ra trên địa bàn, từ đó, có thể giảm thiểu tối đa hậu quả có thể xảy ra khi có thảm họa.

Dự án Quản lý rủi ro thảm họa dựa vào cộng đồng ở khu vực nông thôn và đô thị tại tỉnh Quảng Bình gồm các hoạt động như: Chính quyền địa phương và người dân tại các xã, phường hưởng lợi cùng với ít nhất 4 trường học xây dựng kế hoạch hành động phòng ngừa ứng phó thảm họa và các kế hoạch dự phòng; thực hiện các biện pháp phòng ngừa ứng phó thảm họa như triển khai các mô hình sinh kế thích ứng với biến đổi khí hậu, cải thiện hành vi vệ sinh cá nhân, tuyên truyền phổ biến kiến thức và hướng dẫn kỹ năng cho các cán bộ tham gia dự án. Song song với các hoạt động, dự án sẽ tổ chức tập huấn cho đội ứng phó thảm họa cấp tỉnh, các cán bộ, tình nguyện viên của Hội Chữ thập đỏ về nhà ở an toàn, nước sạch, vệ sinh môi trường; truyền thông vệ sinh, lồng ghép giới và người khuyết tật trong công tác phòng ngừa ứng phó thảm họa; tập huấn cán bộ, tình nguyện viên, huy động và quản lý nguồn lực tài chính; xây dựng các mô hình truyền thông, tổ chức các hội thảo, chia sẻ kinh nghiệm về ứng phó thảm họa...

Tập huấn trường học an toàn cho giáo viên xã Mai Hóa, Thuận Hóa (Tuyên Hóa).

Chỉ sau hơn một năm triển khai tại Quảng Bình, Dự án Quản lý rủi ro thảm họa dựa vào cộng đồng ở khu vực nông thôn và đô thị do Hội Chữ thập đỏ Cộng hòa Liên bang Đức đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, có ảnh hưởng trực tiếp đến chính đời sống của người dân các xã, phường Bảo Ninh, Phú Hải, Thuận Hóa và Mai Hóa.

Tại đây, dự án đã thành lập và tập huấn cho các đội ứng phó khẩn cấp, nhằm cung cấp cho học viên những kiến thức và kỹ năng cơ bản để ứng phó an toàn trong các tình huống nguy hiểm, đặc biệt là những kỹ năng sơ cấp cứu cơ bản. Đây sẽ là lực lượng sẵn có tại địa phương luôn sẵn sàng hỗ trợ người dân trong những tình huống khẩn cấp khi có thiên tai xảy ra.

Cùng với việc hỗ trợ về nhân lực, dự án đã hỗ trợ các địa phương mua sắm trang thiết bị, dụng cụ sơ cấp cứu, thuyền, máy phát điện cho 4 đội ứng phó khẩn cấp ở 4 xã, phường để kịp thời ứng phó với những tình huống xấu nhất do thiên tai gây ra.

Nhận thấy hệ thống loa truyền thanh chính là phương tiện thông tin hiệu quả trong quá trình tuyên truyền tác hại của thiên tai và cảnh báo sớm khả năng thiên tai đến cộng đồng, sau khi đánh giá hệ thống loa tại hai xã miền núi Thuận Hóa và Mai Hóa, dự án đã hỗ trợ địa phương nâng cấp, lắp đặt hệ thống loa truyền thanh. Đến nay, dự án đang triển khai tập huấn cho cán bộ truyền thanh, các thành viên đội ứng phó, lãnh đạo xã, phường nhằm cải thiện công tác truyền tin, cảnh báo hiệu quả.

Hơn ai hết, trẻ em chính là đối tượng dễ bị tổn thương nhất khi có thiên tai xảy ra và cũng là đối tượng cần được trang bị những kiến thức cơ bản về ứng phó, giảm nhẹ thiên tai. Các trường học thuộc địa bàn thực hiện dự án đã thành lập Ban phòng chống và giảm nhẹ thiên tai, tham gia lớp tập huấn về trường học an toàn, về kỹ năng sơ cấp cứu cho giáo viên do dự án tổ chức.

Theo cô Lê Thị Oanh, Hiệu trưởng Trường tiểu học Liên Sơn (xã Mai Hóa, Tuyên Hóa), toàn trường hiện có 266 học sinh, là con em sinh sống trên địa bàn thường xuyên xảy ra bão lũ. Hằng năm, thiên tai đe dọa trực tiếp đến cuộc sống và việc đến trường của các em. Chính việc triển khai dự án đã có ý nghĩa to lớn đối với địa bàn còn nhiều khó khăn như Mai Hóa.

“Dự án đã hỗ trợ 2 túi sơ cấp cứu và các dụng cụ sơ cấp cứu phục vụ công tác y tế của nhà trường. Quý nhất là việc dự án đã tổ chức tập huấn kỹ năng sơ cấp cứu cho các em học sinh, bởi khi có thiên tai xảy ra, với những kỹ năng được trang bị, hơn ai hết các em chính là người sẽ tự mình sơ cứu cho bản thân và người xung quanh”, cô hiệu trưởng Lê Thị Oanh chia sẻ thêm. Thời gian tới, cùng với việc hỗ trợ bể bơi tại các xã thuộc dự án, dự án sẽ tổ chức dạy bơi cho giáo viên và học sinh, góp phần giảm thiểu những rủi ro do thiên tai và đuối nước gây ra.

Những cán bộ Hội Chữ thập đỏ tỉnh cùng cán bộ dự án mà chúng tôi đã gặp đều cùng có chung suy nghĩ rằng trong quá trình tiếp xúc, chuyện trò với bà con nhân dân và các em học sinh vùng bão lũ có rất nhiều điều khiến họ trăn trở. Đó là những chia sẻ thật lòng, những lo lắng thường trực của bà con về những hiểm họa, rủi ro quanh năm bản thân họ phải đối mặt khi sống trong địa bàn luôn hứng chịu thiên tai.

Vì vậy, rất mong muốn Dự án Quản lý rủi ro thảm họa dựa vào cộng đồng ở khu vực nông thôn và đô thị tại tỉnh Quảng Bình tiếp tục nâng cao kiến thức cho nhân dân vùng thiên tai - những người sẽ thực hiện những hoạt động ứng phó đầu tiên khi cần giải quyết hậu quả tức thì của thảm họa.  

Diệu Hương