(QBĐT) - Khi tôi gọi cho ông Nguyễn Thanh Huyền, Trưởng thôn 1 Phúc Đồng, Phúc Trạch (Bố Trạch), giọng ông gấp gáp trong máy: “Báo tin với o là địa phương đã tìm được thi thể anh H. sau 4 ngày mất tích. Giờ tui đang cùng với người nhà lo hậu sự, hẹn o hôm khác trao đổi nhé!”.

Dù chỉ qua điện thoại, nhưng tôi vẫn hình dung rất rõ những lo toan tất bật của người trưởng thôn. “Người vác tù và hàng tổng” có lẽ là câu diễn tả hình ảnh về họ một cách chân thực nhất.

Sinh năm 1960, sau 4 năm chiến đấu ở chiến trường Căm - pu - chia, ông Nguyễn Thanh Huyền xuất ngũ trở về quê hương vào năm 1982. Những năm ấy, cuộc sống của gia đình ông cũng như những người dân quê Phúc Trạch còn muôn vàn gian khó. Vừa thu vén công việc nhà, ông vừa tham gia công tác xã hội. Sau gần 15 năm giữ vai trò chi hội trưởng chi hội nông dân, năm 2011 ông được nhân dân tín nhiệm bầu giữ chức trưởng thôn.

Khi tôi hỏi về những công việc thường nhật của trưởng thôn, ông Huyền thật thà chia sẻ: “Nói ngắn gọn là bất kể giờ nào, việc chi dân cần là mình làm. Ví dụ 12 giờ đêm, có người trở dạ, người nhà sẽ gõ cửa để lấy giấy tờ bảo hiểm, dù trước đó trong cuộc họp thôn đã đề nghị bà con có mặt để nhận giấy tờ nhưng có nhiều người quên. Ba giờ chiều, mình đang làm đồng mà ruộng nhà ai đó trong thôn bị trâu bò dẫm đạp, bà con báo tin thì phải để việc nhà mình lại đấy mà đi kiểm tra tình hình. Rồi cả việc mấy o, mấy ả đã hai con rồi mà vẫn đẻ “sòn sòn”, mình cũng phải quan tâm thuyết phục để mọi người tuân thủ chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình. Vợ chồng “cơm không lành, canh chẳng ngọt” , tui cũng đến để tâm tình hòa giải. Con cháu nhà ai có nguy cơ bỏ học, mình đến nhà tìm hiểu, động viên rồi kêu gọi mọi người chung tay giúp đỡ. Những ngày thiên tai mưa lũ thì khỏi nói, cứ là “chân không bén đất” o ạ!”.

Ông Nguyễn Thanh Huyền, Trưởng thôn 1 Phúc Đồng, Phúc Trạch...

Còn ông Nguyễn Văn Sơn (sinh năm 1960), trưởng thôn Đông Dương (xã Cảnh Dương, huyện Quảng Trạch) thì tự nhận mình là người “làm dâu trăm họ”. Ông tâm sự: “Nhờ bà con tín nhiệm thì mới bầu mình làm trưởng thôn. Nhưng trong công việc không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Đặc biệt là trong năm 2016, khi sự cố môi trường biển xảy ra, cùng với cả tỉnh, huyện và xã, cán bộ thôn tất bật suốt ngày đêm. Rồi thì kê khai danh sách và thiệt hại, tham gia gặp gỡ, đối thoại, lắng nghe tâm tình, ý kiến của bà con. Lắm khi việc nhà chồng chất mà cứ tạm thời bỏ đấy để đi làm việc thôn. Được cái là dù vất vả nhưng bà con tín nhiệm thì trong lòng cũng rất vui!”

Cũng theo ông Sơn, trong đợt mưa lũ vừa qua, Cảnh Dương cũng được một số tổ chức, cá nhân hảo tâm về cứu trợ. Là trưởng thôn, ông có trách nhiệm lập danh sách các gia đình bị thiệt hại theo yêu cầu của các đoàn cứu trợ. Bên cạnh sự ủng hộ của bà con, ông cũng nhận được nhiều lời phàn nàn, thắc mắc, rằng sao người được nhận nhiều, người được nhận ít, sao không chia ra cho công bằng... “Những khi như thế, tôi phải nhờ bà con xem lại danh sách, xem trong đó có người thân của tôi không, bà con thấy không có thì mới hết thắc mắc! Những việc này, nếu làm không tốt sẽ ảnh hưởng đến tình làng nghĩa xóm và cả niềm tin của bà con đối với cán bộ thôn, xã!”, ông Sơn cho biết thêm.

Với mức phụ cấp từ 0,8 đến 1,0 hệ số lương cơ bản (tùy phân loại thôn), có thể nói để làm tốt nhiệm vụ của mình, như ông Huyền tâm sự, động lực chính của họ là sự tin cậy của bà con và cuộc sống bình yên của thôn quê, nơi họ gắn bó. Và trong những thời điểm khắc nghiệt như thiên tai, bão lũ, hơn bao giờ hết, họ càng phát huy tinh thần trách nhiệm.

... và bài thơ “Những tâm tình về trưởng thôn”

Đến thời điểm này, xã Phúc Trạch đã có hai người chết. Đặc biệt đối với trường hợp anh H. bị nước cuốn trôi vào ngày 3-11 nhưng mãi đến ngày 7-11 mới được tìm thấy, gia đình anh không chỉ trải qua sự đau thương, mất mát mà còn vô cùng vất vả bởi quá trình tìm kiếm. Ông Huyền, ngoài việc đồng hành cùng lực lượng tìm kiếm và thân nhân anh H, đã xin ý kiến Ban Mặt trận thôn và xã, kêu gọi bà con chòm xóm quyên góp tiền và công sức để chia sẻ bớt những khó khăn, mất mát với gia đình anh H. “Trưa ngày 7-11 khi tìm thấy thi thể anh H. ở Vực Chèo, tui nhẹ cả lòng. Bởi cuối cùng anh cũng được về bên gia đình chứ lỡ không tìm được thì không biết người thân của anh phải sống làm răng!”, ông Huyền bùi ngùi tâm sự.

Những ngày này, khi mưa vẫn rơi nặng hạt và ở khắp nơi trong tỉnh, nhiều ngôi nhà vẫn bị ngập, những làng quê bị mưa lũ chia cắt, tính mạng người dân và tài sản bị thiên tai rập rình đe dọa, họ, những người “vác tù và hàng tổng” khó có được một đêm yên giấc. Lắng nghe tiếng mưa, họ lo trăm chuyện. Lo chuyện nhà cửa, mưu sinh sau mưa lũ cho bà con và cho chính gia đình mình khi “mẹ già, vợ đau ốm thường kỳ/con đứa nhỏ, đứa to đến kỳ đi học” (trích bài thơ “Những tâm tình về trưởng thôn” của ông Nguyễn Thanh Huyền – PV). Lo tàu bè của bà con bị sóng đánh vỡ, đánh chìm, nợ ngân hàng làm sao trả được? Rồi lo sao cho để những món quà của những nhà hảo tâm bảo đảm công bằng và đến đúng địa chỉ để giúp bà con vượt qua khó khăn...

Không chỉ “vác tù và hàng tổng”, trưởng thôn còn là người “làm dâu trăm họ” nên có những khi không tránh khỏi lời ra tiếng vào. Những lúc như thế, họ cũng buồn nhưng rồi lại tự động viên mình cố gắng vượt qua. “Cũng may là bên cạnh những lời bàn ra tán vào thì hầu hết bà con cũng hiểu và thông cảm, ủng hộ. Nên buồn một lúc rồi thôi, lại quên hết để tiếp tục đi làm việc!”, ông Huyền chia sẻ. Còn ông Sơn khẳng định: Trước những lời bàn tán, dị nghị việc này, việc kia của một số bà con hoặc các phương tiện thông tin đại chúng, thì vừa giải thích để bà con hiểu, đồng thời chúng tôi cũng rút ra những bài học kinh nghiệm để trong quá trình làm việc sẽ cẩn trọng hơn, tránh những sai sót không đáng có!

Không quyền cao chức trọng, những người “vác tù và hàng tổng” sống gương mẫu và nỗ lực với công việc bởi hai chữ “tín nhiệm” mà bà con tin tưởng gửi gắm. Họ đã và đang góp phần mang lại bình yên và ấm no cho quê hương.

Ngọc Mai