(QBĐT) - Khi cội mai trước hiên khoe sắc vàng trong tiết xuân se lạnh, lòng người lại nao nức trước hình ảnh ông đồ già ngồi bên hè phố cùng tấm giấy đỏ, bút lông, lặng lẽ viết những nét chữ mềm mại, thanh tao quyến dụ bao ánh nhìn. Hình ảnh này từ lâu đã trở thành biểu tượng của Tết Nguyên đán, là sự ngóng chờ của bao người mỗi khi Tết đến xuân về, nhắc nhở chúng ta về giá trị của chữ nghĩa, lòng trân quý văn hóa truyền thống cũng như nguyện ước an lành đầu năm.

Song song tục tặng chữ là việc chuẩn bị những ấn phẩm xuân để đọc, trang trí và tặng người thân, bạn bè. Bên cạnh trà ngon, mứt thơm không thể thiếu chồng báo xuân trên bàn hay trên giá sách, nơi cả nhà cùng khách tận hưởng thời khắc tươi đẹp của những ngày Tết. Tặng báo xuân cho người thân, bạn bè, đồng nghiệp tức là chúng ta đã, đang trao món quà tinh thần, gửi gắm những lời chúc tốt đẹp, lan tỏa thông điệp tích cực và khích lệ nhau cùng đón chào một năm mới vui vẻ, hạnh phúc.

Vẻ đẹp khởi đầu

Mùa xuân là mùa của sự sinh sôi nảy nở, mùa đất trời dậy thì, mùa những tiếng lòng vang động. Mùa xuân cũng là thời điểm diễn ra nhiều hoạt động ý nghĩa, đánh dấu những bước ngoặt đáng nhớ trong cuộc đời của mỗi người.

Theo cuốn Báo chí Việt Nam-những sự kiện đầu tiên và nhất của NXB Trẻ, Nam Phong tạp chí được xem là viên gạch đặt nền móng khai sinh truyền thống báo xuân Việt Nam. Số Tết đầu tiên ra mắt vào năm 1918, do Phạm Quỳnh làm chủ bút và chủ nhiệm, độc giả được thưởng thức những tác phẩm sâu đậm bản sắc dân tộc. Từ đây, Nam Phong tạp chí trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều tờ báo khác ra đời, như: Đông Pháp thời báo, Thần Chung, Phụ Nữ tân văn,... Sự hiện diện của các tờ báo xuân đã cổ vũ, tiếp lửa đam mê đọc sách báo, hâm nóng khí sắc và hương vị ngày Tết, góp phần gìn giữ và phát huy tinh hoa văn hóa Việt.

Nhắc đến báo xuân, không thể không nhắc tới mùa xuân Canh Ngọ 1930-sự kiện lịch sử khi Bác Hồ hợp nhất các tổ chức cộng sản, khai sinh Đảng Cộng sản Việt Nam. Sự ra đời của Đảng vào mùa xuân mở ra chặng đường mới cho cách mạng Việt Nam, chấm dứt khủng hoảng về đường lối và tổ chức, hướng tới con đường độc lập, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Báo chí với sức mạnh của ngôn từ, một lần nữa trở thành vũ khí sắc bén trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. Những tuyên ngôn, những lời kêu gọi của Đảng đã đánh thức lòng yêu nước, truyền cảm hứng cho triệu triệu người Việt.

Mùa xuân Bính Tuất năm 1946 cũng là một đêm giao thừa đặc biệt đối với người dân Việt Nam. Trong không khí trang nghiêm, giọng thơ ấm áp của Bác Hồ vang vọng khắp đất nước qua Đài Tiếng nói Việt Nam.

Những vần thơ của Người chạm đến trái tim mỗi người dân, như lời hiệu triệu, thôi thúc cả dân tộc cùng nhau đứng lên vì khát vọng độc lập: “Toàn dân kháng chiến, toàn diện kháng chiến… Trường kỳ kháng chiến, nhất định thắng lợi! Thống nhất độc lập, nhất định thành công!”. Kể từ đó, thơ chúc Tết của Bác trở thành di sản văn hóa quý báu không thể thiếu trong đêm giao thừa của mỗi gia đình, là nguồn hứng khởi bất tận cho bao thế hệ.

Trong khoảnh khắc giao mùa thiêng liêng, khi chúng ta tạm rời xa những bộn bề của cuộc sống, còn gì thú vị hơn việc tìm đến thế giới của sách báo, ở đó chúng ta được trau dồi tâm hồn bằng những câu chuyện, bài học ý nghĩa, nhân văn. Từ buổi đầu xuất hiện, báo xuân đã đóng vai trò thiết yếu trong việc lưu giữ và phát triển bản sắc văn hóa dân tộc.

Qua từng ấn phẩm, chúng ta như được đồng hành cùng dân tộc, cảm nhận rõ nét tinh thần lạc quan, khát vọng vươn lên và ý chí xây dựng một đất nước giàu mạnh, văn minh. Ngày nay, báo xuân trở thành nét văn hóa đặc trưng, gắn liền với sắc thái ngày Tết, được nhiều người sưu tầm và tìm đọc mỗi năm.

Tình yêu thầm lặng 

Mỗi tờ báo xuân như cuốn nhật ký ghi lại dấu ấn năm qua, là nơi phối quyện giữa quá khứ và hiện tại, giúp chúng ta ôn lại những kỷ niệm đẹp đẽ và hy vọng vào một tương lai tươi sáng.

Người yêu báo thường say mê, háo hức nâng niu lật mở từng trang, tìm kiếm những câu chuyện, những hình ảnh quen thuộc như chính họ đã mua được tấm vé trở về tuổi thơ đong đầy ký ức ban sơ. Họ cảm thấy hài lòng, thỏa mãn khi có những ấn phẩm hay bên cạnh. Họ có thói quen đánh dấu những đoạn văn ấn tượng bằng bút chì màu hoặc bút đánh dấu, đôi khi còn cẩn thận cắt dán những bài báo tâm đắc vào sổ tay. Sự chăm chút này cho thấy việc đọc cũng là thú chơi tao nhã, làm phì nhiêu suy nghiệm của người đọc giữa nhịp hối hả, tất bật của cuộc sống hiện đại.

Lựa chọn báo xuân cũng giống như hành trình khám phá những vùng miền văn hóa qua từng trang giấy lung linh sắc xuân, tình xuân. Mỗi tờ báo xuân đều mang trong mình dấu ấn riêng biệt: Từ những tờ báo kinh tế với các con số, phân tích về tình hình thị trường, phản ánh nhịp đập kinh tế của đất nước; những tờ báo văn nghệ chất chứa cảm xúc qua những vần thơ, truyện ngắn, phác họa nội tâm phong phú của người dân Việt; đến các tờ báo bản địa lưu giữ các câu chuyện dân gian gần gũi, mộc mạc, tái hiện mảng màu văn hóa địa phương. Tất cả hòa điệu tạo nên một bức tranh xuân đa dạng, hiển lộ cuộc sống sôi động và khát vọng của con người Việt Nam trong những ngày đầu năm mới.

Người sành báo xuân thường truy tìm và đặt mua trước Tết một đến hai tháng. Cái cảm giác sở hữu trong tay những tờ báo xuân nó lạ lắm, hân hoan, thích thú khó tả. Đâu chỉ tự mình thưởng thức, họ còn chia sẻ niềm vui bằng cách tặng báo xuân cho người thân, bạn bè, đặc biệt là các em nhỏ. Hành động này cùng lúc lan tỏa, nhân rộng tình yêu sách báo, bày tỏ sự trân trọng đối với văn hóa đọc và những giá trị tinh thần. Do vậy, có thể hình dung việc lựa chọn báo xuân tựa việc lựa chọn bộ quần áo thật đẹp, tinh tươm để mặc trong ngày đầu năm mới, mỗi người có cách chọn riêng khác, phù hợp với phong cách và cá tính của mình.

Báo xuân như một người bạn tâm giao luôn có mặt trong mỗi gia đình vào dịp Tết Nguyên đán. Có các ấn phẩm báo xuân, ngôi nhà chúng ta thêm sang trọng, sinh sắc, đời sống tâm hồn theo đó cũng trở nên giàu có. Những trang báo như vườn xuân tươi tắn, người đọc là chủ hay khách đều phấn khởi, vui vẻ. Tiếng cười rôm rả, giòn tan vang lên khi mọi người cùng nhau đọc báo, cùng nhau chia sẻ những bài thơ hay, những mẩu chuyện hài hước, dí dỏm.

Xuân về trên quê hương

Khởi đầu khiêm tốn với tờ Con đường sáng, Báo Quảng Bình đã không ngừng lớn mạnh, đổi mới để trở thành một trong những tờ báo địa phương uy tín, tin cậy. Trải qua bao thăng trầm lịch sử, tờ báo luôn đồng hành cùng nhân dân Quảng Bình, phản chiếu trung thực từng bước chuyển mình, đổi thay của quê hương. Kể từ khi chính thức ra mắt vào ngày 27/3/1963, những bài viết trên Báo Quảng Bình ngày càng gợi lên trong lòng người đọc niềm tự hào và tình yêu đối với các giá trị truyền thống tốt đẹp của vùng đất này.

Tết đến, tôi lại nôn nao đón chờ báo xuân Quảng Bình để được thả hồn vào từng trang viết, cảm nhận hồn vía quê hương qua các chuyên mục. Mỗi trang báo được biên tập kỹ càng với bố cục trang nhã, hài hòa và bắt mắt từ đầu đến cuối, vẫy gọi người đọc. Ngôn ngữ báo xuân giản dị, dễ hiểu nhưng lại dư dả sức mạnh trong việc chuyển tải những câu chuyện về tình đời, tình người.

Những bài thơ hay về mùa xuân, những bài viết luận bàn về việc gìn giữ tục lệ truyền thống, giây phút đoàn viên, sum vầy của gia đình... cùng những hoài niệm Tết xưa, đã làm nên nhiều ấn phẩm Tết đặc sắc. Không ngoa khi nói rằng, người đọc có thể cảm nhận tâm thế “tống cựu nghênh xuân” và thưởng thức vẻ đẹp của vùng đất, con người miền gió Lào, cát trắng qua các ấn phẩm ấy.

Ngồi nhâm nhi bên tách trà nóng ngày đầu năm, hòa mình vào từng trang báo thơm mùi giấy mới, như được trở về nơi chôn nhau cắt rốn, được sống lại thời khắc đáng nhớ của năm cũ và đón chờ một năm mới đầy hứa hẹn, được đi du lịch không phải bằng đôi chân phượt qua các vùng miền mà bằng đôi mắt và cái nhìn bên trong, thấu cảm được phong vị của đất nước khi xuân mơn man và hơi ấm ruột rà của gia đình, của quê hương cùng các giá trị hằng cửu, ngày Tết đoàn viên trọn vẹn và gắn kết hơn.

Tháng giêng rồi sẽ trôi qua nhường chỗ cho những ngày tháng mới. Nhành mai vàng phai sắc thắm, chỉ còn vương vấn hương xuân thoang thoảng. Mùi bánh chưng bánh dày tan dần, neo lại trong lòng bao dư vị ngọt ngào thân thương. Những trải nghiệm ấy dồn nén như một giấc mơ đẹp, chứa đựng bao nỗi nuối tiếc, xao xuyến. Nhưng riêng báo xuân vẫn còn đó, mặc thời gian vội vàng trôi qua, luôn sẵn sàng cùng chúng ta lật giở niềm xưa nỗi cũ. Có chồng báo xuân, chúng ta như được nuôi dưỡng, tắm táp trong dòng chảy văn hóa ngàn đời, cảm nhận như đang nắm trong tay phần hồn dân tộc. 

Hoàng Thụy Anh