(QBĐT) - Nhằm bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, trong Tuần Văn hóa- Du lịch Đồng Hới năm 2018, từ ngày 29-4 đến 1-5-2018, tại Công viên Nhật Lệ, TP. Đồng Hới đã tổ chức trò chơi dân gian Hội Bài chòi, diễn ra lúc 17h đến 22h hàng ngày.
 |
| Hội Bài chòi tại Công viên Nhật Lệ, TP. Đồng Hới |
Để chơi bài chòi, người ta dựng số lượng 10 chòi, chia thành 2 bên (mỗi bên 5 chòi), mỗi chòi cao độ 2-3m, rộng đủ vài ba người ngồi và một chòi trung tâm (chòi mẹ) ở giữa. Các chòi được trang trí gồm: chòi cho khách chơi và chòi cho người cái. Mỗi chòi cho khách chơi được gắn tên theo thứ tự thập can. Tên mỗi chòi được viết trên một khổ giấy hồng dựng phía trên rèm sát mái chòi. Giữa mỗi chòi được dựng một lá cờ Tổ quốc và một lá cờ Đại. Trên hai cột chòi mặt trước có hai câu đối đỏ với nội dung chúc mừng hoặc cầu mong sự may mắn.
Chòi cho người cái (ông hiệụ), chòi cái được trang trí khác với 10 chòi khách chơi. Chòi cái có đủ cờ, đủ lọng, có vẻ bề thế là một chòi chỉ huy.
Bộ bài để đánh bài chòi là bộ bài tam cúc cải tiến, gồm 30 lá, với những tên chuyển thành nôm na như: nhứt nọc, nhì nghèo, ông ầm, thằng bí, lá liễu… vẽ trên giấy, dán vào thẻ tre. Mỗi thẻ tre dán ba con bài, không trùng lặp nhau.
 |
| Hội bài tổ chức vào ban đêm đã thu hút đông đảo người tham gia |
Vào cuộc chơi, anh hiệu (tức người hô thai) xốc ống bài, rút ra một con và xướng tên con bài lên. Để gây thêm sự hồi hộp và bắt người chơi phải suy đoán, anh hiệu sử dụng các câu hò, câu vè, bài hát hàm chứa ý nghĩa sâu xa có tên con bài. Trong quá trình anh hiệu trình diễn sẽ có ban nhạc gồm trống cái, trống con, đàn nhị, chập cheng cùng đánh nhạc phụ họa. Chòi nào trúng tên con bài thì gõ mõ để anh hiệu mang con bài đến. Trúng ba con bài là chòi đó "tới", xổ một hồi mõ dài. Khi đó, anh hiệu cầm lá cờ nhỏ, bưng khay rượu tới trao phần thưởng cho người trúng. Lá cờ đuôi nheo bằng giấy cũng được cắm lên chòi để đánh dấu một lần thắng. Giải thưởng được trao bằng hiện vật cho người chơi.
Ở hội Bài Chòi, âm nhạc là nhịp gõ, nhịp trống, kết hợp nhuần nhuyễn với lời hô hát. Lời hô mang nghĩa văn chương bình dân mộc mạc, hình mỗi con bài thì mang dáng vẻ họa tiết cách điệu theo phong cách dân gian. Hình thức vui chơi này không chỉ có ý nghĩa giải trí đơn thuần mà hơn thế đây còn là một sân khấu trình diễn của các làn điệu dân ca đặc trưng của vùng Trung bộ.
Hội Bài chòi do Thành đoàn Đồng Hới phối hợp với Hội Di sản văn hóa Việt Nam thành phố chủ trì.
N.L
