(QBĐT) - Quảng Bình là vùng đất có bề dày truyền thống lịch sử - văn hóa lâu đời, kết tinh nhiều giá trị văn hóa vật chất và tinh thần độc đáo. Một trong những tập tục đẹp của người dân Quảng Bình là tục tảo mộ, thường diễn ra vào các dịp cuối năm và đầu năm mới. Công việc chính của tảo mộ là chỉnh trang lại những ngôi mộ của ông bà, tổ tiên, bày tỏ sự tri ân đối với những người đã  khuất...

Tùy theo phong tục truyền thống của từng địa phương, tảo mộ diễn ra vào những thời điểm khác nhau. Với người dân thành phố Đồng Hới, việc tảo mộ diễn ra vào trung tuần tháng 10 âm lịch hàng năm. Trong những ngày ấy, nghĩa trang Đá Bạc nhộn nhịp người ra vào, khói hương nghi ngút. Những ngôi mộ được người nhà vun đắp thêm đất mới, dọn dẹp sạch sẽ.

Đối với huyện Quảng Trạch và thị xã Ba Đồn, ngày tảo mộ diễn ra vào đầu tháng Chạp âm lịch. Đó là ngày mà các gia đình, dòng họ cùng nhau đi thăm viếng, sửa soạn, vun vén, tu bổ những phần mộ của người đã khuất.

Còn với người dân làng Văn La, xã Lương Ninh, huyện Quảng Ninh ngay từ sáng sớm ngày 24 tháng chạp, người dân từ già, trẻ, gái, trai đều tập trung ra mộ làng, tổ chức lễ tảo mộ cho những ngôi mộ không có người chăm sóc, thăm viếng. Người lau dọn mộ, người phát bỏ cây dại xung quanh, người làm sạch bát hương, lọ hoa, quét vôi lại mộ phần... cho người đã khuất; sau đó tiến hành các nghi lễ cúng bái, thắp hương...

Tảo mộ là nét đẹp văn hóa cần được gìn giữ.

Người xưa từng nói: “Cao nấm ấm mồ”. Thế nên, sửa sang mồ mả cho những người đã khuất cũng là một trong những việc thể hiện đạo hiếu, lòng kính trọng của con cháu đối với đấng sinh thành và các bậc tổ tiên. Do đó, đối với những người đi làm ăn xa, dù bận bịu thế nào đi nữa nhưng đến ngày này cũng phải tranh thủ về để thăm viếng, tu sửa phần mộ ông bà, cha mẹ và những người thân đã khuất...

Đã bao mùa xuân trôi qua, người cựu chiến binh già Phạm Văn Đúng (tổ dân phố 9, phường Bắc Nghĩa, TP. Đồng Hới) vẫn đều đặn đến Nghĩa trang liệt sĩ phường dịp cuối năm để viếng các đồng đội đã anh dũng hy sinh. Ông Đúng chia sẻ: “Những đồng đội của chúng tôi đã hy sinh, chúng tôi là những người còn sống và được hưởng  nền độc lập, tự do, chúng tôi phải luôn nhớ đến các đồng chí. Vì vậy, năm nào, tôi cũng ra đây thắp cho các đồng chí, đồng đội, "mời" các đồng chí về ăn Tết với gia đình chúng tôi”.

Với các thân nhân liệt sĩ có mộ phần tại Nghĩa trang liệt sĩ Ba Dốc, xã Lý Trạch, huyện Bố Trạch, cuối năm và đầu năm mới là dịp để mọi người cùng tri ân, tưởng nhớ sự hy sinh vì Tổ quốc của những người đi trước. Ông Bùi Đại Hùng (Đại Đồng, Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc), thân nhân của liệt sĩ Bùi Đức Huân (Đại Đồng, Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc) nói: “Hàng năm gia đình chúng tôi thường cùng ông bà, cha mẹ và dẫn các cháu theo để thắp hương cho người anh đã hy sinh được an táng tại đây. Đây cũng là dịp giúp cho con cháu nhớ tới công ơn của ông cha đã quên mình vì Tổ quốc. Và là bài học để các cháu tiếp nối con đường của ông cha để lại”.

Nghĩa trang liệt sĩ Ba Dốc hiện quy tập hơn 3.000 mộ liệt sĩ, trong đó, hơn một số mộ liệt sĩ là chưa biết tên. Ông Lê Quang Trung, quản trang Nghĩa trang liệt sĩ Ba Dốc cho biết: Hàng năm bên cạnh sự quan tâm của chính quyền địa phương cùng các cấp các ngành, mỗi dịp Tết đến xuân về nghĩa trang lại đón nhận hàng trăm thân nhân liệt sĩ tới thắp hương tưởng nhớ.

Các nghĩa trang khác trên địa bàn tỉnh trong dịp Tết cũng đón nhận nhiều thân nhân liệt sĩ cùng các cơ quan, đoàn thể địa phương tới thăm viếng, dọn vệ sinh, tu sửa, chỉnh trang, tạo cảnh quan môi trường sạch, đẹp. Tảo mộ không chỉ đơn giản là thăm nom, sửa sang lại ngôi mộ của người đã khuất, mà còn thể hiện nét đẹp văn hóa truyền thống của đất và người Quảng Bình được gìn giữ truyền tụng qua thời gian.

Phạm Hà