(QBĐT) - Nhiều đời nay, làn điệu hò khoan cùng dòng Kiến Giang xanh đã tưới tắm cho biết bao tâm hồn người con Lệ Thủy. Và cũng trong tận cùng tâm khảm của mỗi người dân nơi đây, ước mơ được đưa tiếng hò khoan vươn xa, mang những tinh túy, hồn cốt hòa nhịp với hơi thở thời đại chưa bao giờ ngưng nghỉ. Và đến cuối tháng 8-2017, hò khoan Lệ Thủy chính thức được vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia và là di sản phi vật thể đầu tiên của tỉnh ta có được vinh dự này.

Sự kiện này mở ra nhiều cơ hội cho hò khoan Lệ Thủy để được bảo tồn và phát huy giá trị, đặc biệt là trong du lịch, ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh ta. Tuy nhiên, để du khách dễ dàng “xố” theo điệu hò khoan lại không hề đơn giản, đòi hỏi sự vào cuộc, quyết tâm của không chỉ riêng huyện Lệ Thủy hay ngành Du lịch, mà cả sự chung tay, góp sức của nhiều ban, ngành, địa phương liên quan và cả mỗi một người dân trên vùng đất này.

Lệ Thủy ấp ủ xây dựng một một CLB chuyên nghiệp về hò khoan, quy tụ các nghệ nhân trẻ, tài năng và nhiệt huyết.

Gắn bó với hò khoan Lệ Thủy hơn nửa đời người, nghệ nhân ưu tú Đặng Thị Hồng Hới luôn trăn trở để đưa di sản văn hóa này đến gần hơn với công chúng, nhất là du khách trong nước và quốc tế. Đó là lý do vì sao dù xa xôi hay vất vả đến đâu, mỗi khi có lời mời biểu diễn phục vụ khách du lịch, bà cùng các nghệ nhân hò khoan Lệ Thủy đều hăng hái tham gia.

Nghệ nhân Hồng Hới tâm sự, cho dù sân khấu biểu diễn chỉ là sân nhà nhỏ bé đơn sơ, khoảng không gian chật chội, yên bình, các bà các chị vẫn biểu diễn đầy nhiệt huyết, say mê, đưa tinh thần hò khoan thấm đượm hồn du khách.

Tuy nhiên, đó lại là những lần biểu diễn khá hiếm hoi, bởi không phải lúc nào khách cũng có nhu cầu nghe hò khoan Lệ Thủy và bản thân các công ty lữ hành tổ chức tour cũng khá hạn chế để đưa sản phẩm du lịch này vào khai thác.

"...Về phía tỉnh, trong buổi giao lưu trực tuyến “Du lịch Quảng Bình: Cơ hội và thách thức” do Báo Quảng Bình tổ chức, đồng chí Nguyễn Hữu Hoài, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh khẳng định, tỉnh khuyến khích, tạo điều kiện cho các công ty lữ hành ký kết hợp đồng với các câu lạc bộ hò khoan để dần dần từng bước đưa hò khoan Lệ Thuỷ đến với du khách và thực sự trở thành một sản phẩm du lịch văn hoá đặc trưng của Quảng Bình".

Mới đây, khi hò khoan Lệ Thủy được vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, nghệ nhân Hồng Hới đã mạnh dạn thực hiện 2 video clip về hò khoan Lệ Thủy để quảng bá thông qua các trang mạng xã hội. Điều vui mừng là các video này đều nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình từ cộng đồng mạng và nhất là người trẻ.

Năm 2017 là năm đầu tiên một cuộc thi hùng biện về hò khoan Lệ Thủy “Lời ru quê mẹ” bằng tiếng Anh được tổ chức. Cuộc thi góp phần tạo môi trường luyện tập giao tiếp bằng tiếng Anh cho mọi đối tượng người học, đặc biệt là học sinh phổ thông trên địa bàn huyện, đồng thời tuyên truyền, quảng bá, tôn vinh giá trị hò khoan trong cộng đồng.

Theo ông Đỗ Bá Quý, Giám đốc Trung tâm ngoại ngữ Lệ Thủy, đơn vị tổ chức, cuộc thi là cơ hội để các em chia sẻ những cảm nhận nhằm tôn vinh giá trị phi vật thể của di sản hò khoan, đồng thời quảng bá hò khoan trong lộ trình phát triển du lịch của huyện nhà.

Việc thuyết trình về hò khoan bằng tiếng Anh là nỗ lực tiến tới lộ trình để UNESCO công nhận hò khoan Lệ Thủy là di sản phi vật thể đại diện cho nhân loại. Hội thi thu hút 18 trường tiểu học và THCS trên toàn huyện tham gia, đặc biệt là có cả những trường ở địa bàn vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, như: Ngư Thủy Nam, Kim Thủy...

Chất lượng cuộc thi được đánh giá cao từ năng lực hùng biện, khả năng trả lời câu hỏi cho đến cách thức thuyết trình, biểu diễn hò khoan Lệ Thủy. Hội thi là minh chứng cho sự thành công của nỗ lực đưa hò khoan Lệ Thủy vào trường học và đẩy mạnh việc học ngoại ngữ của ngành Giáo dục-Đào tạo huyện Lệ Thủy. Nhìn xa hơn, các thuyết trình viên nhí tương lai sẽ là các hướng dẫn viên du lịch, giới thiệu cho du khách nét đẹp hò khoan Lệ Thủy.

Vài năm trở lại đây, Công ty TNHH Thông tin và Du lịch Nettin là một trong những đơn vị kinh doanh du lịch mạnh dạn đưa hò khoan Lệ Thủy vào khai thác, nỗ lực đưa đến một sản phẩm du lịch độc đáo, mang bản sắc riêng. Ông Trần Xuân Cương, Tổng thư ký Hiệp hội du lịch tỉnh, Giám đốc Công ty Nettin cho biết, hò khoan Lệ Thủy luôn được ưu ái trong sắp xếp các tour du lịch của Công ty và thường xuyên được giới thiệu, quảng bá cho du khách.

Hò khoan Lệ Thủy được lồng ghép trong các tour ngắn ngày khám phá các điểm đến nổi tiếng ở Lệ Thủy, như: Lăng mộ Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh, Nhà lưu niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp... Đặc biệt, tour du lịch kết hợp giữa thưởng thức hò khoan Lệ Thủy và tham dự Lễ hội đua, bơi thuyền truyền thống trên sông Kiến Giang đã tạo được điểm nhấn trong lòng du khách.

Tuy nhiên, các tour như thế này lại khá hiếm hoi, một phần vì du khách chưa được biết nhiều đến hò khoan Lệ Thủy, phần khác là những mặt hạn chế về cơ sở hạ tầng, chất lượng dịch vụ du lịch của địa phương.

Ngay sau khi hò khoan Lệ Thủy được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, một số nhà hàng đã mạnh dạn đưa hò khoan làm điểm nhấn phục vụ du khách, nhưng hiệu quả mang lại vẫn chưa cao và còn rất nhiều điều phải làm để đổi mới, phù hợp với thị hiếu khách du lịch.

Những nỗ lực của chính quyền địa phương, tổ chức và cá nhân đã cho thấy quyết tâm vượt bậc của Lệ Thủy trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia đầu tiên của Quảng Bình, trong đó, việc đưa hò khoan trở thành một sản phẩm du lịch đặc sắc được quan tâm hàng đầu. Nhưng, đó mới chỉ là mong muốn và kỳ vọng, bởi trên thực tế, đây là vấn đề rất khó khăn.

Hò khoan Lệ Thủy cần một “cú hích” để trở thành sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng của Quảng Bình.

Theo ông Nguyễn Dương, Trưởng phòng Văn hóa-Thông tin huyện Lệ Thủy, để phát triển du lịch, Lệ Thủy vẫn còn nhiều hạn chế về cơ sở hạ tầng, nhất là cơ sở lưu trú, ăn uống và ý thức của người dân. Thêm nữa, để níu chân du khách ở lại Lệ Thủy cũng không hề dễ dàng khi thiếu thốn từ khâu vui chơi giải trí cho đến chất lượng dịch vụ. Đó là những “vật cản” để hò khoan Lệ Thủy có thể trở thành một sản phẩm du lịch thực thụ.

Trong bối cảnh đó, trước mắt, Lệ Thủy đang có hướng đi xây dựng một trung tâm chuyên biểu diễn hò khoan Lệ Thủy để phục vụ du khách thập phương và những ai quan tâm, đồng thời sẽ thành lập một CLB chuyên nghiệp về hò khoan.

CLB sẽ quy tụ các nghệ nhân trẻ, tài năng và nhiệt huyết, sẵn sàng cống hiến sức mình cho nghệ thuật. Đồng thời, Lệ Thủy sẽ xây dựng một website riêng về hò khoan để đưa di sản đến gần hơn với công chúng. Thời gian tới, khi một số điểm du lịch sinh thái của Lệ Thủy được đưa vào khai thác, tiềm năng trở thành một sản phẩm du lịch thực thụ của hò khoan sẽ trở nên rõ ràng hơn.

Về phía tỉnh, trong buổi giao lưu trực tuyến “Du lịch Quảng Bình: Cơ hội và thách thức” do Báo Quảng Bình tổ chức, đồng chí Nguyễn Hữu Hoài, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh khẳng định, tỉnh khuyến khích, tạo điều kiện cho các công ty lữ hành ký kết hợp đồng với các câu lạc bộ hò khoan để dần dần từng bước đưa hò khoan Lệ Thuỷ đến với du khách và thực sự trở thành một sản phẩm du lịch văn hoá đặc trưng của Quảng Bình.

Mai Nhân