(QBĐT) - Với đặc thù của một làng biển, hút thuốc lá là thói quen khá phổ biến của người dân xã Cảnh Dương (Quảng Trạch) từ lâu đời, nhất là đối với những ngư dân. Lênh đênh trên tàu, đặc biệt trong những chuyến câu đêm, thuốc lá là một trong những “bạn đồng hành” của họ. Và trong những cuộc vui của cuộc sống thường ngày, thuốc lá vẫn thường hiện diện. Trải qua nhiều thế hệ, đến nay, nhiều người dân Cảnh Dương đã hiểu rõ các tác hại nghiêm trọng của thuốc lá và quyết tâm từ bỏ, những “gia đình nói không với thuốc lá” xuất hiện ngày càng nhiều, từng bước cùng nhau đẩy lùi thói quen không tốt này.

Chị Trần Thị Thu Lý (SN 1975), thôn Thượng Giang, xã Cảnh Dương chia sẻ: “Từ nhỏ, tôi đã chứng kiến hình ảnh ông ngoại hút và buôn bán thuốc lá. Thời đó, thuốc lá không phải loại các nhà máy sản xuất như bây giờ mà được trồng trong vườn, phơi khô, thái nhỏ và dùng giấy bản để cuốn. Ông tôi và một số người vẫn thường mua thuốc lá ở các địa phương giáp ranh Hà Tĩnh-Quảng Bình và mang về vừa bán vừa sử dụng. Sau này trưởng thành và lập gia đình, tôi đọc và hiểu về những tác hại của thuốc lá nên ngay từ đầu, tôi đã xác định gia đình mình sẽ nói không với thuốc lá”.

Nghĩ là làm, khi kết hôn, chị Lý đã thuyết phục chồng là anh Ngô Văn Long bỏ thuốc lá. Thời điểm đó, tình trạng người dân hút thuốc lá vẫn khá phổ biến, trong những cuộc vui, nhiều bạn bè, người thân vẫn hút, khiến cho việc bỏ thuốc lá của chồng chị cũng gặp những khó khăn. Nhưng với quyết tâm bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người xung quanh, anh Ngô Văn Long cũng bỏ thuốc thành công.

Hai con trai của vợ chồng anh Ngô Văn Long-chị Trần Thị Thu Lý sinh năm 2002 và 2005 đều sinh sống tại TP. Hồ Chí Minh, một cháu đã tốt nghiệp đại học đi làm và một cháu là sinh viên. Việc xây dựng thành công gia đình nói không với thuốc lá đã tác động tích cực đến các cháu nên dù nhiều bạn bè cùng trang lứa ở thành phố và ở quê vẫn hút thuốc thì các cháu vẫn tuyệt đối không hút.

“Hiện, vợ chồng tôi đang kinh doanh các mặt hàng chăm sóc sức khỏe. Thực tế nhiều người vẫn hiểu là hút thuốc lá có hại cho sức khỏe, nhưng chưa thật sự hiểu về tác hại của nó đối với việc hút thuốc lá thụ động nên vẫn nghĩ là mình không hút thì không sao. Vì vậy, vừa bán hàng, tôi vừa thường xuyên tuyên truyền, thuyết phục mọi người bỏ hút thuốc lá. Tôi hy vọng sẽ ngày càng có nhiều gia đình nói không với thuốc lá!”, chị Lý cho biết thêm.

Câu chuyện về gia đình anh Nguyễn Phi Hùng và chị Ngô Tiểu Phương cùng xã cũng là một tấm gương về việc nói không với thuốc lá. Sinh năm 1974, anh Hùng là một ngư dân đã gắn bó với nghề khai thác biển xa hơn 30 năm. Những chuyến đi biển dài ngày, cùng với chuẩn bị lương thực, thực phẩm, thì thuốc lá là món hàng không thể thiếu với anh và các bạn nghề.

“Hút thuốc không chỉ có hại cho sức khỏe mà đi cùng đó là sự tốn kém, nhất là với những ngư dân như chồng tôi có thời gian đi biển kéo dài 15-20 ngày/chuyến. Cách đây khoảng hơn 15 năm, tôi đã vận động chồng tôi bỏ thuốc. Mặc dù gặp nhiều khó khăn do thời gian gắn bó với thuốc lá khá dài và môi trường lao động có nhiều bạn nghề hút thuốc, nhưng chồng tôi đã quyết tâm và bỏ hẳn thuốc lá từ đó đến nay. Noi gương bố, con trai tôi năm nay 28 tuổi cũng không hút thuốc. Cùng với vận động chồng con, trong cuộc sống thường ngày, tôi cũng luôn trò chuyện với người thân, bạn bè về tác hại của thuốc lá và khuyên mọi người nên bỏ thuốc”, chị Phương cho hay.

Nhờ nhận thức về tác hại của thuốc lá được nâng lên, số nam giới lứa tuổi trung niên nỗ lực bỏ thuốc lá ngày càng tăng. Đặc biệt, đối với thế hệ trẻ đã có nhiều tín hiệu vui mới, các gia đình trẻ “nói không với khói thuốc lá” ngày càng nhiều. Những kết quả bước đầu này tại làng biển Cảnh Dương và nhiều làng quê khác đã góp phần quan trọng làm giảm tỷ lệ người trên 15 tuổi sử dụng thuốc lá năm 2010 từ 47,4% đến năm 2023 giảm xuống còn 38,9% (số liệu điều tra tình hình sử dụng thuốc lá ở người trên 15 tuổi tại 30 tỉnh, thành phố năm 2023).

Gia đình là tế bào của xã hội, tỷ lệ “gia đình nói không với thuốc lá” ngày càng tăng sẽ tạo nền tảng vững chắc để xây dựng cộng đồng nói không với thuốc lá. Mô hình này sẽ góp phần giảm nguy cơ bệnh tật, bảo vệ sức khỏe trẻ nhỏ, tiết kiệm chi phí, nhất là gánh nặng về y tế đối với các căn bệnh do ảnh hưởng của thuốc lá. “Gia đình nói không với thuốc lá” cũng đồng thời tạo tấm gương tốt cho thế hệ trẻ, xây dựng lối sống lành mạnh, môi trường trong lành, tác động tích cực đến sức khỏe, đời sống mọi người.

Ngọc Mai