Cai thuốc lá không thể dựa vào những “thần dược” cai thuốc thần tốc với những lời quảng cáo có cánh trên các trang mạng, mà cần một biện pháp cai thuốc khoa học, hiệu quả.

Con người bị nghiện thuốc lá thế nào?

Thông thường người hút thuốc lá sẽ nghiện qua ba giai đoạn:

Nghiện tâm lý: Bắt đầu có những quan điểm lệch lạc về thuốc lá, như nhận định thuốc lá là một biểu tượng của sự “trưởng thành”, “nam tính”, “sành điệu”...

Nghiện hành vi: Hút thuốc lá trở nên một thói quen, một phản xạ có điều kiện được củng cố bằng hình thức lập đi lập lại qua nhiều năm tháng, ví dụ hút thuốc khi uống cà phê, sau bữa ăn, khi gặp gỡ bạn bè, khi viết lách, làm việc căng thẳng... lâu dần thành thói quen khó bỏ.

Nghiện thực thể: Khi chất nicotine đã có tác động lên quá trình hoạt động của hệ thống thần kinh khiến người hút thuốc lá có cảm giác hưng phấn, giảm lo lắng, tăng khả năng tập trung, và khi cai bỏ thuốc lá, người nghiện hút thuốc lá cảm thấy buồn bã, lo lắng, bứt rứt, mất ngủ, khó tập trung, vật vã vì hệ thần kinh của họ đã quen với sự hiện diện của nicotine trong máu. Đây là hội chứng cai thuốc lá, nguyên nhân hàng đầu khiến việc cai nghiện thất bại.

Cách cai thuốc lá khoa học

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới WHO, biện pháp cai nghiện thuốc lá hiệu quả là can thiệp vào quá trình nghiện thuốc lá:

Điều trị nhận thức, thay đổi hành vi

Là bước đầu tiên và rất quan trọng. Người tư vấn cần chỉ ra lý do, hoàn cảnh, môi trường thúc đẩy việc hút thuốc lá và lý do cần ngừng bỏ hút. Cũng cần củng cố lý do và quyết tâm muốn cai thuốc lá, ít lắm cũng chuyển đổi việc hút thuốc lá thành một động thái khác có lợi cho sức khỏe hơn.

Dùng chế phẩm nicotine thay thế

Biện pháp được khuyên dùng cho những trường hợp bị lệ thuộc thực thể nặng. Nicotine thay thế có thể được cung cấp qua nhiều dạng khác nhau như: viên thuốc nhai, viên thuốc ngậm dưới lưỡi..., và phổ biến nhất là miếng dán trên da.

Về nguyên lý, đây là một cách “hút thuốc không khói”, cơ thể được cung cấp trực tiếp nicotine không từ điếu thuốc lá. Điểm khác biệt duy nhất là nicotine trong chế phẩm thay thế thấm vào máu ổn định, đồng đều hơn, khiến cơ thể không xuất hiện hội chứng cai thuốc do quá thiếu nicotine, nhưng cũng không tăng cao đạt đỉnh sảng khoái nên không gây nghiện.

Theo TS.BS. Trần Bá Thoại (Sức khỏe & Đời sống)