Công tác tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng hằng năm của các địa phương.
Tính chất nhiệm vụ cùng những khó khăn, bất cập của công tác này đã tạo ra áp lực nhất định, đòi hỏi đội ngũ cán bộ tuyển quân phải nắm chắc Luật Nghĩa vụ quân sự (NVQS) và rất chủ động, linh hoạt trong thực hiện nhiệm vụ.
Để hoàn thành chỉ tiêu, nâng cao chất lượng công tác tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ, hằng năm, các địa phương thành lập Hội đồng NVQS với sự tham gia của các ban, ngành, đoàn thể. Điều này đã huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị đối với công tác tuyển quân.
Cơ quan quân sự các cấp phát huy tốt vai trò nòng cốt, chủ động rà soát, nắm nguồn công dân trong độ tuổi thực hiện NVQS; chú trọng tổ chức rút kinh nghiệm, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ trực tiếp làm công tác tuyển quân; phối hợp thực hiện chặt chẽ các khâu, bước sơ tuyển, khám tuyển.
 |
Tuy nhiên, những năm gần đây, công tác tuyển quân gặp nhiều khó khăn do tỷ lệ thanh niên thuộc diện tạm hoãn thực hiện NVQS liên tục tăng cao. Điển hình như ở tỉnh Hải Dương, năm 2023, tỷ lệ này chiếm 76,01%, các địa phương khác ở Quân khu 3 cũng trung bình khoảng 60% tổng số thanh niên trong độ tuổi tham gia NVQS.
Nguyên nhân chính khiến tỷ lệ tạm hoãn NVQS cao là do số thanh niên trúng tuyển vào các trường cao đẳng, đại học, đi xuất khẩu lao động ngày càng nhiều. Bên cạnh đó, tỷ lệ công dân trong độ tuổi gọi nhập ngũ có xu hướng giảm dần theo điều kiện phát triển dân số tự nhiên; một bộ phận thanh niên, nhất là vùng nông thôn đi làm ăn xa, dài ngày, gây khó khăn cho việc đăng ký, quản lý nguồn và triệu tập khám tuyển.
Tìm hiểu tại một số địa phương đang triển khai khám sơ tuyển NVQS, chúng tôi nhận thấy, tỷ lệ công dân sức khỏe không bảo đảm theo luật định cũng cao, nhất là mắc tật khúc xạ về mắt và có diện tích hình xăm lớn trên cơ thể. Điều này dẫn đến việc các địa phương tuy gọi khám nhiều nhưng số thanh niên đủ điều kiện lại ít. Thậm chí có địa phương nguy cơ thiếu chỉ tiêu, nhất là ở vùng thành thị.
Trung tá Nguyễn Thế Phúc, Phó chỉ huy trưởng Ban CHQS huyện Ninh Giang (tỉnh Hải Dương) cho biết: “Việc triệu tập thanh niên tham gia khám tuyển được Hội đồng NVQS các cấp thực hiện theo quy định của Luật NVQS năm 2015 và các văn bản liên quan. Tuy nhiên, một bộ phận người dân không nắm rõ luật nên ở một số nơi có dư luận “tại sao tuyển ít, gọi nhiều”, tạo ra những tin đồn tiêu cực, ảnh hưởng đến uy tín, danh dự của cơ quan quân sự
 |
Ngoài những nguyên nhân khách quan, hiện nay, các gia đình cơ bản chỉ có từ một đến hai con, nhiều gia đình có con trong độ tuổi nhập ngũ là con trai duy nhất nên tâm lý bố mẹ ngại cho con vào bộ đội vì sợ vất vả; một số thanh niên làm việc tại địa phương có công việc, thu nhập ổn định cũng không muốn nhập ngũ.
Trung tá Đặng Xuân Bình, Phó chỉ huy trưởng Ban CHQS TP Uông Bí (tỉnh Quảng Ninh) chia sẻ: “Những năm trước tổ chức khám tuyển, chúng tôi phát hiện một số thanh niên cố tình xăm hình diện tích lớn lên cơ thể để trốn NVQS. Đối với những trường hợp này, chúng tôi sẽ gặp gỡ trực tiếp vận động và sẵn sàng hỗ trợ kinh phí để thanh niên tự xóa hình xăm. Trường hợp cố tình trốn tránh, chúng tôi sẽ đề nghị xử lý nghiêm theo luật định”.
Còn Trung tá Lưu Xuân Tựu, Trợ lý Tham mưu Ban CHQS huyện Nam Sách (tỉnh Hải Dương) thông tin thêm: “Trước đây, địa phương có những trường hợp thanh niên lợi dụng giấy báo đỗ cao đẳng, đại học xin di chuyển NVQS nhưng sau đó không nhập học. Một số thanh niên đã tốt nghiệp cao đẳng, đại học nhưng không di chuyển NVQS về địa phương. Rút kinh nghiệm, từ năm 2022, chúng tôi có công văn phối hợp gửi các nhà trường để chứng thực việc nhập học và tốt nghiệp của thanh niên, bảo đảm không bỏ sót nguồn”.
Bên cạnh đó, theo chia sẻ của đội ngũ cán bộ trực tiếp làm công tác tuyển quân, để tạo được sự đồng thuận, người dân tự giác, hăng hái tham gia thực hiện NVQS thì quan trọng nhất là khi tiến hành các bước tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ, Hội đồng NVQS các cấp phải thực sự công khai, công bằng, minh bạch và đúng luật.
Ngoài ra, cấp ủy, chính quyền, cơ quan quân sự các cấp cũng cần quan tâm thực hiện tốt công tác chính sách hậu phương Quân đội, giới thiệu việc làm cho quân nhân sau khi hoàn thành NVQS; có chính sách đãi ngộ, tạo nguồn cán bộ cho địa phương đối với những quân nhân rèn luyện tốt, được kết nạp vào Đảng trong thời gian tại ngũ. Đây sẽ là nền tảng quan trọng giúp các địa phương tiến hành công tác tuyển quân được thuận tiện, dễ dàng hơn; bảo đảm chỉ tiêu với chất lượng ngày càng nâng lên trong thời gian tới.
Theo quy định của Luật NVQS năm 2015 và các quyết định, thông tư, hướng dẫn, quy trình tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ được tiến hành theo các bước sau: 1/ Rà soát công dân thực hiện NVQS. 2/ Sơ tuyển công dân thực hiện NVQS. 3/ Xét duyệt và bình cử gọi công dân khám sức khỏe NVQS.4/ Khám sức khỏe NVQS. 5/ Phúc tra các tiêu chuẩn và bình cử gọi công dân nhập ngũ. 6/ Quy trình các bước hoàn thiện, thẩm tra hồ sơ; nghiên cứu, chốt quân số, bàn giao hồ sơ. 7/ Phát lệnh gọi công dân nhập ngũ. 8/ Giao nhận quân. 9/ Bù đổi.
Tuy nhiên, nhiều người chưa hiểu rõ các khâu, các bước trong tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ nên có thể hiểu nhầm, cho rằng cơ quan quân sự địa phương “tuyển ít, gọi nhiều” nhằm “rung, dọa”. Tất nhiên, không thể phủ nhận tình trạng "con sâu làm rầu nồi canh" vẫn còn. Ngoài ra, công tác tham mưu của cơ quan quân sự một số địa phương còn hạn chế, do ngại va chạm. Nếu tham mưu tốt sẽ giúp người đứng đầu địa phương có chỉ đạo hay ban hành nghị quyết, văn bản nghiêm cấm mọi hành vi can thiệp trong công tác tuyển quân, nhất là với đội ngũ cán bộ thì chắc chắn sẽ hạn chế được những tiêu cực.
Xuất phát từ vấn đề này, Hội đồng NVQS các địa phương cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân về quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Hoạt động tuyên truyền cần được triển khai đa dạng cả về hình thức, nội dung, nhất là về độ tuổi, tiêu chuẩn, quyền lợi được hưởng, thời gian tại ngũ, xuất ngũ, các trường hợp miễn, hoãn và chế tài xử phạt nếu trốn NVQS; các mốc thời gian đăng ký, khám tuyển...
Đồng thời, làm tốt việc biểu dương đối với những thanh niên tình nguyện viết đơn nhập ngũ và xử phạt nghiêm các trường hợp trốn tránh.
Theo Báo Quân đội nhân dân
