QTO - Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV, ngày 29/11/2024 đã thông qua Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC-CNCH), có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7/2025. Luật gồm 8 chương, 55 điều. Để giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về một số quy định mới trong lĩnh vực này, phóng viên (P.V) Báo và phát thanh, truyền hình Quảng Trị đã có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Thị Hồng Luyến, Trưởng Phòng Phổ biến giáo dục pháp luật và theo dõi thi hành pháp luật, Sở Tư pháp Quảng Trị.

Diễn tập phòng cháy chữa cháy, cứu nạn cứu hộ ở phường Đồng Hới -Ảnh: N.L

● P.V: Xin bà cho biết những điểm mới cơ bản của Luật PCCC-CNCH?

- Bà Nguyễn Thị Hồng Luyến: Luật PCCC-CNCH số 55/2024/QH15 có nhiều điểm đổi mới quan trọng, đáng chú ý, như: Bổ sung đầy đủ các quy định về CNCH gắn với quyền con người; làm rõ trách nhiệm của từng cá nhân, tổ chức trong công tác PCCC; hoàn thiện các điều kiện an toàn đối với nhà ở, công trình kết hợp kinh doanh; tăng cường phân cấp, cải cách thủ tục hành chính (TTHC); đồng thời khuyến khích mạnh mẽ sự tham gia của người dân, doanh nghiệp và toàn xã hội vào công tác PCCC-CNCH.

Một số điểm mới được quy định trong Luật PCCC-CNCH, như:

Bổ sung thêm một số hành vi bị cấm trong PCCC-CNCH tại Điều 14, gồm: Xúc phạm, đe dọa lực lượng PCCC-CNCH thực hiện nhiệm vụ; lợi dụng, lạm dụng nhiệm vụ PCCC-CNCH để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, nhũng nhiễu, xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân; báo tình huống CNCH giả…

Bổ sung điều kiện cơ bản bảo đảm an toàn phòng cháy đối với nhà ở và nhà ở kết hợp kinh doanh tại Điều 21, gồm: Các điều kiện an toàn về phòng cháy quy định tại Điều 20 của luật này; có biển cấm, biển báo, biển chỉ dẫn theo quy định; khu vực sản xuất, kinh doanh hàng hóa có nguy cơ cháy, nổ phải có giải pháp ngăn cách hoặc ngăn cháy với khu vực để ở.

Quy định cụ thể về phòng cháy trong lắp đặt, sử dụng điện cho sinh hoạt, sản xuất tại Điều 24, như: Yêu cầu cá nhân, hộ gia đình sử dụng điện phải lắp đặt, sử dụng các thiết bị điện đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật và yêu cầu về an toàn điện; yêu cầu chỉ được sử dụng thiết bị sạc điện cho xe động cơ điện bảo đảm quy chuẩn kỹ thuật quốc gia; nơi sạc điện cho xe động cơ điện trong nhà phải có giải pháp bảo đảm an toàn về phòng cháy; thường xuyên kiểm tra, kịp thời sửa chữa, thay thế dây dẫn điện, thiết bị điện không bảo đảm an toàn về phòng cháy.

 Bổ sung quy định về CNCH theo hướng quy định cụ thể các hoạt động CNCH đối với những sự cố, tai nạn thông thường xảy ra trong đời sống hàng ngày tại chương IV. Các quy định về CNCH, bao gồm: Tình huống CNCH; trách nhiệm CNCH; quyền và trách nhiệm của người chỉ huy CNCH; huy động lực lượng, phương tiện, tài sản tham gia CNCH; xây dựng, thực tập phương án CNCH của cơ quan công an, trách nhiệm CNCH… Các quy định này bảo đảm phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013 về bảo đảm quyền con người, quyền công dân; tạo cơ sở pháp lý minh bạch trong việc xác định, phân định cụ thể những nhiệm vụ mà lực lượng chức năng được thực hiện.

Bổ sung các quy định nhằm xây dựng và củng cố lực lượng PCCC-CNCH đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong mọi tình huống tại chương V. Trong đó có chỉnh lý một số quy định về xây dựng, bố trí lực lượng PCCC-CNCH để bảo đảm thống nhất với Luật Công an nhân dân, Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở và các pháp luật có liên quan.

Quy định bao quát, cụ thể hơn về lực lượng PCCC-CNCH tình nguyện. Luật đã bổ sung quy định Nhà nước xây dựng lực lượng cảnh sát PCCC-CNCH chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Đồng thời bổ sung quy định cụ thể về chế độ, chính sách đối với lực lượng PCCC-CNCH cũng như người được huy động, tham gia PCCC-CNCH. 

 Bổ sung quy định về việc xử lý đối với các cơ sở không bảo đảm yêu cầu về PCCC được đưa vào sử dụng trước ngày luật này có hiệu lực thi hành để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về PCCC hiện hành.

Bổ sung quy định về cải tạo, chỉnh trang đối với các khu vực đô thị không bảo đảm khoảng cách ngăn cháy, chống cháy lan, hạ tầng giao thông, nguồn nước phục vụ chữa cháy, CNCH theo quy định của pháp luật, quy chuẩn kỹ thuật trong hoạt động PCCC.

 Bổ sung quy định hoạt động khoa học công nghệ trong PCCC-CNCH tại Điều 52, trong đó ưu tiên kết hợp, ứng dụng kết quả đề tài, nhiệm vụ nghiên cứu trong nước thuộc lĩnh vực PCCC-CNCH vào đầu tư sản xuất, phát triển công nghệ, phương tiện PCCC-CNCH.

● P.V: Vậy các thủ tục hành chính trong lĩnh vực PCCC-CNCH có gì mới để tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp không, thưa bà?

- Bà Nguyễn Thị Hồng Luyến: Luật PCCC-CNCH đã cắt giảm 27 TTHC nhằm đơn giản hóa, giảm chi phí tuân thủ, tạo thuận lợi cao nhất cho người dân và doanh nghiệp. Đồng thời không quy định trong luật những nội dung về TTHC, trình tự, hồ sơ mà giao Chính phủ, các bộ quy định theo thẩm quyền để linh hoạt, kịp thời sửa đổi, bổ sung khi cần thiết, tạo thuận lợi cho việc phân cấp phù hợp với thực tiễn và đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính.

Tại Quyết định số 5461/QĐ-BCA-C07, ngày 27/6/2025 của Bộ trưởng Bộ Công an về việc công bố TTHC trong lĩnh vực PCCC-CNCH thuộc phạm vi, chức năng quản lý nhà nước của Bộ Công an, hiện nay trong lĩnh vực PCCC-CNCH có 9 TTHC, trong đó có 6 TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của Phòng Cảnh sát PCCC-CNCH, Công an tỉnh; 2 TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND cấp xã và 1 TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của cả Phòng Cảnh sát PCCC-CNCH, Công an tỉnh và UBND cấp xã.

Để thuận tiện cho người dân, Quyết định số 5461/QĐ-BCA-C07 quy định 3 cách thức nộp hồ sơ thực hiện TTHC trong lĩnh vực PCCC-CNCH, gồm: Nộp hồ sơ trực tiếp; nộp hồ sơ qua dịch vụ bưu chính công ích và nộp hồ sơ tại Cổng Dịch vụ công.

● P.V: Để triển khai Luật PCCC-CNCH, Chính phủ, Bộ Công an đã ban hành những văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành nào, thưa bà?

- Bà Nguyễn Thị Hồng Luyến: Sau khi Luật PCCC-CNCH có hiệu lực thi hành, để quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật PCCC-CNCH, Chính phủ đã ban hành 2 nghị định có liên quan, đó là: Nghị định số 105/2025/NĐ-CP, ngày 15/5/2025 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật PCCC-CNCH và Nghị định số 106/2025/NĐ-CP, ngày 15/5/2025 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC-CNCH.

Ngoài ra, Bộ trưởng Bộ Công an đã ban hành Thông tư số 36/2025/TT-BCA, ngày 15/5/2025 quy định chi tiết một số điều của Luật PCCC-CNCH và Nghị định số 105/2025/NĐ-CP, ngày 15/5/2025 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật PCCC-CNCH và Thông tư số 37/2025/TT-BCA, ngày 15/5/2025 quy định nhiệm vụ công tác PCCC-CNCH của lực lượng Công an nhân dân.

Tất cả các văn bản trên đều có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.

 ● P.V: Cảm ơn bà về cuộc trao đổi này!

Thùy Lâm (thực hiện)