(QBĐT) - Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp (GĐTP) được kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV thông qua ngày 10/6/2020, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2021. Qua gần 3 năm áp dụng Luật GĐTP trên địa bàn tỉnh đã góp phần quan trọng vào việc giải quyết các vụ án, vụ việc chính xác, khách quan, đúng pháp luật.
Hoạt động GĐTP trên địa bàn tỉnh
Phó Giám đốc Sở Tư pháp Trần Hữu Dân chia sẻ: Luật GĐTP cùng với các Bộ luật Tố tụng Hình sự, Tố tụng Dân sự, Tố tụng Hành chính tạo ra sự liên thông, đồng bộ giữa quy định pháp luật về GĐTP với quy định pháp luật về tố tụng, trở thành cơ sở pháp lý vững chắc nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động GĐTP, từ đó nâng cao chất lượng hoạt động tố tụng. Tuy nhiên, quá trình áp dụng Luật GĐTP trên địa bàn tỉnh phát sinh một số tồn tại, như: Đội ngũ giám định viên (GĐV), GĐTP theo vụ việc, cán bộ, công chức làm công tác tham mưu về GĐTP, tổ chức GĐTP... còn thiếu, chưa đáp ứng với yêu cầu cải cách tư pháp trong giai đoạn hiện nay.
Hiện tại, trên địa bàn tỉnh có 41 GĐV và 61 GĐTP theo vụ việc thuộc các sở, ban, ngành liên quan đến các lĩnh vực lâm nghiệp, bảo hiểm, thống kê, tài chính kế toán, giao thông vận tải, ngân hàng, chăn nuôi thú y, thủy lợi, xây dựng, khoa học và công nghệ… Có 2 tổ chức giám định công lập và 4 đơn vị giám định theo vụ việc.
Hai tổ chức giám định công lập, gồm: Phòng Kỹ thuật hình sự (KTHS), Công an tỉnh thực hiện các chuyên ngành giám định được Viện Khoa học hình sự, Bộ Công an phân cấp cho Phòng KTHS địa phương, như: Giám định dấu vết đường vân, giám định dấu vết cơ học, giám định súng đạn, giám định tài liệu, giám định cháy, nổ, giám định kỹ thuật, giám định sinh học, giám định hóa học...
Trung tâm Giám định Y khoa-Pháp y tỉnh là đơn vị sự nghiệp y tế trực thuộc Sở Y tế, thành lập theo Quyết định số 653/QĐ-UBND, ngày 7/3/2006 của UBND tỉnh, thực hiện chức năng giám định y khoa và giám định pháp y theo quy định Luật GĐTP và Thông tư số 42/2015/TT-BYT, ngày 16/11/2015 của Bộ Y tế.
 |
Nâng cao vai trò GĐTP trong hoạt động tố tụng
Vai trò GĐTP trong hoạt động tố tụng là sự đóng góp tích cực, thể hiện việc cung cấp nguồn chứng cứ khoa học, tin cậy giúp cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng nhằm chứng minh theo quy định của pháp luật tố tụng, góp phần vào quá trình điều tra, truy tố, xét xử các vụ án, vụ việc chính xác, khách quan, đúng pháp luật.
Tại Điều 15, Bộ luật Tố tụng Hình sự quy định rõ trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải áp dụng các biện pháp hợp pháp để xác định sự thật vụ án một cách khách quan, toàn diện, đầy đủ; làm rõ chứng cứ xác định có tội và chứng cứ xác định vô tội, tình tiết tăng nặng và tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự người bị buộc tội.
| “Mới đây, Sở Tư pháp đã tổ chức lớp tập huấn nghiệp vụ và bồi dưỡng kiến thức pháp luật về GĐTP cho đội ngũ GĐV, GĐTP theo vụ việc và cán bộ, công chức làm công tác tham mưu về GĐTP. Thông qua lớp tập huấn. đội ngũ cán bộ, công chức tham mưu, GĐV, GĐTP theo vụ việc sẽ củng cố thêm các kiến thức pháp luật, kỹ năng pháp lý cơ bản, có tính chất nhất quán nhất trong công tác GĐTP nhằm thực hiện tốt hơn vai trò, trách nhiệm của mình trong công tác GĐTP”, Phó Giám đốc Sở Tư pháp Trần Hữu Dân cho biết. |
Điều 206, Bộ luật Tố tụng Hình sự bắt buộc phải trưng cầu giám định khi cần xác định: “Tình trạng tâm thần của người bị buộc tội khi có sự nghi ngờ về năng lực trách nhiệm hình sự của họ; tình trạng tâm thần của người làm chứng hoặc bị hại khi có sự nghi ngờ về khả năng nhận thức, khả năng khai báo đúng đắn về những tình tiết vụ án; tuổi của bị can, bị cáo, bị hại nếu việc đó có ý nghĩa đối với việc giải quyết vụ án và không có tài liệu xác định chính xác tuổi của họ hoặc có sự nghi ngờ về tính xác thực của những tài liệu đó; nguyên nhân chết người; tính chất thương tích, mức độ tổn hại sức khỏe hoặc khả năng lao động; chất ma túy, vũ khí quân dụng, vật liệu nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ, tiền giả, vàng bạc, kim khí quý, đá quý, đồ cổ; mức độ ô nhiễm môi trường...”.
Các quy định trên thể hiện mục đích của tố tụng hình sự là bảo đảm phát hiện chính xác và xử lý công minh, kịp thời mọi hành vi phạm tội, phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm, không bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vô tội; góp phần bảo vệ công lý, quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ, bảo vệ lợi ích nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, giáo dục mọi người dân cao ý thức tuân thủ pháp luật, đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm.
Ông Trần Hữu Dân cho biết: Để nâng cao vai trò của GĐTP trong hoạt động tố tụng, thời gian qua, Sở Tư pháp đã đề nghị các sở, ban, ngành thực hiện rà soát lại đội ngũ GĐV, GĐTP theo vụ việc, tổ chức GĐTP theo vụ việc thuộc thẩm quyền quản lý; lập danh sách đề nghị công bố GĐV, GĐTP theo vụ việc và tổ chức GĐTP theo vụ việc.
Đối với người có đủ điều kiện bổ nhiệm GĐV hoặc công nhận GĐTP theo vụ việc thì lựa chọn và đề nghị UBND tỉnh bổ nhiệm hoặc công nhận nhằm tăng cường số lượng GĐV, GĐTP theo vụ việc nhằm đáp ứng yêu cầu giám định của tổ chức, cá nhân trong tỉnh.
Thanh Long
