(QBĐT) - Ngày 15-7-2013, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1133/QĐ-TTg phê duyệt và tổ chức thực hiện các Đề án tại Quyết định số 409/QĐ-TTg, ngày 9-4-2012 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình hành động thực hiện Kết luận số 04-KL/TW, ngày 19-4-2011 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XI), trong đó có Đề án“Tiếp tục tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật về khiếu nại, tố cáo ở xã, phường, thị trấn giai đoạn 2013 - 2016” (gọi tắt là Đề án 1-1113). Phóng viên Báo Quảng Bình đã có cuộc phỏng vấn đồng chí Nguyễn Huệ, Tỉnh ủy viên, Chánh Thanh tra tỉnh về những kết quả đạt được, cũng như những tồn tại, hạn chế sau 3 năm triển khai thực hiện đề án này trên địa bàn tỉnh ta.

- Phóng viên: Đồng chí có những đánh giá khái quát về tình hình khiếu nại, tố cáo (KNTC) và việc thực hiện pháp luật về KNTC trước và sau khi thực hiện Đề án 1-1133 trên địa bàn tỉnh ta?

- Đồng chí Nguyễn Huệ: Trước năm 2013, tình hình KNTC trên địa bàn tỉnh diễn biến tương đối phức tạp. Nhiều đơn thư KNTC của công dân gửi không đúng thẩm quyền giải quyết, nhiều vụ việc tuy đã được các cơ quan có thẩm quyền giải quyết nhiều lần nhưng người dân vẫn tiếp tục khiếu nại.

Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ phục vụ công tác giải quyết KNTC tại nhiều cơ quan còn thiếu, chưa đáp ứng được khối lượng công việc cần phải thực hiện; công tác tuyên truyền các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về tiếp công dân, giải quyết KNTC của công dân chưa được thực hiện một cách tích cực, thường xuyên, hiệu quả không cao; Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo chưa thực sự đi vào cuộc sống của nhân dân; nhận thức của người dân về chính sách pháp luật về KNTC còn nhiều hạn chế, một số trường hợp người dân cố tình không chấp hành quyết định đã giải quyết đúng Luật.

Qua hơn 3 năm thực hiện Đề án 1-1113, nhận thức của cấp ủy, chính quyền và đội ngũ cán bộ, công chức có trách nhiệm về công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về KNTC đã có sự chuyển biến tích cực. Năng lực vận dụng pháp luật, ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật về KNTC của cán bộ cấp cơ sở được nâng lên, góp phần hạn chế vi phạm pháp luật về KNTC. Việc thụ lý giải quyết đơn KNTC đã đi vào nền nếp, việc giải quyết đơn, thư đảm bảo đúng trình tự, thủ tục luật định, hạn chế đơn thư tồn đọng, kéo dài gây bức xúc trong nhân dân.

Kết quả giải quyết KNTC cơ bản đã khôi phục kịp thời các quyền, lợi ích hợp pháp của người dân, đồng thời xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật những người có hành vi sai phạm, củng cố niềm tin của nhân dân vào chính quyền, vào chế độ, vào các chủ trương, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước.

Qua theo dõi, xử lý đơn nhận thấy: Nhận thức của người dân về Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo đã có sự chuyển biến rõ rệt. Đa số người dân đã ý thức được KNTC là quyền cơ bản của công dân được quy định trong Hiến pháp, là công cụ pháp lý để người dân bảo vệ quyền và lợi ích của mình khi bị xâm phạm. Việc KNTC của người dân cơ bản đã được thực hiện theo đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật. Số lượng đơn thư KNTC vượt cấp, đông người, đơn nặc danh, mạo danh... đã giảm đáng kể qua từng năm. Việc chấp hành quyết định giải quyết khiếu nại, kết luận giải quyết tố cáo của người dân đã được thực hiện nghiêm túc hơn so với những năm trước đây.

- Phóng viên: Bên cạnh những kết quả nổi bật đã đạt được nói trên, việc thực hiện Đề án 1-1113 trên địa bàn tỉnh ta trong 3 năm qua có những vấn đề gì đáng phải lưu tâm?

- Đồng chí Nguyễn Huệ: Sau 3 năm triển khai thực hiện đề án, kết quả đạt được trên các mặt công tác là rất khả quan. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được trên đây thì việc thực hiện Đề án 1-1133 còn một số tồn tại, hạn chế, đó là: Công tác phối hợp có nơi chưa đồng bộ, chưa thường xuyên. Một số địa phương, cơ quan, đơn vị vẫn chưa chủ động, chờ cấp trên chỉ đạo mới thực hiện. Đa số các xã, phường, thị trấn không được bố trí đủ kinh phí để tuyên truyền theo đề án.

Công tác tuyên truyền tại một số nơi vẫn còn mang tính hình thức, chưa đi vào chiều sâu; nội dung và hình thức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục chưa thật sự phong phú, đa dạng... nên hiệu quả chưa cao. Còn một bộ phận cán bộ làm công tác tuyên truyền chưa chủ động cập nhật kiến thức pháp luật và sự thay đổi của các quy định pháp luật đã làm ảnh hưởng đến chất lượng nội dung tuyên truyền. Cùng đó, trình độ chuyên môn về lĩnh vực pháp luật của đội ngũ cán bộ cơ sở còn hạn chế, nên việc tuyên truyền, vận động, tham gia công tác hòa giải ở cơ sở đôi lúc còn lúng túng.

Vì vậy, mặc dù việc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về KNTC được tiến hành thường xuyên, liên tục nhưng ý thức pháp luật của một số người dân chưa cao hoặc cố tình không thực hiện đúng pháp luật, dẫn đến tình trạng thực hiện quyền KNTC chưa đúng theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật về KNTC chưa thực sự phát huy tốt vai trò của Mặt trận và các tổ chức đoàn thể, tổ dân phố trong hòa giải, giải quyết các mâu thuẫn, tranh chấp nhằm hạn chế số lượng đơn KNTC không đúng nội dung, thẩm quyền.

- Phóng viên: Qua 3 năm triển khai thực hiện Đề án, tỉnh ta đã rút ra được những bài học kinh nghiệm và mô hình, cách làm tốt nào từ thực tiễn công tác chỉ đạo, hướng dẫn và tổ chức thực hiện đề án nhằm duy trì, phát huy kết quả đạt được và đề xuất phương hướng cho giai đoạn tiếp theo thưa đồng chí?

- Đồng chí Nguyễn Huệ: Từ thực tiễn thực hiện đề án, những bài học kinh nghiệm và mô hình, cách làm tốt được rút ra từ công tác chỉ đạo, hướng dẫn và tổ chức thực hiện, đó là:

- Thường xuyên quán triệt và nhận thức đầy đủ quan điểm của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho đối tượng của các đề án và đối tượng có liên quan khác. Trong chỉ đạo, điều hành phải có sự thống nhất, đồng bộ theo nguyên tắc Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, điều hành, cơ quan tư pháp làm đầu mối, các cơ quan, tổ chức địa phương triển khai thực hiện.

Thường xuyên hướng dẫn, đôn đốc và kiểm tra việc tổ chức thực hiện nhằm kịp thời phát hiện những khó khăn để có hướng tháo gỡ. Phát huy vai trò của các cơ quan chủ trì thực hiện đề án trong việc tập hợp, phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức; tạo sức mạnh tổng hợp trong quá trình thực hiện.

- Thực hiện điểm các mô hình; tổng kết, đánh giá các mô hình điểm để tìm ra mô hình phù hợp với từng địa phương, từng giai đoạn, rút kinh nghiệm trong quá trình xây dựng, chọn lựa mô hình để nhân rộng. Xác định đúng, rõ đối tượng được phổ biến, giáo dục pháp luật và nhu cầu pháp lý của đối tượng để lựa chọn hình thức, nội dung phù hợp, mang lại hiệu quả cho từng đối tượng khác nhau.

- Đội ngũ cán bộ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật phải bảo đảm đủ về số lượng và chắc về trình độ chuyên môn. Chủ động xây dựng kế hoạch, hướng dẫn, chỉ đạo hoạt động kịp thời để các nội dung của đề án được thực hiện đảm bảo về thời lượng, chất lượng theo yêu cầu. Bố trí kinh phí hợp lý đáp ứng việc thực hiện tất cả các nội dung của đề án.

Nhằm duy trì, phát huy kết quả đạt được, trong thời gian đến cần chú trọng thực hiện một số nội dung sau:

- Quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, phương tiện thông tin tuyên truyền; xây dựng hình thức tuyên truyền sinh động, đa dạng để thu hút sự quan tâm của người dân và tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ làm công tác tuyên truyền.

- Tăng cường tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật và kỹ năng tuyên tuyền cho các đối tượng là cán bộ, báo cáo viên làm công tác này. Đồng thời, thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ, công chức làm công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư và giải quyết đơn KNTC.

- Tăng cường kiểm tra, giám sát việc chủ động cập nhật kiến thức pháp luật, cập nhập các quy định pháp luật của các cán bộ, báo cáo viên làm công tác tuyên truyền pháp luật.

- Hàng năm, tổ chức tổng kết tình hình thực hiện đề án, trên cơ sở đó đề xuất việc sửa đổi, bổ sung nội dung cũng như hình thức thực hiện góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong quản lý nhà nước về công tác giải quyết KNTC.

- Phóng viên: Xin cảm ơn đồng chí về cuộc phỏng vấn này!

Bùi Thành (thực hiện)