QTO - Những ngày cuối tháng 7, dọc triền đồi các xã phía Tây Bắc, tỉnh Quảng Trị, màu tím đặc trưng của những vườn sim chín trải rộng một vùng trời. Đây là thời điểm người dân vùng cao bắt đầu bước vào vụ thu hoạch sim. Năm nay, thời tiết khá thuận lợi, sim chín đều, quả căng mọng, chất lượng tốt lại bán được giá nên bà con rất phấn khởi.

Người dân thôn Quảng Hòa, xã Tuyên Hóa thu hoạch sim -Ảnh: X.V

Phủ xanh đồi trọc bằng cây sim

Năm 2017, xã Cao Quảng, huyện Tuyên Hóa cũ, nay là một phần của xã Tuyên Hóa, được Dự án phát triển nông thôn bền vững vì người nghèo tỉnh Quảng Bình (cũ) hỗ trợ xây dựng mô hình trồng sim lấy quả trên diện tích gần 14ha đất gò đồi, thành lập 3 tổ hợp tác trồng sim.

Dự án còn hỗ trợ cho bà con một phần phân bón, chi phí trồng, chăm sóc. Nhờ sự hỗ trợ đó, nhiều người dân trong xã đã khoanh những vùng đất trống, đồi trọc để cho sim mọc tự nhiên, chỗ cây thưa thì trồng dặm thêm cây sim nhỏ.

Một thời gian sau, những đồi sim trong xã đã phát triển xanh tốt, phủ xanh đất trống, đồi trọc. Khoảng 2 năm sau, sim ra hoa, kết trái, mang lại niềm vui, hạnh phúc cho người dân.

Chủ tịch Hội Nông dân xã Tuyên Hóa (được sáp nhập từ các xã Cao Quảng, Văn Hóa, Châu Hóa, Tiến Hóa cũ) Trương Quang Tiến kể lại: “Ngày đó, nghe nói trồng sim, khoanh đất giữ cây sim bà con đều e ngại. Bởi lâu nay, sim mọc trên rừng, đến mùa cứ vào hái ăn chứ cần chi phải trồng. Nhưng một thời gian sau, phong trào nấu rượu, ngâm rượu, uống rượu sim phát triển mạnh, quả sim bán được giá nên ai cũng mừng”.

Thôn Quảng Hòa, xã Tuyên Hóa có 50 hộ trồng, chăm sóc cây sim với tổng diện tích 5ha. Theo bà con trồng sim, đây là loại cây có nhiều ưu điểm vượt trội, như: Ít sâu bệnh, chịu hạn và gió bão tốt, thích nghi với thổ nhưỡng đồi núi ở vùng cao. Sau khoảng 2 năm trồng, cây sim bắt đầu cho quả. Vào mùa thu hoạch, cứ hai ngày là người dân lại có thể hái sim một lần.

Bà Nguyễn Thị Minh Sơn, thôn Quảng Hòa, chia sẻ: “Gia đình tôi trồng, chăm sóc vườn sim được 8 năm nay. Vào mùa vụ, cứ 2 hôm tôi hái một lần, mỗi lần khoảng 2 yến sim, giá bán 30.000 đồng/kg. Ngày nào thu hoạch, tôi cũng bán được hơn 600.000 đồng, cao gấp nhiều lần so với trồng keo hay ngô”.

Nhà bà Sơn có 2 sào đất trồng sim. Mỗi vụ sim chín, bà thu hoạch được hơn 3 tạ quả, thu về 9 triệu đồng.

Bà Đinh Thị Hoa, một trong những người tiên phong trồng sim ở thôn Quảng Hòa tâm sự: “Cây sim rất dễ trồng, ít tốn công chăm sóc nhưng hiệu quả kinh tế cao. Từ khi chuyển sang trồng sim, kinh tế gia đình đỡ vất vả hơn, tôi có thêm tiền để sửa nhà, lo cho con cái học hành”.

Theo người dân thôn Quảng Hòa, sim có thể được bán tươi, phơi khô hoặc chế biến thành rượu sim. Mỗi mùa sim kéo dài khoảng một tháng rưỡi, nếu chăm sóc tốt, thời tiết thuận lợi thì mỗi hộ dân có thể thu nhập từ 10-15 triệu đồng/mùa.

Khởi nghiệp từ trồng sim

Nhận thấy tiềm năng kinh tế từ cây sim, năm 2020, anh Nguyễn Duy Hưng, xã Đồng Lê đã mạnh dạn mua 3,5ha đất trồng keo tràm của người dân thôn Tiền Phong, xã Đồng Lê để khởi nghiệp bằng cách trồng sim.

“Tôi mua giống sim từ tỉnh Phú Thọ, giá 3.000 đồng/cây, sau đó phát cỏ, bón phân lân rồi mới trồng cây giống. Qua một thời gian, tỉ lệ cây sim sống đạt trên 90%, cây con phát triển rất tốt, không tốn nhiều công chăm sóc”, anh Hưng cho hay.

Sim thu hoạch về được bán tươi hoặc ngâm rượu -Ảnh: X.V

Theo anh Hưng, cây sim có khả năng thích nghi cao với điều kiện khí hậu khô cằn, địa hình đồi dốc ở Đồng Lê. Không cần nhiều nước, không sâu bệnh, lại không đòi hỏi nhiều phân bón nên việc chăm sóc không quá phức tạp, rất phù hợp với lao động nông thôn vùng cao. Chỉ sau hai năm trồng, vườn sim bắt đầu cho ra quả bói. Những chùm quả tím mọng đã chứng minh hướng đi đúng đắn của người nông dân.

Năm 2025, dù thời tiết bất lợi do sương muối khiến quả rụng khá nhiều nhưng vườn sim của anh Hưng vẫn cho sản lượng khá cao. Hiện, anh Hưng đã thu hoạch được 3 tấn sim chín, số sim còn lại trên đồi dự kiến sẽ thu hoạch đến giữa tháng 8 với sản lượng đạt khoảng 4 tấn.

Toàn bộ sim sau thu hoạch được thương lái đến tận nhà mua với giá 35 triệu đồng/ tấn, giúp anh thu nhập trên 200 triệu đồng. Tuy nhiên, anh Hưng không bán hết số sim thu hoạch mà để lại 2 tấn để ngâm rượu. Với số sim đó, anh ngâm được 6.000 lít rượu, mỗi lít rượu sim bán giá 120 nghìn đồng, dự kiến thu về 720 triệu đồng. Sau khi trừ chi phí, vụ sim này, anh Hưng lãi ròng khoảng 400 triệu đồng.

“Mô hình này không chỉ mang đến thu nhập khá cho gia đình tôi mà còn tạo việc làm cho người dân trong vùng và phủ xanh đất trống, đồi trọc, giữ màu xanh cho quê hương. Thời gian tới, tôi sẽ mở rộng thêm diện tích trồng sim, vận động bà con trong thôn chuyển đổi một số diện tích đất trồng keo sang trồng sim, tạo thành vùng chuyên canh, cung cấp sản phẩm cho thị trường, nâng cao thu nhập cho người dân”, anh Hưng chia sẻ.

Có thể thấy, mô hình trồng sim lấy quả trên vùng đất gò đồi đang là hướng đi phù hợp, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân vùng cao của tỉnh Quảng Trị. Tuy nhiên, về lâu dài cần có chủ trương, định hướng phát triển mô hình một cách bền vững, tránh tình trạng phát triển ồ ạt. Đặc biệt, chính quyền các địa phương cần làm tốt vai trò cầu nối giữa người dân với doanh nghiệp, tạo thị trường, đầu ra ổn định cho các sản phẩm từ sim.

Xuân Vương