QTO - Thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về phát triển kinh tế - xã hội và giảm nghèo bền vững tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã và đang triển khai nhiều chương trình hành động thiết thực. Trọng tâm là việc xây dựng và nhân rộng các mô hình sinh kế hiệu quả trong lĩnh vực trồng trọt, lâm nghiệp và chăn nuôi, từng bước giúp người dân nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống và vươn lên thoát nghèo.

Mô hình nuôi gà ri đang được Trung tâm Khuyến nông tỉnh thực hiện ở xã Trường Sơn - Ảnh: T.H

Xã Kim Phú (trước đây là xã Thượng Hóa) là nơi sinh sống của nhiều đồng bào DTTS, trong đó có đồng bào Rục. Đời sống của người dân nơi đây còn nhiều khó khăn, chủ yếu dựa vào rừng, chăn nuôi chưa phát triển, tư tưởng còn trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước.

Là địa phương có diện tích rừng nguyên sinh lớn và điều kiện tự nhiên phù hợp với nuôi ong lấy mật, người dân mong muốn đầu tư mô hình này để phát triển sinh kế gắn với bảo vệ rừng bền vững.

Năm 2024, từ nguồn kinh phí hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp, phát triển nông thôn, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã hỗ trợ người dân thực hiện mô hình nuôi ong lấy mật, tạo điều kiện giúp các hộ dân tiếp cận tiến bộ kỹ thuật để áp dụng vào sản xuất, thay đổi phương thức sản xuất, nâng cao thu nhập. Mô hình này cũng được dùng làm cơ sở để bà con trong vùng đến tham quan, học tập, áp dụng làm theo, đồng thời tuyên truyền để nhân rộng.

Với quy mô 66 đàn ong, trung tâm đã chọn 5 hộ đủ điều kiện để thực hiện mô hình, mỗi hộ nuôi 10-15 đàn, sử dụng giống ong nội (Apis cerana). Trước khi giao giống, trung tâm đã tổ chức tập huấn kỹ thuật nuôi ong lấy mật cho các hộ tham gia và những người có nhu cầu. Thông qua lớp tập huấn, các hộ đã nắm được một số kỹ thuật cơ bản về chăm sóc, nuôi dưỡng đàn ong lấy mật để áp dụng vào thực tiễn.

Ông Lê Thanh Ngọc, thôn Phú Nhiêu cho biết: Đàn ong được trung tâm hỗ trợ có chất lượng con giống tốt, khỏe mạnh nên sản lượng mật nhiều hơn ong rừng. Nhờ áp dụng đúng hướng dẫn kỹ thuật trong các buổi tập huấn, tôi đã biết cách tạo ong chúa để đàn khỏe mạnh và chủ động tách đàn khi cần. Hiện, tôi đã tách được một số đàn và thời gian tới sẽ nhân rộng mô hình để nâng cao hiệu quả kinh tế.

Còn tại xã La Lay (trước đây là xã A Ngo), Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã thực hiện mô hình thâm canh chuối tiêu hồng cho các hộ dân. Trung tâm đã hướng dẫn người dân thực hiện các công đoạn, như: Thiết kế lô trồng, xử lý đất, đào hố, bón phân, trồng mới, chăm sóc. Người dân tham gia mô hình được hỗ trợ toàn bộ giống, vật tư, phân bón, đồng thời được cán bộ kỹ thuật theo dõi, hướng dẫn trong suốt quá trình triển khai thực hiện.

Kết quả cho thấy, chuối tiêu hồng phát triển tốt. Đặc biệt, mô hình sử dụng giống nuôi cấy mô nên cây sinh trưởng đồng đều, rút ngắn thời gian thu hoạch xuống còn 11-12 tháng. Năng suất đạt 35-40 tấn/ha, cho lợi nhuận từ 70-80 triệu đồng/ha.

Từ hiệu quả kinh tế rõ rệt, mô hình này mở ra một hướng thâm canh mới, giúp người dân tìm được cây trồng phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, nâng cao thu nhập, ổn định đời sống.

Mô hình thâm canh chuối tiêu hồng đang được người dân xã La Lay nhân rộng và phát triển - Ảnh: T.H

Không chỉ dừng lại ở mô hình nuôi ong, trồng chuối, Trung tâm Khuyến nông tỉnh còn triển khai nhiều mô hình trồng trọt, chăn nuôi khác phù hợp với điều kiện của từng địa phương, như: Trồng mít ruột đỏ, bưởi da xanh, chăn nuôi dê sinh sản, bò sinh sản ở các bản làng có đồng bào DTTS sinh sống thuộc xã Kim Ngân; nuôi lợn sinh sản tại xã Dân Hóa; trồng thâm canh sầu riêng theo hướng VietGap ở xã Hướng Phùng và Lao Bảo; nuôi gà thịt bản địa theo hướng an toàn sinh học trên nền đệm lót sinh học ở xã Hướng Hiệp…

Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Trần Thanh Hải cho biết: Thông qua các mô hình trồng trọt, lâm nghiệp, các hộ dân đã nắm bắt quy trình trồng, chăm sóc các loại cây do trung tâm hỗ trợ, từ đó nâng cao năng suất, thay đổi tập quán canh tác để nâng cao giá trị sản phẩm và thu nhập, ổn định cuộc sống.

Việc triển khai các mô hình chăn nuôi đã giúp các hộ vùng đồng bào DTTS tiếp cận kỹ thuật mới, thay đổi nhận thức, tập quán từ chăn nuôi thả rông sang đầu tư chuồng trại, thức ăn, chăm sóc, vệ sinh thú y, phòng chống dịch bệnh. Một số mô hình như nuôi ong, nuôi dê không chỉ được các hộ dân tiếp tục duy trì phát triển mà còn được nhân rộng ra các xã lân cận.

Thời gian tới, trung tâm sẽ tiếp tục thực hiện các mô hình sinh kế hỗ trợ đồng bào DTTS tiếp cận tiến bộ khoa học, kỹ thuật mới để áp dụng vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng, vật nuôi, tăng thu nhập, ổn định đời sống.

Bên cạnh đó, trung tâm mong muốn lực lượng biên phòng tại các xã tiếp tục theo dõi, khuyến khích các hộ duy trì và phát triển, lồng ghép tuyên truyền hiệu quả của các mô hình để nhân rộng, góp phần xóa đói giảm nghèo, giữ vừng an ninh biên giới.

 Thanh Hoa