QTO - Chiều trên bản Tân Ly, xã Lâm Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình (cũ), nay là xã Kim Ngân, tỉnh Quảng Trị dập dìu điệu nhạc, câu hát ru của các bà mẹ người Bru-Vân Kiều, như níu mây về với núi. Nhìn bản làng rộn ràng tiếng cồng chiêng, những nương lúa trĩu hạt, e ấp sau triền núi trập trùng xanh màu ước vọng, ít ai ngờ rằng, hơn 10 năm trước, bản Tân Ly là địa bàn biên giới còn rất khó khăn, lạc hậu, người dân sống chủ yếu bằng việc khai thác gỗ, săn bắt tự nhiên. Trước thực tế đó, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Làng Ho đã ươm mầm, gieo hạt yêu thương cho bà con dân bản. Họ như những con ong lặng lẽ chắt mật để dệt mùa vàng nơi biên giới.
 |
| Giúp dân thu hoạch lúa -Ảnh: N.M.T |
Đưa lúa nước về bản
Hơn 10 năm về trước, bản Tân Ly nhận sự “bảo trợ” đặc biệt của Đồn Biên phòng Làng Ho. Lối sống du canh du cư cùng nhiều phong tục lạc hậu khiến đời sống dân bản bị bỏ lại so với các bản khác trên địa bàn biên giới của xã. Nhiều gia đình vẫn còn tục “nối dây”, nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết xảy ra khá phổ biến. Bà con chủ yếu sống từ sự hỗ trợ lương thực của Nhà nước.
Nhớ lại những ngày đầu, khi những người lính biên phòng đặt vấn đề giúp dân bản Tân Ly trồng lúa nước, trung tá Nguyễn Trung Hải, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Làng Ho không khỏi xúc động: Đời sống khó khăn của bà con khiến cán bộ, chiến sĩ biên phòng không khỏi chạnh lòng.
Ruộng nước là điều quá xa lạ với người dân nơi đây, bởi họ chỉ quen với những vụ nương rẫy bạc màu, được mùa thì có ít thóc lúa, mất mùa thì đói triền miên. Trước thực tế đó, đơn vị quyết tâm đưa mô hình trồng lúa nước lên bản.
Để có vụ mùa thắng lợi đầu tiên, tạo được niềm tin cho người dân, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Làng Ho không quản ngại khó khăn, cùng bà con lội suối, trèo đồi để chọn đất khai hoang, phục hóa và dẫn dắt dòng nước mát lành từ các khe suối về phục vụ tưới tiêu.
Trải qua những ngày cặm cụi nghiên cứu phương pháp canh tác lúa nước trong điều kiện đất đai, thổ nhưỡng hoàn toàn khác với vùng đồng bằng, bộ đội Biên phòng Làng Ho đã thành công với “công nghệ” trồng lúa nước trên các triền núi cao.
Rồi ngày gieo mạ đã đến. Bản Tân Ly rộn ràng như vào hội. Các già làng mặc khố, đánh cồng chiêng, học sinh cầm cờ đỏ sao vàng chạy khắp bản. Bà con háo hức chạm vào từng khóm mạ xanh mướt vun lên từ thửa ruộng bên dòng suối, lòng không khỏi bâng khuâng, hồi hộp, chờ đợi.
Các chiến sĩ Đồn Biên phòng Làng Ho không những chỉ dạy, mà còn trực tiếp xuống ruộng, cầm tay từng người, hướng dẫn tỉ mỉ cách cấy lúa, cách giữ nước, cách bón phân, chăm sóc cây lúa vào từng thời điểm trong năm sao cho hợp lý nhất.
Từ những chồi non ban đầu, những trảng ruộng lúa nước đầu tiên bắt đầu ra đòng rồi đơm bông, trĩu hạt. Chùm lúa vàng nặng tình người lính cúi xuống từng bước chân người gieo trồng. Trong mỗi thửa ruộng có nước khe, bóng núi, có âm thanh tiếng cồng chiêng và có cả bàn tay chai sần cùng giọt nước mắt hạnh phúc của người lính. Cả bản vỡ òa trong hạnh phúc.
Sau khi thu hoạch vụ lúa đầu tiên, bà con bản Tân Ly đốt lửa quây quần trước sân nhà văn hóa bản. Già làng Hồ Bảy, người từng tham gia cùng bộ đội bắn rơi máy bay Mỹ cầm tay chiến sĩ Đồn Biên phòng Làng Ho nghẹn ngào: “Cảm ơn bộ đội Cụ Hồ, cảm ơn núi rừng. Bản Tân Ly đã có lúa nước để ăn. Bây giờ trở đi, bà con một lòng theo bộ đội để không lo cái đói, cái rét”.
Mùa vàng tiếp nối...
Từ một bản nghèo và lạc hậu , bản Tân Ly ngày nay đã hoàn toàn đổi thay. Đội văn nghệ truyền thống được xây dựng để khôi phục lại những làn điệu dân ca của người Bru - Vân Kiều. Các nghệ nhân sáng tác, ca ngợi về những cánh đồng lúa nước trải dài, mùa tiếp mùa vàng, mang lại sự no ấm cho người dân.
Mặt khác, họ đã biết tích trữ lương thực, thóc gạo, đầu tư cho con cái học hành đầy đủ. Nhiều con em trong bản còn đạt danh hiệu học sinh giỏi và năng khiếu cấp huyện, cấp tỉnh.
Không dừng lại ở việc trồng lúa, các chiến sĩ Đồn Biên phòng Làng Ho còn giúp bà con phát triển thêm các mô hình chăn nuôi bò, lợn, gà, trồng rau màu và cây ăn quả. Họ hướng dẫn bà con cách giữ rừng, bảo vệ nguồn nước, giữ gìn môi trường sinh thái để canh tác bền vững. Những thay đổi ấy không chỉ giúp người dân ổn định cuộc sống mà còn mở ra một tương lai tươi sáng cho bản Tân Ly.
Đến bản làng Tân Ly hôm nay, không khó để bắt gặp hình ảnh các sơn nữ người Bru-Vân Kiều mỗi ngày đều xuống đồng chăm lúa, sục bùn. Những người lính biên phòng vẫn luôn ở bên bà con để tiếp sức một cách bền bỉ, liên tục trong việc thâm canh lúa nước. Những cánh đồng lúa trĩu bông, như chứng minh cho tình quân dân keo sơn giữa nơi biên cương xa xôi này.
Cũng như bao thế hệ cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Làng Ho, trung tá Nguyễn Trung Hải nhớ mãi những ngày đầu tiên cùng bà con khai hoang. Và người dân bản Tân Ly cũng sẽ không bao giờ quên những người lính biên phòng đã mang đến cho họ một cuộc sống mới gắn với ruộng lúa nước.
“Sau một ngày làm việc, tôi cùng anh em sĩ quan Đồn Biên phòng Làng Ho ra thăm ruộng lúa của người dân. Năm nay, thời tiết thuận lợi. Nước suối đầy ắp, tưới tắm cho ruộng lúa trổ bông sớm. Mà thật lạ, gạo từ những thửa ruộng này hình như ngon hơn thì phải. Ngon hơn bởi bà con không bao giờ dùng hóa chất, thuốc trừ sâu. Còn tình cảm của bà con đối với bộ đội Đồn Biên phòng Làng Ho thì luôn một dạ thủy chung, son sắt”, trung tá Nguyễn Trung Hải chia sẻ.
Ngô Mậu Tình
