QTO - Trung Thuần là xã thuộc vùng trung du, gò đồi của tỉnh. Những năm gần đây, rất nhiều nông dân xã Trung Thuần đã mạnh chuyển đổi hàng trăm ha diện tích đất trồng keo tràm sang canh tác một số loài cây trồng khác kết hợp phát triển chăn nuôi tổng hợp. Qua đó, nâng cao hiệu quả kinh tế trên cùng một đơn vị diện tích.

Cây hồ tiêu cho hiệu quả kinh tế cao - Ảnh: V.M

Gia đình ông Nguyễn Thanh Bình, ở thôn 4 sở hữu gần 5 sào đất lúa, đất màu và hơn 3ha đất gò đồi. Trước đây, gia đình ông chủ yếu trồng lúa, ngô, cây màu để bảo đảm nguồn lương thực và trồng cây keo lai để tăng thêm nguồn thu nhập cho gia đình. Chừng 10 năm trở lại đây, ông Bình đã mạnh dạn chuyển đổi hơn 2ha đất gò đồi sang trồng cây hồ tiêu, ném lấy củ, nhãn, sắn, cỏ chăn nuôi kết hợp nuôi bò, ong lấy mật, gà thả vườn..., nhờ đó, kinh tế gia đình đã có sự chuyển biến tích cực so với những năm trước đây.

Ông Bình làm phép nhẩm tính sơ bộ: “Khi sử dụng quỹ đất gò đồi này vào trồng cây keo lai, sau 5 năm mới cho thu nhập từ 45-70 triệu đồng/ha (chưa trừ chi phí cây giống, ngày công trồng, khai thác...). Chia đều ra mỗi năm chỉ mang lại nguồn thu nhập từ 9-14 triệu/ha/năm, rất lãng phí. Nếu sử dụng 1ha đất gò đồi này để trồng cây ném lấy củ, sau 6 tháng gia đình cũng có thể thu về từ 2,5 - 3 tấn củ; nếu dùng để trồng cây hồ tiêu, sau 3 năm có thể thu về bình quân từ 1,2 đến 1,8 tấn hạt tiêu khô/ha/năm…

Thực tế thị trường cho thấy, giá cả của sản phẩm củ ném luôn có sự dao động từ 20 - 50 triệu đồng/tấn; 100 - 180 triệu đồng/ tạ hạt tiêu khô. Hiện tại, gia đình tôi trồng được trên 5 nghìn gốc cây tiêu (khoảng 0,5ha) và chuyên sử dụng 0,5ha để trồng ném lấy củ”.

Sở hữu gần 1ha đất gò đồi, trước đây, ông Phan Thanh Sơn, thôn Tam Đa, chỉ dùng vào việc trồng keo tràm. Sau khi học tập được trên mạng xã hội về cách thức nâng cao giá trị trên cùng một đơn vị diện tích, ông Sơn quyết định chuyển toàn bộ đất trồng keo tràm của gia đình sang trồng các loài cây ăn quả gồm na Thái Lan, na Đài Loan, bưởi đỏ, bưởi da xanh, hồ tiêu, vải thiều và xây dựng chuồng trại nuôi lợn thịt, lợn nái với quy mô 50 con/lứa, đào 1.000m² ao hồ để thả nuôi các loại cá trắm cỏ, mè, rô phi. Kể từ khi chuyển đổi đất trồng keo tràm sang thực hiện mô hình trồng cây ăn quả kết hợp chăn nuôi tổng hợp này, gia đình ông Sơn đã thu về lãi ròng trên 100 triệu đồng/năm, điều mà những năm trước đây ông chưa từng nghĩ tới...

Sống chủ yếu dựa vào nghề nông, nhưng gia đình thương binh Nguyễn Ngọc Bá, thôn Vân Tiền chỉ sở hữu chưa đến 2.000m² đất vườn đồi. Sau một thời gian đi làm thuê, chắt chiu dành dụm được một số vốn, năm 2023, ông vận động thêm một số anh em họ hàng, bà con trong xã cùng đầu tư xây dựng chuồng trại, mua lò ấp và một số trang thiết bị khác để thành lập Hợp tác xã (HTX) Sản xuất gà giống và gà thương phẩm Nguyễn Ngọc Bá với 12 thành viên, vốn điều lệ trên 4 tỉ đồng.

Ông Bá tâm sự: Quỹ đất gò đồi HTX chúng tôi chuyên sản xuất loài gà giống và gà thương phẩm Minh Dư. Bình quân mỗi năm, HTX bán ra thị trường khoảng 20 nghìn con gà thịt và gần 100 nghìn con gà giống. Tính bình quân, cứ mỗi con gà thịt bán ra thị trường, HTX thu về lãi ròng từ 20 - 25 nghìn đồng; gà giống thu về lãi ròng từ 8 - 15 nghìn đồng/con.

Ý tưởng mô hình nuôi gà này đã được bản thân tôi ấp ủ từ khá lâu. Bởi tôi hiểu, ngoài việc cho gà ăn bằng thức ăn công nghiệp thì có thể tận dụng diện tích đất gò đồi làm không gian cho gà đi kiếm thêm thức ăn, chất lượng thịt vì thế sẽ thơm ngon, bán ra thị trường dễ dàng hơn...

Ngoài ra, ông Nguyễn Ngọc Bá còn xây dựng thêm một khu chuồng trại trong vườn nhà để chăn nuôi thêm 45 con chồn hương bố, mẹ. Đến nay, đàn chồn hương đã sinh sản thêm các thế hệ chồn con, nâng tổng đàn lên hơn 150 con. Ước tính, nếu bán toàn bộ đàn chồn hương này, gia đình ông thu về hơn 1 tỉ đồng...

Nông dân xã Trung Thuần mạnh dạn đa dạng hóa cây trồng, vật nuôi - Ảnh: V.M

Chủ tịch UBND xã Trung Thuần Phan Xuân Linh cho biết, đến nay, toàn xã có hàng trăm hộ gia đình phát huy được thế mạnh của vùng gò đồi rộng lớn, đầu tư phát triển kinh tế trang trại, gia trại cho thu nhập mỗi năm từ 100 triệu đồng trở lên. Điển hình như các mô hình trang trại của ông: Phan Văn Lộc, Nguyễn Quốc Vượng, Trần Trúc Kỳ, Phan Bình Nguyên, Phan Văn Ngại, Phan Văn Hợi; Hợp tác xã Chăn nuôi gà đồi Quý Chiên; Công ty TNHH Phát triển nông nghiệp Nhị Nguyễn...

“Hồ tiêu là một trong những cây trồng thế mạnh của địa phương. Những năm gần đây, cây hồ tiêu luôn cho năng suất bình quân đạt từ 1,2 - 1,6 tấn hạt tiêu khô/ha. Thời điểm này, giá hạt tiêu khô trên thị trường đang giao dịch quanh ngưỡng 150 nghìn đồng/kg. Như vậy, ở vụ mùa này nông dân địa phương đã thu về trên 10 tỉ đồng nhờ trồng tiêu, ai nấy cũng phấn khởi lắm.

 Hiện nay, phong trào nông dân chuyển đổi đất gò đồi từ trồng keo sang trồng cây hồ tiêu, ném, gừng, nghệ, cây ăn quả... kết hợp phát triển chăn nuôi đang có sự phát triển, lan tỏa mạnh tại vùng đất Trung Thuần”, ông Phan Duy An, nguyên Chủ tịch UBND xã Quảng Thạch cũ cho biết thêm.

Từ một vùng đất gò đồi cằn sỏi đá, nhiều nông dân xã Trung Thuần nhờ mạnh dạn học hỏi thêm các tiến bộ khoa học kỹ thuật thông qua việc tìm hiểu trên các phương tiện truyền thông đại chúng, đọc sách... để áp dụng vào sản xuất. Đến nay, vùng đất cằn Trung Thuần đã “nở hoa” với nhiều mô hình kinh tế hiệu quả, rất đáng để nhiều địa phương khác cùng học tập.

Văn Minh