(QBĐT) - Thời điểm Quảng Bình trở lại địa giới cũ (ngày 1-7-1989) đã đi sâu vào tiềm thức của mỗi người con Quảng Bình và trở thành sự kiện quan trọng trong chặng đường phát triển của quê hương. 30 năm tái lập tỉnh cũng chính là hành trình dài Quảng Bình kiến thiết dựng xây…
Ký ức ngày về…
Trong ký ức xưa cũ của những người con Quảng Bình, thị xã Đồng Hới sau chiến tranh đã gần như bị san phẳng hoàn toàn; dấu tích còn lại chỉ là tháp chuông nhà thờ Tam Tòa, một đài nước 30m nham nhở vết tích bom đạn và một nhà 2 tầng ở phường Hải Đình.
Ngày 1-7-1989, thực hiện Quyết định của Bộ Chính trị và Nghị quyết của kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa III, cùng với Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Bình chính thức được tái lập theo địa giới hành chính cũ-mở ra chặng đường phát triển thuận lợi trên con đường đổi mới quê hương.
“Làm lại từ đầu” bao giờ cũng khó, nhất là trong điều kiện cơ sở hạ tầng gần như là “điểm trắng”, nguồn vốn đầu tư hết sức eo hẹp. Tuy nhiên, với tình yêu quê hương, từ lãnh đạo tỉnh đến mỗi cán bộ, đảng viên và người dân đều nỗ lực ở mức cao nhất, vượt qua muôn vàn khó khăn trong những ngày đầu gian khó ấy.
“Gần như ngay lập tức, công tác quy hoạch trung tâm Đồng Hới được thực hiện với việc tập trung quy hoạch chi tiết xây dựng tại các phường Hải Đình, Đồng Mỹ và Hải Thành để trình UBND tỉnh bố trí địa điểm xây dựng các công trình Trụ sở Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Công an, Tỉnh đội, Công ty Xuất nhập khẩu, Trường phổ thông Đào Duy Từ.
Chỉ nửa năm sau quyết định chia tỉnh, quy hoạch chi tiết xây dựng tại các phường nói trên đã được duyệt; trên 1.000 nhà ở của cán bộ, công nhân và nhân dân đồng loạt động thổ. Tỉnh đã nhanh chóng trích một số vốn xây dựng cơ bản cho vay dài hạn để hỗ trợ cho cán bộ công nhân từ Huế chuyển ra xây dựng nhà ở.
 |
Đây là quyết định đúng đắn, được đông đảo cán bộ, công nhân đồng tình hưởng ứng nhằm tạo điều kiện ổn dịnh nơi ăn chốn ở, giải quyết khó khăn bước đầu cho cán bộ, công nhân yên tâm công tác. Cả Đồng Hới nhộn nhịp như một đại công trường”, ông Nguyễn Văn Quyết, nguyên giám đốc Sở Xây dựng, một trong số ít những cán bộ được đào tạo ở Bungari trở về địa phương sau ngày tái lập tỉnh, vẫn còn nhớ như in.
Nhằm đáp ứng nhu cầu thực tế, Đồng Hới khi đó được quy hoạch theo 2 giai đoạn: “giai đoạn đầu lấy toàn bộ diện tích của thị xã cũ và xem khu vực nội thành là “trung tâm của trung tâm”, mở rộng theo tuyến dọc sông Nhật Lệ ra Hải Thành vòng lên vùng ga Thuận Lý tạo thành một cảnh quan đô thị gắn liền với sông biển để Đồng Hới giữ được ý nghĩa lịch sử của “thị xã Hoa Hồng” ngày trước. Giai đoạn 2 sẽ phát triển lên vùng phía Tây gắn liền với khu vực Cộn, Zét- nơi bà con thị xã Đồng Hới sơ tán trong chiến tranh nay đã định cư thành những vùng dân cư mới.
Toàn bộ diện tích trong khu vực nội thành cũ dành riêng để xây dựng nhà Bảo tàng tổng hợp và một số công trình văn hóa khác, như: quảng trường, thư viện, cung thiếu nhi…”, ông Phan Minh Đức, nguyên Giám đốc Sở Xây dựng-một trong số cán bộ, kỹ sư đầu tiên từ Huế trở về trong buổi đầu Quảng Bình tái lập bồi hồi nhớ lại.
Cũng chính từ cơ sở quy hoạch thị xã Đồng Hới, với mức đầu tư kinh phí không lớn, tỉnh đã “xoi” các trục đường xuyên qua các khu trong quy hoạch rồi dần dần được ngành giao thông cho cán nhựa, đổ bê tông tạo thành mạng lưới giao thông-đó chính là các tuyến phố Lê Quý Đôn, Dương Văn An, Nguyễn Phạm Tuân, Cô Tám… bây giờ.
Sau khi được “xoi đường” và được cấp kinh phí, các cơ quan, ban ngành cấp tỉnh đã đồng loạt khởi công xây dựng trụ sở làm việc. Lần đầu tiên, Quảng Bình đã có những công trình cao từ 3 đến 6 tầng, làm thay đổi hẳn diện mạo kiến trúc đô thị.
Rồi các huyện Lệ Ninh, Tuyên Hóa được chia tách; các công trình trọng điểm của của 2 huyện mới được tái lập là Minh Hóa và Quảng Ninh được thiết kế nhanh, xây dựng nhanh. Và những đường điện chiếu sáng vượt sông Nhật Lệ xuyên suốt xã Bảo Ninh, cung cấp nguồn điện cho các vùng mà bao đời nay nhân dân hằng mơ ước…
Và những thành quả tự hào
Từ sau khi tái lập tỉnh năm 1989, lĩnh vực đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng tỉnh ta có mức tăng trưởng khá, thực sự là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội. Tính chung giai đoạn 1990-2019 tổng số vốn đầu tư phát triển của tỉnh tăng hơn 465 lần. Từ nguồn vốn đầu tư phát triển, kết cấu hạ tầng Quảng Bình có bước phát triển đáng kể, góp phần làm thay đổi bộ mặt từ thành thị đến nông thôn, vùng sâu, vùng xa.
Nhiều công trình lớn có ý nghĩa quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội được xây dựng, như: Quốc lộ 1A, nhà máy xi măng sông Gianh, cảng Hòn La, đường Hồ Chí Minh, Quốc lộ 12A, cầu Gianh, cầu Quảng Hải, hồ thủy lợi Rào Đá… Hệ thống giao thông được đầu tư với 100% số xã có đường ô tô đến các trung tâm xã, hình thành mạng lưới giao thông liên hoàn.
Các công trình thủy lợi được đầu tư, nâng cấp. Mạng lưới bưu chính viễn thông, điện năng, phát thanh truyền hình phủ kín 100% xã. Cùng với đó là hạ tầng kỹ thuật các khu công nghiệp, khu kinh tế, khu du lịch, mạng lưới chợ, trung tâm thương mại, siêu thị… được tăng cường.
30 năm sau ngày tái lập tỉnh, với sự hỗ trợ của Trung ương cùng bàn tay, khối óc của người dân Quảng Bình, chúng ta đã tạo nên diện mạo mới, đồng bộ từ kết cấu hạ tầng phục vụ phát triển kinh tế, văn hoá-xã hội đến kết cấu hạ tầng đô thị và nông thôn.
Tính đến năm 2018, tỷ lệ đô thị hóa của tỉnh đạt 30% (gồm 1 đô thị loại II, 3 đô thị loại IV và 5 đô thị loại V) với một thành phố Đồng Hới xinh đẹp bên bờ biển, xứng tầm là trung tâm chính trị, kinh tế-văn hóa của tỉnh; 2 khu kinh tế và 8 khu công nghiệp đã được quy hoạch chi tiết và đầu tư xây dựng, phát huy hiệu quả khai thác tiềm năng thế mạnh của tỉnh.
Đồng thời, bộ mặt kiến trúc đô thị ngày càng khang trang, hiện đại với nhiều công trình tầm cỡ. Hạ tầng kỹ thuật đô thị, nông thôn có những bước phát triển vượt bậc với nhiều chỉ tiêu về hạ tầng kỹ thuật và môi trường đạt mức cao so với bình quân cả nước. Đây cũng chính là điểm tựa để tỉnh ta tạo nên những “con số ấn tượng” trong phát triển kinh tế-xã hội với tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh tăng liên tục qua các năm, tăng trưởng kinh tế bình quân đạt 8,2%
Vượt qua bao gian khó, Quảng Bình-vùng đất nghèo nhưng kiên trung đã và đang vững bước vươn lên từng ngày. Đồng Hới hiện đại đang vươn mình thành trung tâm du lịch của miền Trung với một bán đảo Bảo Ninh nay đã không còn “lụy đò” mà "lên xanh" những khu nghỉ dưỡng, resort năm sao đón khách du lịch quốc tế... Phong Nha-Kẻ Bàng... từng bước khẳng định mình trên bản đồ du lịch;hành lang kinh tế đông-tây rộng mở với Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Cha Lo-trung tâm xuất nhập khẩu hàng hóa Quảng Bình-Lào-Thái Lan nối với cảng Hòn La như cánh cửa mở ra biển lớn...
Đây chính là “quả ngọt” ghi dấu cho chặng đường phát triển 30 năm và cũng chính là “điểm tựa” để Quảng Bình tiếp tục vươn cao, vươn xa trên chặng đường hội nhập và phát triển.
Thanh Hải
