(QBĐT) - Thực hiện nhiệm vụ quản lý, khai thác các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh; phục vụ tưới, tiêu sản xuất nông nghiệp, cấp nước thô cho nhà máy nước sinh hoạt và các ngành dân sinh kinh tế khác, trong điều kiện nắng hạn, biến đổi khí hậu của các năm gần đây thực sự là một bài toán khó đối với Công ty TNHH MTV khai thác công trình thủy lợi Quảng Bình. Trong năm 2018 vừa qua và năm 2019 này, tình hình khô hạn càng trở nên gay gắt hơn, đòi hỏi đơn vị phải triển khai ngay một loạt giải pháp để tiết kiệm nước ngay từ đầu vụ.

Theo Chủ tịch Hội đồng Quản trị, kiêm Giám đốc Công ty TNHH MTV khai thác công trình thủy lợi Quảng Bình Trần Hồng Quảng, tình hình khô hạn đã diễn ra gay gắt từ đầu năm 2018.

Lượng mưa thấp hơn so với trung bình nhiều năm, kết hợp nhiều đợt nắng nóng gay gắt kéo dài nên công tác tưới phục vụ sản xuất của công ty trong năm 2018 gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt, vào giữa vụ hè-thu, tình trạng nắng nóng kéo dài trên diện rộng khiến nguồn nước tại một số công trình xuống thấp không đủ nước tưới phục vụ sản xuất.

Để ứng phó kịp thời với diễn biến cực đoan của thời tiết, công ty đã chủ động chỉ đạo các Chi nhánh tổ chức lắp đặt trạm bơm dã chiến, nạo vét kênh mương dẫn nước kịp thời phục vụ sản xuất, không để tình trạng hạn hán xảy ra.

Trong suốt quá trình sản xuất, công ty đã chỉ đạo các Chi nhánh bám sát địa bàn, vận động bà con nông dân đắp đập, be bờ giữ nước mặt ruộng để làm đất gieo cấy, đôn đốc vận động các đơn vị dùng nước nạo vét, tu sửa kênh mương nội đồng, áp dụng các biện pháp tưới, tiêu hợp lý, khoa học, tiết kiệm nước.

Bên cạnh đó, công ty đã tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện kế hoạch dùng nước, kiểm tra việc tiêu thụ nước từng đợt tưới để hạn chế tổn thất nước trên kênh và mặt ruộng nhằm tiết kiệm nước, điện năng tiêu thụ. Nhờ việc áp dụng các biện pháp tưới, tiêu hợp lý, đồng bộ nên toàn bộ diện tích năm 2018 đảm bảo đủ nước, không có diện tích bị khô hạn, ngập úng, nghiệm thu đạt và vượt kế hoạch giao.

Mức dùng nước, dùng điện thấp hơn kế hoạch giao, bảo đảm diện tích tưới, tiêu 29.785,66 ha/29.743,96 ha kế hoạch, tăng 41,7 ha, đạt 100,14%; doanh thu thủy lợi phí thực hiện 27.386 triệu đồng/27.326 triệu đồng kế hoạch; thu nhập bình quân đầu người lên đến 6,2 triệu đồng/người/tháng.

Bước vào năm 2019 này, do lượng mưa trong năm 2018 thấp so với trung bình nhiều năm và phân bố không đều, vì vậy lượng nước trên các hồ chứa tích không đủ so với thiết kế. Cụ thể, trong 17 hồ chứa và 3 đập dâng do Công ty TNHH MTV khai thác công trình thủy lợi Quảng Bình quản lý, chỉ có 3 hồ chứa tích đủ nước theo dung tích thiết kế, đó là hồ Vực Tròn, Sông Thai và Thanh Sơn. 14 hồ chứa còn lại tích nước chỉ đạt bình quân từ 40-60% so với dung tích thiết kế.

Với lượng nước thực tế tại các hồ chứa, công ty dự kiến sẽ bảo đảm được nước tưới cho vụ đông-xuân theo diện tích đã hợp đồng, còn vụ hè-thu sẽ có khoảng 2.700ha không phục vụ được, do thiếu nước.

Chúng tôi có mặt ở đập tràn hồ Trung Thuần, một trong những hồ chứa dự kiến sẽ không còn khả năng tưới cho vụ sản xuất hè-thu (khoảng 210ha) vào một ngày cuối tháng 3-2019.

Đưa mắt nhìn lượng nước trong lòng hồ không còn nhiều, ông Phan Duy An, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Thạch (huyện Quảng Trạch) cho biết: "Xã Quảng Thạch có gần 80ha diện tích lúa. Vụ đông-xuân địa phương hoàn thành chỉ tiêu giao cấy. Nhưng nếu thời tiết không có gì biến chuyển thì vụ hè-thu 2019 này chỉ thực hiện được khoảng 15-20ha lúa, số diện tích còn lại phải chuyển đổi sang trồng ngô, đậu các loại, khoai lang vì không có nước tưới".

Trước tình hình hạn hán nghiêm trọng, để bảo đảm phục vụ nước tưới cho vụ đông-xuân là gần 15.162ha, vụ hè-thu 12.243ha, công ty đã chỉ đạo các chi nhánh làm việc với các đơn vị liên quan để tăng cường tuyên truyền, vận động người dân đắp đập, be bờ giữ nước mặt ruộng, tận dụng các nguồn nước tại chỗ để phục vụ làm đất, hạn chế cấp nước từ hồ chứa.

Mặt khác, công ty áp dụng các giải pháp cụ thể cho từng hồ chứa, lắp đặt các trạm bơm để bảo đảm tận dụng tối đa nguồn nước; triển khai tu sửa kênh mương trong hệ thống; phối hợp với chính quyền địa phương đôn đốc các đơn vị dùng nước nạo vét, tu sửa kênh mương nội đồng; áp dụng các biện pháp tưới tiêu hợp lý, tăng cường kiểm tra lượng nước trên kênh cũng như trên mặt ruộng, qua đó, tiết kiệm tối đa nguồn nước cho sản xuất vụ hè-thu 2019.

Nhờ áp dụng các biện pháp chống hạn ngay từ đầu vụ đông- xuân, tiết kiệm nước tưới để dành cho vụ hè-thu nên hiện tại, theo tính toán của công ty có 8 hồ chứa cung cấp đủ nước cho vụ hè-thu, 6 hồ chỉ đủ nước tưới cho một phần diện tích và 3 hồ hết nước không cung ứng được cho vụ hè-thu. Số diện tích sản xuất vụ hè-thu bảo đảm được nước tưới tăng lên khoảng 700ha so với dự kiến ban đầu.

Ông Trần Hồng Quảng, Chủ tịch Hội đồng Quản trị, kiêm Giám đốc Công ty TNHH MTV khai thác công trình thủy lợi Quảng Bình tâm sự: "Thời gian qua, thực hiện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh, bên cạnh những thuận lợi, công ty cũng gặp rất nhiều khó khăn do biến đổi bất thường của thời tiết khí hậu, nhiều đợt nắng nóng kéo dài trên diện rộng…

Tuy vậy, chúng tôi vẫn luôn xác định phải bảo đảm được nguồn nước tưới cho các vụ mùa, góp phần vào việc thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu trên mặt trận sản xuất nông nghiệp của tỉnh".

A.T