(QBĐT) - Trong 19 tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới (NTM), có 2 tiêu chí liên quan trực tiếp đến lĩnh vực công nghiệp-thương mại đó là hoàn thiện hệ thống điện và xây dựng hạ tầng chợ. Nhận thức rõ vai trò và tầm quan trọng của 2 tiêu chí này, thời gian qua, ngành Công thương đã tích cực xây dựng các đề án, triển khai nhiều giải pháp và lộ trình phù hợp nhằm tạo điều kiện thuận lợi để các xã sớm hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM.

Tỉnh Quảng Bình được cấp điện thông qua 2 trạm biến áp 220 kV Đồng Hới, Ba Đồn và 8 trạm biến áp 110 kV gồm: Lệ Thủy, Áng Sơn, Đồng Hới, Tây Bắc Đồng Hới, Ba Đồn, Sông Gianh, Văn Hóa, Hòn La. Nhằm đáp ứng yêu cầu tiêu chí liên quan đến điện, Sở Công thương hiện đang triển khai lập quy hoạch phát triển điện lực tỉnh giai đoạn 2016-2025 có xét đến 2035-Hợp phần phát triển hệ thống điện 110 kV.

Hệ thống lưới điện phân phối trên địa bàn tỉnh đã được đầu tư xây dựng cơ bản hoàn chỉnh.

Sau khi hợp phần phát triển hệ thống điện 110 kV được phê duyệt sẽ triển khai hợp phần phát triển lưới điện trung, hạ áp. Ðây là những căn cứ quan trọng làm cơ sở để ngành điện xây dựng kế hoạch huy động kinh phí và triển khai đầu tư các công trình hạ tầng điện đáp ứng yêu cầu của sản xuất và đời sống.

Riêng năm 2016, trên địa bàn tỉnh có 15 công trình, dự án do Công ty Điện lực Quảng Bình đầu tư với tổng số vốn 146 tỷ đồng, các dự án phát triển lưới điện phân phối đang được triển khai gồm: Dự án cấp điện nông thôn từ lưới điện quốc gia tỉnh do Sở Công thương làm chủ đầu tư với tổng số vốn khoảng 40 tỷ đồng, dự án cung cấp điện bằng năng lượng mặt trời được UBND tỉnh phê duyệt đầu tư năm 2011 với tổng số vốn 13,7 triệu USD.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Song Hiển, Phó Giám đốc Sở Công thương cho biết: Thời gian qua, Sở Công thương đã chỉ đạo ngành điện triển khai nhiều giải pháp, mô hình quản lý, nâng cấp khác nhau nhằm từng bước khắc phục những hạn chế, khó khăn về lưới điện nông thôn trên địa bàn tỉnh. Nếu như những năm trước đây, việc cung cấp điện còn thiếu hụt, người dân vùng sâu, vùng xa khó tiếp cận với nguồn điện thì đến nay toàn tỉnh có 157/159 xã, phường có điện đến trung tâm xã, với hơn 99% số hộ dân được sử dụng điện từ lưới điện quốc gia.

Hiện tại, hệ thống điện phân phối trên địa bàn tỉnh đã được đầu tư xây dựng cơ bản hoàn chỉnh gồm: lưới điện trung thế có chiều dài khoảng 1.745km với 7 trạm biến áp trung gian, dung lượng 34.000 kVA; đường dây hạ thế có chiều dài 3.084km với 1.240 trạm biến áp phân phối, dung lượng 210.498 kVA.

Về công tác quản lý, kinh doanh điện nông thôn, toàn tỉnh có 136 xã tham gia xây dựng nông thôn mới; trong đó có 133 xã do ngành điện bán trực tiếp, 1 xã (Quang Phú, TP. Đồng Hới) do các đơn vị ngoài ngành điện bán và 2 xã chưa có điện lưới quốc gia đến trung tâm đó là Tân Trạch và Thượng Trạch (huyện Bố Trạch). Mô hình kinh doanh bán điện đến hộ tiêu thụ của ngành điện có nhiều ưu điểm nên các địa phương thống nhất chuyển giao cho ngành điện quản lý và vận hành.

Việc chú trọng đầu tư điện lưới quốc gia về nông thôn đã tạo những thay đổi lớn trong sản xuất và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, góp phần thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn, rút ngắn khoảng cách giữa nông thôn và thành thị. Tính đến tháng 6-2016, toàn tỉnh có 128/136 xã đạt tiêu chí điện (tiêu chí số 4), chiếm 94% số xã và đạt kế hoạch đề ra.

Năm 2012, Sở Công thương đã hoàn thành Quy hoạch phát triển thương mại tỉnh đến năm 2020 làm cơ sở cho việc đầu tư phát triển mạng lưới hạ tầng chợ. Theo đó, nhằm đôn đốc, hướng dẫn các địa phương thực hiện tiêu chí số 7 về chợ trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, hàng năm, Sở Công thương đã lồng ghép nguồn vốn từ Chương trình xúc tiến thương mại của tỉnh để hỗ trợ các địa phương đầu tư, nâng cấp chợ nông thôn; đồng thời vận động các địa phương triển khai chuyển đổi mô hình quản lý chợ, kiện toàn mô hình tổ chức quản lý, xây dựng nội quy để từng bước đưa hoạt động chợ đi vào nền nếp.

Theo kế hoạch đến cuối năm 2016, toàn tỉnh sẽ có 93/136 xã đạt tiêu chí chợ NTM, chiếm 68% số xã nông thôn toàn tỉnh và tăng 8 xã so với năm 2015; có 81 chợ nông thôn đạt tiêu chí chợ NTM, chiếm 53% tổng số chợ nông thôn toàn tỉnh, tăng 8 chợ so với năm 2015.

Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết việc xây dựng chợ theo các tiêu chí và quy hoạch NTM còn gặp nhiều khó khăn do nguồn vốn ngân sách hạn hẹp, nguồn vốn huy động xã hội hóa từ các tổ chức, cá nhân và hộ kinh doanh còn hạn chế nên nhiều hạng mục công trình không thể hoàn thành đồng bộ theo quy định. Một số chợ được đầu tư cải tạo, nâng cấp các công trình phụ trợ nhưng vẫn còn nhiều bất cập, đặc biệt là công trình vệ sinh, cấp thoát nước, khu dịch vụ ăn uống...

Công tác quy hoạch nông thôn mới gắn với việc giải phóng mặt bằng để đầu tư xây dựng và cải tạo, nâng cấp, di dời các chợ gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng nhiều đến việc mua bán kinh doanh của các thương nhân và làm thay đổi thói quen đi chợ, sinh hoạt cộng đồng, văn hóa mua sắm của người dân khi đến địa điểm mới.

Ngoài 2 tiêu chí điện và chợ nói trên, hiện ngành Công thương đang tích cực phối hợp với các ngành, các cấp hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh, giảm thiểu ô nhiễm môi trường nhằm giúp các xã sớm cán đích NTM. Thông qua chương trình khuyến công, Sở đã phối hợp với UBND các huyện, thị xã khảo sát, tổng hợp nhu cầu đào tạo nghề cho lao động tại các cơ sở công nghiệp nông thôn để xây dựng kế hoạch tổ chức đào tạo nghề phi nông nghiệp.

Việc xây dựng chợ theo các tiêu chí và quy hoạch NTM còn gặp nhiều khó khăn do nguồn vốn ngân sách hạn hẹp.

Từ năm 2011 đến 2015, nguồn vốn khuyến công đã hỗ trợ 80 cơ sở công nghiệp nông thôn đầu tư mới, mở rộng và ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất các sản phẩm tiểu thủ công nghiệp, thu hút và giải quyết việc làm cho trên 1.200 lao động nông thôn với mức thu nhập bình quân từ 2 đến 3 triệu đồng/người/tháng.

Riêng trong 6 tháng đầu năm 2016, chương trình khuyến công đã hỗ trợ đào tạo nghề cho khoảng 1.500 lao động nông thôn, hỗ trợ thành lập doanh nghiệp sản xuất công nghiệp nông thôn, hỗ trợ phát triển sản xuất cho 12 đơn vị trên địa bàn tỉnh. Các hoạt động trên đã góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân vùng nông thôn.

Quảng Bình là tỉnh nghèo nên nguồn lực đầu tư cho xây dựng NTM còn hạn chế. Do vậy, để góp phần cùng với các cấp, các ngành và địa phương sớm hoàn thành các tiêu chí trong xây dựng NTM, Sở Công thương đang đề nghị Bộ Công thương quan tâm, hỗ trợ tỉnh thực hiện Dự án cấp điện nông thôn từ điện lưới quốc gia, ưu tiên bố trí nguồn vốn thực hiện chương trình đầu tư phát triển chợ, đặc biệt là các chợ đầu mối, chợ nông thôn.

Tiếp tục tham mưu giúp UBND tỉnh xây dựng cơ chế chính sách hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng, phát triển doanh nghiệp nông thôn và mời gọi các thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển sản xuất công nghiệp, thương mại tại khu vực nông nghiệp nông thôn...

Hiền Chi