(QBĐT) - Dù ngôi chùa làng đã hoang tàn, đổ nát nhưng người dân thôn Lâm Lang, xã Châu Hóa (Tuyên Hóa) vẫn còn lưu giữ được cổ vật quý giá, đó chính là “An Lang tự chung”.
Đại hồng chung chùa An Lang còn khá nguyên vẹn. Chuông cao 100cm, vành rộng 48cm, thân chuông chỗ rộng nhất 34cm. Thân chuông hình trụ đứng, trên nhỏ, dưới to, vai vuông, vành loe. Phía trên thân chuông, 4 chữ “An Lang tự chung”, nghĩa là chuông chùa An Lang, được khắc nổi, bố trí đối xứng nhau.
 |
Mỗi chữ lồng trong cuốn thư, phía dưới là vân mây. Trên thân chuông khắc chìm dòng chữ “Thành Thái tứ niên thất nguyệt thập ngũ nhật tạo chú”, nghĩa là chuông được chú đúc vào ngày 15 tháng 7 năm Thành Thái thứ tư (năm 1892), phía dưới là dòng chữ “Ấm sinh Cao Duy Dương phụng ban”, nghĩa là Ấm sinh Cao Duy Dương cúng tế. Cao Duy Dương là người quê ở thôn Lâm Lang, cha làm quan có nhiều công lao cho triều Nguyễn, trong thời gian là học trò ông đã phúng tiến đại hồng chung cho chùa.
Trang trí trên chuông chùa An Lang hết sức độc đáo, sắc sảo, thực sự là khí nhạc giàu tính thẩm mỹ, thể hiện trình độ, kỹ nghệ đúc đồng rất cao. Đỉnh chuông là 2 con rồng châu đuôi lại với nhau xoắn vào vân mây hình khánh, mỗi con có 2 chân, thân rồng có nhiều vảy, móng sắc nhọn. Chuông được chia thành 4 mặt bằng các đường chỉ nổi. Ở mỗi góc là hoa văn vân mây theo kiểu hồi văn chữ S.
Chuông có 4 núm chuông bố trí đối xứng nhau, được liên kết bằng đường đai đúc nổi chạy ngang thân chuông. Trên và dưới đai nổi trang trí bằng hoa văn hoa chanh. Loài cây gắn liền với phong cảnh thôn quê, tượng trưng cho sự đơn giản, mộc mạc, dân dã mà lại rất thanh cao. Phía dưới thân chuông là các hình ảnh hoa lá, vân mây. Phần sát thân chuông khắc chữ hồi văn, còn vành chuông hình lá bồ đề.
Theo quan niệm của Phật giáo, ý nghĩa của tiếng chuông nhằm đánh thức tính thiện, từ bi hỉ xả, vô ngã vị tha trong mỗi con người. Mà đôi khi chúng ta lãng quên đi thì tiếng chuông chùa ngân lên như thức tỉnh những điều tốt đẹp đó để quy hướng, nhắc nhở mỗi người nên làm các điều thiện lành cho bản thân, gia đình và xã hội ngày một tốt đẹp lên.
Theo ông Cao Ngọc Đản (66 tuổi, ở thôn Lâm Lang), trước đây chùa xây ở phía đầu làng, sát với tuyến đường sắt Bắc-Nam. Chùa được làm bằng gỗ, thiết kế 3 gian, 2 chái, tường xây gạch, mái ngói âm dương. Trong chùa có khá nhiều tượng Phật, trong đó tượng Phật 6 tay 6 mắt nằm ở trung tâm là lớn nhất. Chùa quay về hướng Đông-Nam. Chuông chùa được treo trên cổng tam quan. Mỗi lần thỉnh chuông sẽ bố trí một người đứng ở phía dưới dùng dây giật dùi chuông đánh vào thân chuông.
Trải qua biến thiên dâu bể, hiện ngôi chùa đã đổ nát, chỉ còn dấu tích móng đá cổng tam quan. Cùng với đại hồng chung chùa Phúc Tự (xã Văn Hóa), chùa Yên Quốc (xã Mai Hóa)…, đại hồng chung chùa An Lang là những cổ vật có giá trị, minh chứng sống động về lịch sử hình thành và phát triển của Phật giáo dọc lưu vực dòng Gianh.
Khánh Linh
