Theo Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh Phan Thanh Lân, qua gặp gỡ, trao đổi, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng và kiến nghị của ĐV, NLĐ, Ban Thường vụ LĐLĐ tỉnh và các cấp công đoàn đã nắm bắt được nhiều vấn đề bất cập trong việc tổ chức thi hành Luật BHXH và các quy định của pháp luật, chế độ, chính sách của Nhà nước liên quan đến NLĐ. Đây cũng là yếu tố gây băn khoăn, lo lắng và làm ảnh hưởng đến tâm trạng, tư tưởng của ĐV, NLĐ.

 

Một trong những vấn đề đang được nhiều ĐV, NLĐ quan tâm nhất hiện nay đó là chế độ, chính sách và điều kiện hưởng trợ cấp khi rút BHXH một lần. Qua tìm hiểu, được biết, NLĐ rút BHXH một lần với nhiều lý do, như: Lương thấp, có hoàn cảnh khó khăn, chưa tin tưởng vào quyền lợi mà BHXH mang lại, sợ bị doanh nghiệp chấm dứt hợp đồng sớm không thể đợi đến ngày về hưu...

 

Liên quan đến chế độ, chính sách BHXH cho lao động nữ, Chủ tịch LĐLĐ huyện Tuyên Hóa Nguyễn Tiến Hải cho hay: “Lao động nữ luôn là đối tượng thiệt thòi trong việc tiếp cận và thụ hưởng chính sách BHXH. Vì vậy, đề nghị Quốc hội quan tâm đến quyền lợi của lao động nữ, nhất là chế độ thai sản, ốm đau, khám sức khỏe định kỳ và chế độ cho lao động nam đang đóng BHXH có vợ sinh con...”. ĐV, NLĐ cũng đề nghị cần có các quy định cụ thể để giải quyết vấn đề một bộ phận NLĐ bị treo quyền lợi về BHXH do doanh nghiệp phá sản, giải thể hoặc chủ doanh nghiệp cố tình bỏ trốn.

Bày tỏ tâm tư về chế độ, chính sách BHXH, ông Nguyễn Thanh Hùng, Công ty CP đường thủy Quảng Bình chia sẻ: “Qua truyền thông đại chúng và thông tin của Công đoàn, tôi được biết dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) sẽ giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu xuống 15 năm để nhiều NLĐ được hưởng chế độ hưu trí, nhưng mức lương được hưởng sẽ rất thấp. Chúng tôi rất cần các quy định mang tính chia sẻ, hỗ trợ đối với NLĐ có mức lương hưu quá thấp do số năm tham gia BHXH thấp”.

 

Một số ĐV, NLĐ cũng băn khoăn, theo quy định của pháp luật, trẻ em là những người dưới 16 tuổi và trên thực tế khi các cháu ốm đau hoặc bị bệnh phải điều trị dài ngày tại các cơ sở khám, chữa bệnh, bố mẹ vẫn phải nghỉ việc để chăm con ốm nhưng hiện tại Luật BHXH chỉ quy định những trường hợp có con dưới 7 tuổi ốm đau mới được nghỉ là chưa hợp lý.

 

Trao đổi, làm rõ những vấn đề liên quan đến chế độ, chính sách BHXH mà ĐV, NLĐ đặc biệt quan tâm hiện nay, Phó Giám đốc BHXH tỉnh Nguyễn Minh Tuấn chia sẻ: “Tín hiệu vui đó là theo dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), đã có nhiều điểm, mục bổ sung nhằm bảo đảm tốt nhất quyền lợi cho NLĐ, kết hợp hài hòa lợi ích trước mắt khi nhận BHXH một lần và lợi ích dài hạn khi NLĐ nghỉ hưu, góp phần ổn định cuộc sống về già. NLĐ bảo lưu thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần sẽ được hưởng trợ cấp hàng tháng trong trường hợp có thời gian đóng BHXH mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. NLĐ trong thời gian bị mất việc chưa có việc làm còn được hưởng chính sách hỗ trợ về tín dụng nhằm giải quyết khó khăn tài chính trước mắt”.

 

Theo số liệu từ BHXH tỉnh, tính đến ngày 31/12/2023, số tiền chậm đóng BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm tự nguyện (BHTN) tại đơn vị là 50,2 tỷ đồng; có 249 đơn vị ngừng hoạt động, giải thể, phá sản, mất tích, không tồn tại ở địa chỉ đăng ký kinh doanh nhưng vẫn còn nợ BHXH, BHYT, BHTN với số tiền trên 14 tỷ đồng. Mặc dù BHXH tỉnh đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để tiến hành thu và đôn đốc thu nợ, tuy nhiên, việc chấp hành pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN của nhiều chủ doanh nghiệp còn rất thấp, chưa thực hiện bảo đảm, đầy đủ các chế độ, chính sách để NLĐ yên tâm công tác và gắn bó lâu dài với doanh nghiệp.

Nói về vấn đề một bộ phận NLĐ bị treo quyền lợi về BHXH, ông Nguyễn Minh Tuấn cho biết, hiện nay, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội thống nhất phương án tạm thời thực hiện chế độ BHXH cho NLĐ tại các đơn vị phá sản, đang làm thủ tục phá sản, không còn hoạt động kinh doanh tại địa chỉ đăng ký hoặc không có người đại diện theo pháp luật nhưng chưa hoàn thành nghĩa vụ đóng BHXH. Theo đó, NLĐ tại các đơn vị nói trên được xác nhận thời gian tham gia trên sổ BHXH đến thời điểm đơn vị đã đóng đủ BHXH để làm căn cứ giải quyết chế độ hưu trí, tử tuất, ốm đau và thai sản. Khi khoản tiền BHXH chưa đóng được đóng bù bởi đơn vị hoặc nguồn tài chính khác và làm thay đổi mức hưởng BHXH thì điều chỉnh lại theo quy định của pháp luật để chi trả bổ sung. Hướng dẫn trên cơ bản đã tháo gỡ vướng mắc cho NLĐ. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tạm thời, cần phải luật hóa để có căn cứ pháp lý giải quyết triệt để nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng cho NLĐ.

“Thực hiện cải cách tổng thể chính sách tiền lương tại khu vực công theo Nghị quyết số 27-NQ/TW, từ ngày 1/7/2024, tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và NLĐ trong doanh nghiệp sẽ không còn “mức lương cơ sở”. Tuy nhiên, theo quy định của Luật BHXH năm 2014 quy định nhiều khoản trợ cấp gắn với “mức lương cơ sở”, như: Mức hưởng dưỡng sức, phục hồi sức khỏe; trợ cấp một lần khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi; trợ cấp mai táng; trợ cấp tuất hàng tháng... Để vừa không gây xáo trộn “về mức” so với quy định hiện hành, đồng thời vừa phù hợp với định hướng cải cách chính sách tiền lương, bảo đảm thuận lợi trong quá trình thực hiện, tại dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), Chính phủ đã đề xuất với Quốc hội sửa đổi các trợ cấp gắn với mức lương cơ sở theo hướng quy định bằng số tiền cụ thể (bằng với mức tuyệt đối của hiện hành), đồng thời quy định các mức này được điều chỉnh khi Chính phủ điều chỉnh lương hưu và trợ cấp BHXH”, Phó Giám đốc BHXH tỉnh Nguyễn Minh Tuấn thông tin thêm.