(QBĐT) - Để có sự nhìn nhận và đánh giá một cách tổng thể về kết quả thực hiện công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) qua 10 năm thực hiện Luật PCTN trên địa bàn tỉnh ta và phương hướng thực hiện công tác này trong thời gian tới, phóng viên Báo Quảng Bình đã có cuộc phỏng vấn đồng chí Trần Hải Châu, Uỷ viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng ban Nội chính Tỉnh ủy về vấn đề này.

- Phóng viên: Xin đồng chí đánh giá một các tổng quát nhất về kết quả thực hiện công tác PCTN ở tỉnh ta qua 10 năm thực hiện Luật PCTN?

- Đồng chí Trần Hải Châu: Thời gian qua, tình hình kinh tế-xã hội trong nước và tỉnh ta đan xen giữa thuận lợi, thời cơ và khó khăn, thách thức; tình hình tội phạm nói chung và tội phạm tham nhũng nói riêng diễn biến khá phức tạp. Đảng, Nhà nước đã tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo công tác đấu tranh PCTN; ban hành, triển khai nhiều chủ trương, chính sách, văn bản pháp luật nhằm hạn chế, đẩy lùi tệ nạn tham nhũng, đặc biệt là Luật PCTN năm 2005 (được sửa đổi theo Luật số 01/2007/QH12 và Luật số 27/2012/QH13).

Từ khi Luật PCTN ra đời đã tạo được cơ sở pháp lý quan trọng để tổ chức thực hiện hiệu quả công tác đấu tranh PCTN; góp phần nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng, tăng cường hiệu quả quản lý của Nhà nước, kiện toàn bộ máy nhà nước trong sạch, vững mạnh, thực hiện quyền dân chủ của nhân dân; góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững ổn định chính trị.

Qua 10 năm triển khai thực hiện Luật PCTN, với quyết tâm của cả hệ thống chính trị và ý thức trách nhiệm cao của cấp ủy các cấp, sự cố gắng của các cơ quan chức năng, các tổ chức, đoàn thể, cơ quan báo chí, truyền thông và nhất là vai trò quan trọng của quần chúng, nhân dân, công tác PCTN trên địa bàn tỉnh đã có những chuyển biến tích cực cả về nhận thức và hành động; ý thức trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong việc tham gia đấu tranh PCTN ngày càng rõ rệt, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, ổn định và phát triển kinh tế, xã hội, củng cố vững chắc quốc phòng, an ninh trên địa bàn tỉnh.

- Phóng viên: Vậy kết quả thực hiện công tác PCTN ở tỉnh ta thời gian qua đã thực sự đạt yêu cầu và mục tiêu ngăn chặn, từng bước đẩy lùi tham nhũng chưa?

- Đồng chí Trần Hải Châu: Công tác PCTN thời gian qua tuy có nhiều cố gắng, đạt được những kết quả đáng khích lệ, nhất là đã có những chuyển biến tích cực cả về nhận thức và hành động; tinh thần trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, trước hết là người đứng đầu trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị, từng bước được nâng cao; công tác điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng được nâng lên.

Nhưng nghiêm túc nhìn nhận, công tác PCTN vẫn chưa thực hiện tốt yêu cầu, mục tiêu đề ra và chưa đáp ứng được đòi hỏi của thực tiễn hiện nay, vẫn còn nhiều hạn chế so với yêu cầu và kỳ vọng của nhân dân, như: Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục về PCTN chưa tạo được chuyển biến căn bản về nhận thức của người dân trong PCTN; trách nhiệm, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của một số cấp ủy, tính tiên phong, gương mẫu của một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa cao; việc thực hiện các giải pháp phòng ngừa tham nhũng tại nhiều cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa được quan tâm đúng mức, còn mang tính hình thức; một số giải pháp phòng ngừa tham nhũng hiệu quả thấp; việc rà soát, đánh giá, sửa đổi, bổ sung nhằm khắc phục những sơ hở của cơ chế, chính sách, pháp luật về quản lý kinh tế - xã hội còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu PCTN; việc tự kiểm tra, phát hiện tham nhũng trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị còn rất yếu, một số trường hợp chưa xử lý triệt để; việc phát hiện tham nhũng qua công tác thanh tra, kiểm tra còn hạn chế...

- Phóng viên: Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến thực trạng này?

- Đồng chí Trần Hải Châu: Những hạn chế của công tác PCTN nêu trên có nhiều nguyên nhân. Trong đó đáng chú ý là nhiều cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, tổ chức, đơn vị và người đứng đầu chưa thực sự quan tâm đúng mức tới việc lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc việc tổ chức thực hiện công tác PCTN; việc thực thi pháp luật không nghiêm; chưa phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, nhân dân trong công tác đấu tranh PCTN. 

Một số cơ chế, chính sách, quy định của pháp luật về quản lý kinh tế - xã hội còn sơ hở, thiếu đồng bộ, dễ bị lợi dụng để tham nhũng; một số quy định của pháp luật liên quan tới việc phát hiện, xử lý tham nhũng, thu hồi tài sản tham nhũng, khen thưởng và bảo vệ người tố cáo tham nhũng chưa đầy đủ, còn có khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện hoặc chưa đủ sức răn đe đối với hành vi tham nhũng.

Tình trạng suy thoái đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cán bộ lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến hành vi thiếu trách nhiệm trong lãnh đạo, quản lý hoặc tiêu cực, tham nhũng khi có điều kiện; do sợ mất thành tích nên không ít người đứng đầu ngại bị quy trách nhiệm quản lý, vì vậy không tích cực hoặc không dám chủ động phát hiện, xử lý tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị mình.

Một số vụ việc, vụ án chưa có sự phối hợp tốt giữa cơ quan Thanh tra với cơ quan tiến hành tố tụng (như việc chuyển giao vụ việc có dấu hiệu tham nhũng sang Cơ quan điều tra để xem xét khởi tố hình sự) hoặc giữa các cơ quan tiến hành tố tụng với nhau (như nhận định, đánh giá chứng cứ, tội danh, quan điểm xử lý vụ án...) dẫn đến việc xử lý một số vụ việc, vụ án thiếu kiên quyết, kéo dài. Tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên trách về PCTN chưa đủ mạnh để làm nòng cốt cho cuộc đấu tranh chống tham nhũng; mô hình tổ chức, chức năng, nhiệm vụ, các điều kiện  bảo đảm cho hoạt động chưa tương xứng với các nhiệm vụ được giao.

- Phóng viên: Để nâng cao hiệu quả và hiệu lực thực hiện công tác PCTN ở tỉnh ta thời gian tới, theo đồng chí chúng ta cần có những giải pháp nào?

- Đồng chí Trần Hải Châu: Để nâng cao hiệu quả và hiệu lực thực hiện công tác PCTN ở tỉnh ta thời gian tới, chúng ta cần có những giải pháp cơ bản sau:

Trước hết, cần tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác PCTN, nâng cao năng lực và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, đặc biệt là người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị. Xác định công tác PCTN, lãng phí là một công tác trọng tâm để tập trung chỉ đạo; đưa PCTN vào chương trình công tác tháng, quý, năm và kết quả công tác PCTN là một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của mỗi cơ quan, tổ chức, đơn vị.

Đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục về PCTN, gắn với việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng và Chỉ thị 03 của Bộ Chính trị về việc tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, nhằm nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm của các cấp, ngành, của cán bộ, đảng viên và nhân dân về công tác PCTN, tạo sự thống nhất, tự giác, quyết tâm cao trong hành động.

Mặt khác, phải tổ chức thực hiện nghiêm các quy định của Luật PCTN, Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật PCTN; Chỉ thị số 33-CT/TW, ngày 3-1-2014 của Bộ Chính trị về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với việc kê khai và kiểm soát việc kê khai tài sản”; Chỉ thị số 50-CT/TW, ngày 7-12-2015 của Bộ chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát hiện, xử lý vụ việc, vụ án tham nhũng; Chương trình hành động số 16-CTr/TU, ngày 21-12-2012 của Tỉnh ủy thực hiện Kết luận hội nghị Trung ương 5 (khóa XI) về “Tiếp tục thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 3, Ban chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác PCTN, lãng phí”; Chỉ thị số 28-CT/TU, ngày 11-6-2014 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công PCTN, lãng phí; Chương trình hành động và các kế hoạch thực hiện về PCTN của UBND tỉnh...

Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát của Đảng; công tác thanh tra, kiểm tra của Nhà nước; công tác điều tra, truy tố, xét xử của các cơ quan tiến hành tố tụng; đưa nội dung công tác PCTN vào chương trình kiểm tra, giám sát hằng năm; xử lý nghiêm minh, kịp thời, đồng bộ cả về kỷ luật Đảng, hành chính, kinh tế và hình sự các vụ việc, vụ án tham nhũng, tập trung vào một số lĩnh vực nhạy cảm, có nguy cơ tham nhũng cao như: Quản lý sử dụng đất đai; xây dựng cơ bản; tài nguyên, khoáng sản; tài chính, ngân hàng; thuế, hải quan; cấp phép đầu tư; quản lý, sử dụng vốn, tài sản của Nhà nước; lĩnh vực tư pháp; tuyển dụng, bổ nhiệm cán bộ; thực hiện các chính sách xã hội...

Vấn đề nữa là cần phát huy tốt hơn vai trò của các cơ quan dân cử, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân, báo chí và mọi người dân trong PCTN. Xây dựng văn hóa PCTN, trước hết trong cán bộ, đảng viên, công chức. Cùng với đó, cần tập trung nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Ban Nội chính Tỉnh ủy, các cơ quan có chức năng PCTN ở địa phương.

- Phóng viên: Xin cảm ơn đồng chí về cuộc phỏng vấn này!

Bùi Thành (thực hiện)