(QBĐT) - Nghị quyết Đại hội XI của Đảng ghi rõ “Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân dân và các cơ quan thông tin đại chúng trong việc phát hiện, đấu tranh phòng, chống tham nhũng”. Thực hiện định hướng trên, những năm qua, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể huyện Quảng Ninh đã từng bước phát huy vai trò, trách nhiệm trong việc vận động nhân dân tích cực tham gia công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) và đạt được những kết quả tích cực.
Hàng năm, Ủy ban MTTQ huyện đã phối hợp với Thường trực HĐND, UBND huyện tham gia xây dựng và ký kết chương trình phối hợp công tác, đồng thời, hướng dẫn, chỉ đạo và kiểm tra, đôn đốc triển khai thực hiện các hoạt động PCTN của MTTQ và các tổ chức thành viên từ huyện đến các xã, thị trấn.
MTTQ các cấp trong huyện đã phối hợp chặt chẽ với chính quyền cùng cấp, tăng cường tuyên truyền trong các tầng lớp nhân dân, nhất là thanh thiếu niên, đoàn viên, hội viên, cán bộ, công chức đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, thực hành cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư.
Thông qua nhiều hình thức, như: truyền thông đại chúng, hội nghị, họp dân, phát tờ rơi, tờ gấp... tuyên truyền sâu rộng Luật PCTN cho 82.270 lượt người dân; động viên và khuyến khích nhân dân phát hiện, tố cáo hành vi tham nhũng, tiêu cực, lãng phí qua hòm thư tố giác tội phạm, hòm thư góp ý, hội nghị tiếp xúc cử tri... tạo dư xã hội, kiên quyết lên án mọi hành vi tham nhũng lãng phí.
MTTQVN và các đoàn thể từ huyện đến cơ sở đã chủ động và nghiêm chỉnh thực hiện chính sách, pháp luật và những quy định của Luật PCTN; xây dựng đầy đủ các quy chế, quy định về quản lý kinh tế trong đơn vị, quản lý tốt các nguồn quỹ do nhân dân đóng góp để xoá đói, giảm nghèo, ủng hộ đồng bào bị thiên tai... Vận động nhân dân phối hợp trong việc xây dựng các quy chế, quy định trong chi tiêu nội bộ; quản lý và sử dụng tài sản công; quy chế dân chủ... bảo đảm tính công khai, minh bạch.
Trong quá trình thực hiện, Mặt trận kết hợp nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, động viên nhân dân tham gia tích cực vào việc phát hiện, tố giác hành vi tham nhũng; phát hiện kịp thời các hành vi tiêu cực, chuyển các đơn, thư kiến nghị của nhân dân đến các cơ quan có thẩm quyền trả lời, giải quyết theo luật định hoặc tập hợp, kiến nghị với cơ quan, cá nhân có thẩm quyền giải quyết.
Thực hiện Quyết định 217-QĐ/TW ngày 12-12-2013 của Bộ Chính trị về việc ban hành Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội, năm 2015, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận TQ huyện đã chủ trì cùng các ban, ngành liên quan tổ chức 4 cuộc giám sát về tình hình thực hiện quy trình bình xét hộ nghèo, hộ cận nghèo và công tác quản lý, sử dụng Quỹ “Vì người nghèo”, công tác cứu trợ; giám sát về thực hiện chế độ chính sách theo quy định của HĐND, UBND tỉnh và các chế độ do nhà nước quy định đối với Mặt trận cấp xã.
Phối hợp với các ban HĐND huyện tham gia giám sát 18 cuộc về thi hành pháp luật trên địa bàn. Phối hợp với Mặt trận tỉnh giám sát 3 cuộc về thực hiện chế độ chính sách đối với Mặt trận cơ sở; tình hình đất ở, đất sản xuất vùng đồng bào dân tộc Vân Kiều.
Sau giám sát, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện có văn bản kiến nghị đến các cơ quan có liên quan để phản ánh những vướng mắc, bất cập trong quá trình triển khai, góp phần thực hiện có hiệu quả các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, góp phần thực hiện tốt công tác PCTN trên địa bàn.
MTTQ huyện Quảng Ninh cũng đã triển khai thực hiện có hiệu quả công tác giám sát của Mặt trận và các đoàn thể nhân dân từ cơ sở, khu dân cư. Tăng cường công tác giám sát cán bộ, công chức, đảng viên ở khu dân cư. Củng cố phát huy vai trò trách nhiệm của Ban Thanh tra nhân dân (TTND), Ban Giám sát đầu tư (GSĐT) của cộng đồng tại các xã, thị trấn; vai trò của trưởng ban công tác mặt trận tại khu dân cư. 15/15 xã, thị trấn đã thành lập và kiện toàn Ban TTND, Ban GSĐT của cộng đồng.
Năm 2015, MTTQ các xã, thị trấn và Ban TTND, Ban GSĐT cộng đồng phối hợp giám sát 57 cuộc về những vấn đề do nhân dân, cử tri phản ánh. Thông qua hoạt động giám sát đã phát huy quyền làm chủ của nhân dân, kịp thời phát hiện ngăn chặn các vi phạm, phòng chống tham nhũng, lãng phí. Nhiều vụ việc cán bộ chính quyền cơ sở vi phạm pháp luật đã được nhân dân phát hiện, xử lý. Một số văn bản ban hành trái pháp luật hoặc không còn phù hợp được đề nghị sửa đổi hoặc bãi bỏ.
Ban TTND dân còn tham gia cùng chính quyền thực hiện tốt công tác tiếp dân và theo dõi việc giải quyết đơn thư của chính quyền... Những hoạt động đó đã làm chuyển biến một bước phong cách lãnh đạo, quản lý của cán bộ cơ sở, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, xây dựng chính quyền vững mạnh.
Cùng với hoạt động giám sát, Ủy ban MTTQ và các đoàn thể các cấp trong huyện thường xuyên chủ động nắm bắt tình hình các tầng lớp nhân dân và những ý kiến, kiến nghị của công dân; hướng dẫn công dân thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo đúng pháp luật. Công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của chính quyền các cấp, các ngành đã có những chuyển biến tích cực, chú trọng việc tổ chức gặp gỡ, đối thoại giữa người khiếu kiện, người bị khiếu kiện với cơ quan chức năng, nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, giải quyết dứt điểm những vụ khiếu kiện đông người, phức tạp.
Trong năm 2015, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ huyện đã tiếp 38 lượt công dân, tiếp nhận 5 đơn thư khiếu nại, đã xử lý và kiến nghị giải quyết 5/5 đơn thư, không còn đơn thư tồn đọng. Thường trực Ủy ban MTTQ các xã, thị trấn đã phối hợp với chính quyền thực hiện tiếp công dân định kỳ tại trụ sở tiếp công dân do chính quyền chủ trì, tiếp nhận và giám sát việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân.
Trong quá trình tiếp dân, Mặt trận kịp thời phát hiện những vụ việc có liên quan đến tham nhũng để trình lên các cơ quan có thẩm quyền giải quyết, góp phần hạn chế tham nhũng.
Công tác PCTN của MTTQ và các đoàn thể trong huyện đã giúp các tổ chức đảng, đảng viên kịp thời nhìn nhận sửa chữa khuyết điểm, hạn chế, đồng thời cảnh báo, phòng ngừa vi phạm, tạo sự đồng thuận cao trong nhân dân, củng cố lòng tin của nhân dân vào Đảng, vào chính quyền.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hiệu quả hoạt động của MTTQ và các đoàn thể trong huyện đối với việc phòng, chống tham nhũng vẫn còn có những hạn chế. Công tác tuyên truyền Luật PCTN chưa thật sự được chú trọng. Hoạt động của Mặt trận và các đoàn thể trong PCTN chủ yếu thể hiện ở công tác giám sát song việc thực hiện những nhiệm vụ này vẫn còn nhiều bất cập do còn thiếu các văn bản pháp quy; kinh nghiệm, trình độ, năng lực, điều kiện của cán bộ Mặt trận, đoàn thể cơ sở còn hạn chế; công tác phối hợp giữa các cơ quan chức năng với Mặt trận, đoàn thể để phát huy tốt vai trò giám sát và phản biện xã hội có lúc có nơi chưa được quan tâm đúng mức; cơ chế giám sát có nhưng khó thực thi, việc giám sát còn nể nang.
Việc thực hiện Pháp lệnh về dân chủ ở xã đã đi vào cuộc sống, nhưng ở một số nơi, nhiều nội dung về dân biết, dân bàn, dân kiểm tra vẫn chưa được chú trọng. Việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo đạt hiệu quả chưa cao.
Từ thực tế trên đây, để thực hiện tốt hơn công tác PCTN trong thời gian tới, cần tiếp tục nâng cao nhận thức của cán bộ mặt trận và các đoàn thể nhân dân về việc tham gia công tác PCTN để từng cán bộ nhận thức rõ đây là nhiệm vụ quan trọng nhằm xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân.
Đổi mới, nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền trong nhân dân về Luật PCTN, qua đó, vận động nhân dân tham gia PCTN.
Tăng cường hoạt động giám sát của Mặt trận. Thực hiện tốt Quy chế Mặt trận Tổ quốc giám sát cán bộ, công chức, đảng viên ở khu dân cư. Động viên nhân dân thực hiện tốt hơn công tác giám sát, thực hiện Pháp lệnh dân chủ ở xã, phường, thị trấn. Chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng, bố trí đội ngũ cán bộ Mặt trận ở các cấp có năng lực, đạo đức, tâm huyết, có dũng khí, không ngại va chạm để phát hiện và đấu tranh có hiệu quả với các hành vi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Quan tâm bồi dưỡng nghiệp vụ thanh tra cho các thành viên của Ban TTND, để họ có đủ năng lực và bản lĩnh thực hiện nhiệm vụ.
Bên cạnh đó, cần tăng cường mối quan hệ phối hợp giữa Mặt trận, đoàn thể với chính quyền các cấp và các ngành chức năng trong công tác giám sát, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo. Cần có quy định cụ thể về trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước trong việc giải quyết, trả lời những phát hiện, kiến nghị của Mặt trận sau giám sát. Chính quyền các cấp cần tăng cường đối thoại trực tiếp với nhân dân, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong công tác PCTN, kiên quyết xử lý nghiêm minh những vụ việc mà nhân dân phát hiện ra, tạo lòng tin cho nhân dân, từ đó động viên nhân dân tích cực tham gia trong việc PCTN.
Lê Minh Hải